بررسی تغییرات قوه ی نامیه، مقدار پرولین و کلروفیل ژنوتیپ های بومی برنج تحت تنش شوری

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 7، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 8، مهر 1386، صفحه 69-80   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شاهین مردانی نژاد^{* 1}؛ منصوره وزیرپور²

¹عضو هیأت علمی و باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه

²کارشناس پژوهشی زیست شناسی عمومی

چکیده

  در این تحقیق به منظور مقایسه تحمل تنش شوری ژنوتیپ های بومی برنج، تغییرات درصد جوانه زنی، مقدار پرولین و کلروفیل توده های بومی نوگران و سرخه، ارقام معرفی شده از این توده ها شامل زاینده رود و سازندگی و لاین های خالص شده از این توده ها شامل لاین های 97-67  و 47-67 در واکنش به غلظت های0 تا 10 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شد. طبق نتایج حاصل از این آزمایش، با افزایش غلظت کلرید سدیم در محیط، درصد جوانه زنی بذر، وزن خشک ریشه چه و کلئوپتیل و مقدار کلروفیل کلیه ی ژنوتیپ های بومی برنج کاهش یافت. مقایسه ی میانگین درصد جوانه زنی نشان داد که ژنوتیپ های 47-67، نوگران، سرخه و 97-67 نسبت به سایر ژنوتیپ ها در این صفت برتری دارند. در مورد وزن خشک ریشه چه،کلئوپتیل و مقدار کلروفیل، ژنوتیپ 47-67 نسبت به سایر ژنوتیپ ها عملکرد بهتری داشت. نتایج بررسی مقدار پرولین نشان داد که مقدار این اسید آمینه در کلیه ی ژنوتیپ ها با افزایش مقدار کلرید سدیم محیط به طور معنی دار افزایش می یابد و بیشترین مقدار پرولین برگ و ریشه در ژنوتیپ سرخه مشاهده شد. با توجه به شوری نسبی خاک منطقه ی مورد بررسی، کشت ژنوتیپ 47-67 نسبت به سایر ژنوتیپ ها توصیه می شود. هم چنین به دلیل آسیب پذیری شدید کلروپلاست های ژنوتیپ 97-67 در غلظت های بالای تیمار به کار رفته و حساسیت به بیماری در چنین شرایطی، این ژنوتیپ برای کشت توصیه نمی شود.

کلیدواژه‌ها

ژنوتیپ بومی برنج؛ تنش شوری؛ پرولین؛ کلروفیل؛ قوه ی نامیه

مراجع

1- باقریه نجار، م. ب. 1373. بررسی اثر متقابل عامل شوری و ماده ی کلروکلین کلراید بر میزان رشد و جذب فسفر در گیاه برنج. پایاننامه ی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس.

2 - شهدی کومله، ع. 1373. بررسی تأثیر منبع و سطوح شوری و میزان ازت بر رشد و ترکیب شیمیایی دو رقم برنج .Oryza Sativa L. پایاننامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

3- صالح، ج. 1378. تأثیر سطوح شوری و منبع روی بر رشد و ترکیب شیمیایی برنج و باقلا. پایاننامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

4- عابدی، ح. 1377. برنج. نشریه تحقیقی ترویجی، کتاب سوم، انتشارات سازمان کشاورزی استان اصفهان.

5- فراست، م. 1373. بررسی تأثیر تنش شوری و دما بر جوانهزنی و مراحل اولیه ی رویش ارقام برنج. پایاننامه ی کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه تربیت معلم تهران.

6-کاوسی، م. 1374. تعیین مدل مناسب پیشبینی عملکرد برنج در شوریهای مختلف سپیدرود، حسن سرایی و خزر. پایاننامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

7- Ashraf, M. M., and I. Naqvi. 1992. Effect of varying Na+/Ca2+ ratios in salin sand culture on some physiological parameters of four Brassica species. Acta Physiological Plantarum 14:197-205.

8- Bar-Num, N., and A. Polijakooff-Mayber. 1997. Salinity stress and the content of proline in roots of Pisum sativum and Tamarix teragyna. Ann. Bot. 41:173-179.

9- Bates, L. S., R. P. Waldren, and I. D. Tear. 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil. 39: 205-207.

10- Brayan, J. K. 1990. The biochemistry of plants. Advances in the biochemistry of amino acid biosynthesis. Academic Press, New York, 161-196.

11- Brunisma, J. 1961. A Comment on the spectrophotometric determination of chlorophyll. Biochem Biophys Acta 52:576-578.

12- Frederik, L. D., J. P. Billard, J. L. Saos, and C. Hualt. 1993. Effect of NaCl and gabaculine on chlorophyll and proline levels during growth of radish cotyledons. Plant Physiol. Biochem. 31(3): 303-310.

13- Greenway H. and R. Munns. 1980. Mechanisms of salt tolerance in non halophytes. Annual Review of Plant Physiology, 31, 149-190.

14- Khan M. S. A., A. Hamid, and M. A. Karim. 1997. Effect of sodium chloride on germination and seedling characters of different types of rice (Oryza sativa L.). J. Agron. Crop Sci. 179: 163-169.

15- Khatun S., and T. J. Flowers. 1995. Effects of salinity on seed set in rice. Plant Cell Environ. 18: 61-67.

16- Khatun, S., C. A. Rizzo, and T. J. Flowers.1995. Genotypic variation in the effect of salinity on fertility in rice. Plant Soil 173: 239-250.

17- Lin, C. C., and C. H. KAO. 1995. NaCl stress in rice seedlings Effects of L-proline,
 L-glycinebetaine, and D-asparagine on seedling growth.Biological Plantarum 37(2): 305-308.

18- Moons, A., G. Bauw, E. Prinsen, M. M.Van Montagu, and D.V.D. Straeten. 1995. Molecular and physiological responses to abscisic acid and salts in roots of salt-sensitive and salt-tolerant Indica rice varieties. Plant Physiol. 107: 177-186.

19- Roy, D., N. Basu, A. Bhunia, and S. K. Banerjee. 1993. Counteraction of exogenous
 L-proline with NaCl in salt sensitive cultivar rice. Biol Plant. 35: 69-72.

20- Saleki, R., P. G. Young, and D. D. Lefelovre. 1993. Mutants of Arabidopsis thaliana capable of germination under saline conditions.Plant Physiol.101:839-845.

21- Trinchart, J. C., Y. S. Yang, and J. Riguad. 1998. Proline accumulation inside symbiosomes of Faba bean nodules under salt stress. Physiological Plantarum 104-38-49.

22- Yoshida, S. F., D. A. Cock, and J. H. Gomez. 1976. Laboratory manual for physiological studies of rice, ed. 3. InternationalRice Research Institute. The Philippines.