ارزیابی عملکرد بذر و اجزای آن در اکوتیپ‌های یونجه مناطق سردسیری ایران

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 9، دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 20، مهر 1389، صفحه 85-94   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

حسن منیری‌فر^*

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی.

چکیده

پتانسیل تولید بذر و اجزای آن در 25 اکوتیپ یونجه مناطق سردسیری ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار و طی چهارسال در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی انجام شد.  نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین اکوتیپ‌های مورد بررسی از نظر صفات وزن هزار دانه‌، عملکرد دانه‌، طول گل آذین‌، تعداد غلاف، تعداد گل در گل آذین‌، درصد گل‌های غیر بنفش، عملکرد غلاف و  ارتفاع گیاه اختلاف معنی‌داری وجود داشت که می‌توان از این تنوع در انتخاب اکوتیپ‌های مناسب و یا تولید رقم سنتتیک بهره‌برداری نمود. اکوتیپ‌های اردوباد و سهند‌آوا با 810  و 259 کیلوگرم در هکتار  به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند. تجزیه‌ خوشه‌ای صفات اندازه‌گیری شده، اکوتیپ‌های مورد بررسی را در سه خوشه گروه‌بندی نمود. در مجموع نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اکوتیپ اردوباد می‌تواند به عنوان بهترین اکوتیپ آزمایش معرفی و مورد استفاده قرار گیرد. هم‎چنین با توجه به برتری میانگین اکثریت صفات مرتبط با عملکرد بذر در گروه دوم حاصل از تجزیه خوشه‌ای، اکوتیپ‌های متعلق به این گروه می‌توانند به عنوان برترین‌های آزمایش انتخاب و به عنوان والدین واریته سنتتیک استفاده شوند.

کلیدواژه‌ها

یونجه؛ اکوتیپ؛ عملکرد بذر؛ مناطق سردسیری

مراجع

Anonymous (2007) Crops  production statistic. Jahad-e- Agriculture Ministry of Iran [In Persian with English Abstract].

Anonymous (2007) Production year book. FAO, Rome.

Aguliar-Bolanos ED, Huyghe C, Julier B, Ecalle C (2000) Genetic variation for seed yield and its components in alfalfa (Medicago sativa L.) populations. Agronomie 20: 172-176.

Bocsa I, Buglos J (1983) Seed yield and some factors influencing seed setting at the variety level in Lucerne. Z. Pflanzenzuecht. 90: 172-176.

Genter T, Deleens E, Fleury A (1997) Influence of photosynthetic restriction due to defoliation at flowering on seed abortion in lucerne (Medicago sativa L.). Journal of Experimental Botany. 44: 1815-1823.

Hacquet J (1990) Genetic variability and climatic factors affecting lucerne seed production. J. Appl. Seed Prod. 8: 59-67.

Heinrichs DH (1965) Selection for higher seed yield in alfalfa. Canadian Journal of Plant Science 45: 177-183.

Huyghe C, Leneguer R, Auriel PH, Bodin C, Ecalle C, Julier B (1998) Variation for male and female fertilities in alfalfa, In: J. Bouton, G.R. Bauchan (Eds.), Report of 36^th North American Alfalfa Improvement Conf. Bozeman, Montana, USA, pp. 51.

Jafari A, Nosrati M, Haidari Sharifabad H (2003) Comparison of yield, morphological and quality traits in 18 ecotypes and varieties of alfalfa (Medigao sativa L.) grown under irrigated and non- irrigated condition. Proceeding of the VII^th Interrnational Rangelands Congress, Durban, South Africa, pages 1403-1405.

Jafari A, Goodarzi A (2006) Genetic variation for yield and its relationships with quality and agronomic traits in 72 accessions of alfalfa (Medicago sativa L.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research 4: 215-229. [In Persian with English Abstract].

Klinkowski M (1933) Lucerne: its ecological position and distribution in the world. Herbage Plants, pp. 1-62.

Kowithayakorn L, Hill MJ (1982) A study of herbage and seed production lucerne (Medicago sativa L.) under different plant spacing and cutting treatments in the seeding year. Seed Science Technology 10:3-12.

Lorenzetti F (1981) Relationship between dry matter and seed yield in leguminous forage plants. In: G. van Bogaert (Ed.), Breeding high yielding forage varieties combined with high seed yield: Rep. Meeting, Eucarpia Fodder Crops Section, Merelbeke, Belgium, pp. 57-74.

Lorenzetti, F (1993) Achieving potential herbage seed yields in species of temperate regions. In: M.I. Baker, J.R. Crush, L.R. Humphreys (Eds.), Proc. XVII Int. Grassland Congr, pp. 1621-1628.

Melton B (1969) Comparative seed and forage yield in crosses of selected alfalfa clones as compared to polycross progeny. Crop Science 9:253-255.

Rincker CM, Marble VL, Brown DE, Johansen CA (1988) Seed production practices. In: A.A. Hanson, D.K. Barnes, R.R. Hill (Eds.), Alfalfa and alfalfa improvement. Agronomy Monogr. No. 29, Madison, USA, pp. 985-1021.

Romesburg HC (1990) Cluster analysis for researchers. Robert E. Krieger Publishing Company. Malabar, Florida, USA.

Sengul S, Sengul M (2006) Determining relationship between seed yield and yield components in alfalfa. Pakistan Journal of Biological Science 9: 1749-1753.

Veronesi F, Falcinelli M, Grando S, Lorenzetti F (1986) Selection for high seed yield in Medicago sativa L. Z. Pflanzenzuecht 96: 189-192.

Whitefield DM (1992) Effect of temperatute and ageing on CO₂ exchange of pods of oilseed rape. Field Crop Research 28(4): 271-280.