تعیین الگوی بهینه ی بهره برداری تلفیقی محصولات زراعی و باغی با تأکید بر ریسک تولید در استان فارس

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 8، مهر 1386، صفحه 23-36   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مراد درخشان^{* 1}؛ حمید محمدی²؛ محمدحسن شیرزادی جهرمی²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی ریز

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم

چکیده

  به­منظور تعیین الگوی بهینهی کشت محصولات کشاورزی و باغی در شهرستان نی ریز، از الگوهای برنامه­ریزی خطی متعارف و دو الگوی ریسکی موتاد و تارگت موتاد استفاده شد. داده­های این تحقیق با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه ی حضوری از کشاورزان شهرستان نیریز به وسیله ی روش نمونه گیری خوشه­ای دو مرحله­ای در سال 1384 به دست آمد و در مجموع 68 پرسش نامه از بهره برداران نمونه تکمیل شد. نتایج نشان داد که در الگوی موتاد، با افزایش سطح درآمد انتظاری، میزان حداقل شده ی ریسک یا تابع هدف افزایش می‌یابد و الگوی کشت به سمت جایگزین کردن محصولات با درآمد ناخالص بالاتر به جای محصولات با درآمد ناخالص پایین‌تر حرکت می‌کند. با افزایش درآمد انتظاری، پرتقال، نارنگی و لیمو که دارای درآمد ناخالص بالاتر هستند، وارد برنامه می‌شوند و سطح زیر کشت سیب، پنبه و هندوانه کاهش می‌یابد و در واقع الگوی کشت به سمت جایگزینی محصولات با درآمد ناخالص بالاتر حرکت می‌کند. هم چنین نتایج الگوی تارگت موتاد نشان داد که سطح زیر کشت پنبه و هندوانه کاهش یافته و به سمت محصولات با درآمد بالاتر رفته است و این نشان می‌دهد که تولید محصولات مذکور توأم با خطر است. هم چنین سطح زیر کشت پرتقال که یک محصول درآمدزا است، افزایش یافته و سطح زیر کشت نارنگی نیز افزایش یافته است. نتیجه مهم دیگری که می‌توان گرفت این است که در بالاترین ریسک درآمدی ممکن، نتایج ارایه شده از سوی هر سه الگوی بهینه ی فوق با هم برابر است.

کلیدواژه‌ها

بهره برداری تلفیقی؛ ریسک تولید؛ برنامه ریزی خطی؛ الگوی موتاد؛ الگوی تارگت موتاد و نی ریز

مراجع

1- بی نام. آمارنامه ی استان فارس. سال های مختلف. سازمان برنامه و بودجه.

2- ترکمانی، ج. و ع. عبدشاهی. 1379. استفاده از روش برنامه‌ریزی چند دوره‌ای در تعیین الگوی بهینه ی کشاورزان. فصلنامه ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال8، شماره ی32، 50-35.

3- سلطانی، غ.، م. زیبایی و ا. ع. کهخا. 1378. کاربرد برنامه‌ریزی ریاضی در کشاورزی. انتشارات سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی.

4- سلطانی، غ.، ب. نجفی و ج. ترکمانی. 1377. مدیریت واحد کشاورزی. انتشارات دانشگاه شیراز.

5- کلائی، ع. 1380. استفاده از الگوی برنامه‌ریزی چند هدفی توأم با مخاطره برای بهبود کارایی هدف ها و الگوهای بهینه ی کشت بهره‌برداران کشاورزی. فصل نامه ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال9، شماره ی34، 254-239.

6- محمدی، ه. و ج. ترکمانی. 1380. کاربرد مدل برنامه‌ریزی هدف توأم با ریسک در بررسی پذیرش فناوری نوین از سوی ذرت‌کاران استان فارس. فصل نامه ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال9، شماره ی 33، 233-25.

7- Dillon, J.L. and J.R. Anderson. 1971. Allocation efficiency, traditional agriculture, and risk. Am. J. Agr. Econ. 53(1):26-32.

8- Piggott, R.R. 1975. A linear programming solution to some market allocation problems. Australian J. Agr. Econ. 19(1): 12-20.