ارزیابی بیلان انرژی در زراعت جو دیم (Hordeum vulgar L.) استان آذربایجان غربی

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 4، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 7، شهریور 1386، صفحه 41-49   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

داریوش تقوی^{* 1}؛ جلیل اجلی²؛ علیرضا ولدیانی³؛ ایرج فتاحی⁴

¹فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

³دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پوترا مالزی

⁴فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

چکیده

  هدف اصلی مدیریت اکوسیستم های کشاورزی رساندن جریان انرژی و مواد مصرفی انسان به حداکثر است. این بررسی به منظور ارزیابی کارایی انرژی محصول زراعی جو دیم در استان آذربایجان‌غربی، با روش عملیات میدانی و تکمیل پرسشنامه توسط کشاورزان جوکار و استفاده از داده‌های موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان انجام گرفت. در این مطالعه کلیه داده‌ها اعم از نهاده و ستاده با روش‌های علمی موجود به میزان‌های معادل انرژی تبدیل و سپس کارایی انرژی (نسبت انرژی تولیدی به مصرفی) محاسبه گردید. میزان انرژی عوامل و نهاده های به کار برده شده در این مزارع 79/5923 هزار کیلوکالری در هکتار و میزان انرژی تولیدی (ستاده)، محصول زراعی جو 16/7644 هزار کیلوکالری در هکتار برآورد گردید. میزان کارایی انرژی (نسبت ستاده به نهاده) برای این محصول 22/1 به دست آمد. داده ها نشان می‌دهد که بیشترین انرژی مصرفی در کشت این محصول در استان آذربایجان غربی مربوط به مصرف کودهای شیمیایی و انرژی مصرفی ماشین‌آلات است که با مدیریت صحیح می‌توان مصرف نهاده‌ها را کاهش و کارایی را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

کارایی انرژی؛ نهاده؛ ستاده؛ جو دیم؛ آذربایجان غربی

مراجع

1ـ آستارایی، ع. ر.، ع. کوچکی. 1375. کاربرد کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 194 صفحه.

2ـ پورصالح، م. 1354 . غلات . انتشارات دانشگاه تهران، 142 صفحه.

3ـ حسن زاده قورت تپه، ع.، د. مظاهری. 1370. ارزیابی بیلان انرژی در سه مزرعه گندم، سیبزمینی و برنج در منطقه فلاورجان اصفهان. چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، صفحه328.

4ـ حسن‌زاده قورت‌تپه، ع.، 1. قلاوند، م. ر. احمدی و س. خ. میرنیا. 1380. بررسی تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه برراندمان انرژی ارقام آفتابگردان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال هشتم، شماره2، صفحات 78 ـ 67.

5ـ حیدرقلی نژادکناری، م. و ع. حسن‌زاده قورت تپه.1382. ارزیابی بیلان انرژی زراعت گندم دیم در استان مازندران. مجله پژوهش و سازندگی شماره 58، صفحات 65-63.

6ـ خدابنده ، ن. 1376. غلات. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 177 صفحه.

7ـ کوچکی، ع. و م. حسینی. 1368. سیر انرژی در اکوسیستمهای کشاورزی. انتشارات جاوید، 227 صفحه.

8ـ کوچکی، ع. و م. حسینی. 1373. کارایی انرژی در اکوسیستمهای کشاورزی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 317 صفحه.

9ـ محمدی، م. 1378. اثر فاصله ردیفهای کاشت و میزان بذر بر عملکرد دانه و جو در شرایط دیم. نهال و بذر، جلد 15 شماره1، صفحات24-17.

10ـ ولدیانی، ع. ر. ، ع. حسن‌زاده قورت‌تپه. و ر. ولدیانی. 1384. ارزیابی بیلان انرژی در مزارع تکثیر بذر ارقام دیم گندم آذربایجان شرقی و تأثیر آن بر محیط زیست. مجله دانش کشاورزی، جلد 15 شماره2، صفحات 13-1.

11- Anonymous. 2004. Cereal improvement annual program 2003. I CARDA, Aleppo, Syria.

12- Bayliss – Smith, T.P. 1991. The ecology of agricultural systems. Cambridge University press. 381pp.

13- Blamy, K. D. C., and J. Chapman. 1981. Protein, oil and energy yield of sunflower as affected  by  N  and P fertilization. Agron. J.73:583-587.

14-Dahiphale, V.V., and K.R. Pawar. 1992. Studies on energy requirement of  rabi sunflower  crop  production. J. Maharashtra  Agric  Univ.17:443-445.

15-Dick, W.A., and D. M. V. Doven. 1985. Continuous tillage and rotation, combination effects on corn, soybean and oat yield. Agron. J. 77: 459-465.

16- Goswami, D. Y. 1986. Alternative energy in agriculture. Vols. I and II. CRC Press. 407pp.

17- Hunt, D.R. 1990. Farm power and machinery management. Aiwa University Press. 750 pp.

18- Hulsbergen, K. J., B. Feil, S. Biermann, G.W. Rathke, W.D. Kalk, and W. Diepenbrock. 2001. A method of energy balancing in crop production and its application in a long – term fertilizer trail. Agric. Ecosys and Environ. 86(3): 303-321.

19- Pearson, C. J. 1992. Ecosystems of the world. Vol. 18. Field Crop Ecosystems. Elsevier. 46:103 – 109.

20-Peterson, W.R., D.T. Walters, R.J. Suplla, and R.A. Olson. 1990. Irrigated crop rotation for energy  conservation: A Nebraska case study. J.Soil, Water  Conserve. 45:584-588.

21- Pimental, D., G. Bevadi and S. Fast. 1983. Energy efficiency of farming system: Organic and conventional agriculture. Agric. Ecosyst. Environ. 9: 353-372.

22- Rasmusson, D. C. 1985. Barley . American society of Agronomy . 677 south segoe road . Madison , Wisconsin 53711. USA .

23- Schroll , H . 1994 . Energy-flow and ecological sustainability in Danish Agriculture , Ecosystems and Environmental . 51 : 301-310.

24- Tripathi , R . S., V. K. Sah. 2001. Material and energy-flow in high- hill, mid hill and Village farming systems of Garhwal Himalaya, Agric, Ecosys and Environmental . 86 (1) : 75 - 91 .