اثر فاصله بوته و اندازه غده بذری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سیب‏ زمینی

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 16، بهمن 1388، صفحه 19-26   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

ورهرام رشیدی^*

استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

چکیده

به منظور بررسی اثر فاصله کشت و اندازه غده بذری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سیب زمینی، آزمایشی  به‏صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی طی سال‏های83- 1382 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز اجرا شد. فاکتور A ، رقم در دو سطح، فاکتور  B، فاصله بوته روی ردیف در دو سطح و فاکتور C قطر غده بذری شامل چهار سطح بود. تجزیه واریانس مرکب برای دو سال نشان داد که اثر متقابل سه جانبه سال * رقم * فاصله بوته  برای صفت تعداد ساقه های اصلی معنی‏دار می‏باشد که بیان‏گر رفتار متفاوت رقم و فاصله بوته از نظر صفت فوق در دو سال آزمایش است. هم‏چنین اثر متقابل سال * رقم ، سال * فاصله بوته و سال * اندازه غده بذری برای صفت عملکرد معنی‏دار بود که حاکی از تفاوت رفتار ارقام از نظر عملکرد در سال‏های آزمایش و تأثیر پذیری متفاوت صفت عملکرد از فاصله بوته و اندازه غده بذری در طی دوسال آزمایش بوده است. مقایسه میانگین‌ها برای دو سال آزمایش نشان داد که رقم مورن از نظر اکثر صفات مورد بررسی بر رقم کاسموس برتر بود. فاصله کاشت 20 سانتی‏متر موجب افزایش عملکرد غده و تعداد ساقه اصلی و کاشت با فاصله 25 سانتی‏متر در تولید غده‌های ریز کمتر و غده‌های متوسط و درشت بیشتر، مؤثر بود. از نظر اندازه غده بذری نیز، اندازه 35 تا 55 میلی‏متر برای کلیه صفات مورد بررسی برتری نشان داد. به طور کلی نتایج حاصل نشان داد که  ترکیب‏های تیماری رقم مورن، فاصله کشت 20 تا 25 سانتی‏متر و اندازه غده‏بذری 35 تا 55 میلی‏متر مطلوب‌ترین ترکیب تیماری بودند، اما در مواقعی که زارع سیب‌زمینی‌کار مجبور به برش غده بذری باشد ترکیب تیماری رقم مورن ، فاصله کشت 20 سانتی‏متر و اندازه غده  بزرگ‏تر از 55 میلی‏متر مطلوب‌ترین می‏باشد. بنابراین با توجه به واکنش متفاوت ارقام سیب‏زمینی به تراکم بوته و اندازه غده بذری توصیه می‏شود که جهت حصول عملکرد بالا، تلفیق رقم، تراکم بوته و اندازه غده بذری مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

سیب‏ زمینی؛ فاصله کاشت؛ غده بذری؛ عملکرد؛ اجزای عملکرد

مراجع

1- ارزانی، ا.1380. اصلاح گیاهان زراعی (ترجمه) (چاپ دوم)، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان، 257 ص.

2- اصل گرگانی، ر. و دماوندی. ع. 1383. اثر رقم و تراکم بوته بر اجزای عملکرد و عملکرد غده سیب‏زمینی. مجله علمی پژوهشی دانش کشاورزی، جلد 14، شماره 3، ص. 50-40.

3- بی‏نام. 1383. آمارنامه محصولات کشاورزی. اداره کل آمار و فن‏آوری اطلاعات، وزارت جهاد کشاورزی.

4- رضائی، ع. م. و سلطانی، ا. 1375. زراعت سیب‏زمینی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 132 ص.

5- زاهدی اول، م. 1375. اثر تراکم بوته و مقادیر مختلف کود پتاس بر کمیت و کیفیت دو رقم سیب‏زمینی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، 96 ص.

6. Bussan, A. J., Mitchell, P. D., Copas, M. E., and Drilias, M. J. 2007. Evaluation of the effect of density on potato yield and tuber size distribution. Crop Science 47: 2462-2472.

7. Bohl, W. H., Love, S. L., and Patterson, P. E. 2003. Effect of four seed piece scrapings on economic return of Russet Burbank potatoes. Proceeding of Winter Commericial Schools 67-73, University of Idaho.

8. Bohl, W. H. 2006 . Consequences of poor potato planting. Idaho conference, January 18, 2006. 

9. Chadha, K. L. 1994. Changing scenario of potato production in the world. in: G. S. Shekhawat (ed.), Potato: present and future. Indian Potato Assoc, Shimla, Pp. 5-11.

10. Grewal, J. S., Sharma, R. C., and Saini, S. S. 1992. Agrotechniques for intensive potato cultivation in India. ICAR, New Delhi, Pp. 126.

11. Ifenkwe, O. P., and Allen, E. G. 1978. Effect of row width and planting density on growth and yield of two main crop potato varieties, number of tubers, total and graded yields and their relationships with above ground stem densities. Journal of Agricultural Science 91: 279-289.

12. Manrique, A. 1993. Constraints for potato production in the tropics. Journal of Plant Nutrition 16: 2075-2080

13. Wiersema. S. G. 1987. Effect of stem density on potato production. Technical Information. Bulletin, CIP, Lima, Peru.

14. Wurr, D. C. E., and Allen, E. J. 1974. Some effects of planting density and variety relationship between tuber size and tuber dry- matter percentage in potato. Journal of Agricultural Science 82: 277-282.

15. Wurr, D. C. E., Fellows, J. R., and Allen, E. J. 1992. Determination of optimum tuber density in the potato varieties. Journal of Agricultural Science 119:35-59.

16. Wurr, D. C. E., Fellows, J. R., Suthrland, R. A., and Allen, E. J. 1990. Determination of optimum tuber planting density for production of tuber in processing ware grades in the potato variety Record. Journal of Agricultural Science 114: 11-18.