اولویت بندی مناطق خور خلاصی، جگین و کوئیک در شهرستان جاسک جهت توسعه اکوتوریسم با استفاده از روش دلفی و مدل TOPSIS

جغرافیای طبیعی

مقاله 2، دوره 8، شماره 27، فروردین 1394، صفحه 13-23   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

ماریا محمدی زاده^*

استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عبّاس، ایران

چکیده

شناسایی و انتخاب مناطق مناسب اکوتوریسم در برنامه ریزی و مدیریت آن از اهمیتّ باّلایی برخوردار است. مناطق خور خلاصی، جگین و کوئیک در شهرستان جاسکّ استّان هرمزگاّن
دارای قابلیت های فراوان از نظر اکولوژیکی و فرهنگی برای توسعه اکوتوریسم می باشنّد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش دلفی و با همکاری 8 نفر از متخصصان مهمترین معیارهاّ جهت توسعه اکوتوریسم انتخاب شدند. در این روش معیاره اّی اقلیّم، مناّبع آب، پوشش گیاهی، فاصله ازسکونتگاه های انسانی، آثار تاریخی فرهنگی، ارزش حفاظتی گونه های گیاّهی و جانوری، نواحی زادآوری حیات وحش، امکانات زیر بنایی از میان 19 معیار پیشنهادی غربال و انتخاب شدند. سپس معیارهای غربال شده توسط متخصصاّنی کهّ در روش دلفیّ همکاّری داشتند، با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون وزن دهی شدند. اولویتّ بندی مناّطق جهت  توسعه اکوتوریسم نیز توسط همان متخصصان و با استفاده از مدل تاپسیس انجاّم شد. براساس نتایج بدست آمده از مدل تاپسیس، منطقه خورخلاصی با نمره 0.7100، منطقه کوئیکّ با نمره 0.2920 و منطقه جگین با نمره 0.1183 بترتیب اولویتهاّی اول، دوم و سوم جهتّ توسعه اکوتوریسم در شهرستان جاسک رتبه بندی شدند. نتاّیج پژّوهش حاضر می توان متولیان طبیعت گردی کشور را در جهت انتخاب منطقه دارای اولویتّ سرّمایه گذاری جهت توسعه طبیعت گردی در شهرستان جاسک یاری رساند.

کلیدواژه‌ها

اولویت بندی؛ اکوتوریسم؛ شهرستان جاسک؛ روش دلفی؛ مدل TOPSIS

مراجع

1- اسماعیلی نیا، ناهید. (1377): هفت اقلیم در دل یک مرز، نشریه جهان هوانوردی و گردشگری، شماره 55.

2- احمدی، فضل ا...، نصیریانی، خدیجه، اباذری، پروانه، (1387): تکنیک دلفی ابزاری در تحقیق، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی تهران.

3- اصغرپور، محمّد جواد، (1383): تصمیم‌گیری‌های چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران.

4- امیر حاجیلو الهام. توّلایی سیمین. زنگانه احمد. زنگانه ابوالفضل. (1392): "ارزیابی و اولویت بندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از تکنیک  TOPSIS". فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ای، سال سوم، شماره 10.

5- زنگی آبادی، علی، پورعیدی وند، لاله. اسفندیار، حیدری پور و مصلحی، محسن. (1391): "تحلیل فضایی شاخص­های  توسعه­ی گردشگری با استفاده از مدل  TOPSIS" مطالعه­ی موردی:  شهرستان­های استان اصفهان) "مجلّه­ی جغرافیا و توسعه­ی شهری، شماره ی اوّل، پاییز و زمستان.

6- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، "فرهنگ جغرافیایی آبادی­های استان هرمزگان(شهرستان جاسک) "چاپ اوّل، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ (1383). ص 5 تا 31.

7- شفیع زاده، اسرافیل. «اکوتوریسم در ایران چیزی در حد صفر»، نشریه جهان صنعت. (1383).

8- شماعی، علی و موسی وند، جعفر. (1390): "سطح بندی شهرستان­های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت­های گردشگری با استفاده از مدل  TOPSISو AHP " مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای سال سوّم، شماره دهم.

9- علیجانی، بهلول، «آب و هوای ایران». انتشارات دانشگاه پیام نور؛ سال 1375، ص 201، 202، 203، 206.

10- غریبی تختی، محمّد امین، (1388): «معرفی جاذبه­های گردشگری شهرستان جاسک». پروژه نامه کارشناسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس. ص 57 تا 62.

11- فانی ثانی، فیروزه، (1381): «بررسی اکوتوریسم در منطقه حفاظت شده استان مازندران مطالعه موردی خشکه داران». پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی منایع طبیعی گرایش محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، صفحه 7.

12- کوپشی، یلدا. (1390): "ارایه برنامه مدیریت اکوتوریسم در منطقه جاسک با استفاده از تکنیک "SWOT، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندر عباس.

13- مؤمنی، منصور و نجفی مقدم، علی،(1383): "ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکت­های پذیرفته شده در بورس تهران با استفاده از مدل TOPSIS" فصل­نامه بررسی­های اقتصادی، دوره 1، شماره 3، زمستان 83.