بررسی تغییرات جمعیت پارازیتوییدهای شته های سورگوم جارویی در منطقه ی میانه

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 5، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 9، بهمن 1386، صفحه 39-44   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شهرام شاهرخی خانقاه^{* 1}؛ حبیب اله خدابنده²؛ کورش صیامی³

¹دکتری تخصصی حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

²کارشناس ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

³کارشناس ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

چکیده

در منطقه میانه شته‌ها مهمترین آفات سورگوم جارویی بوده و کشاورزان بدون توجه به وجود و فعالیت حشرات مفید، برای حفظ محصول بارها از آفت کش‌های شیمیایی استفاده می کنند. در این تحقیق با توجه به اهمیت شناسایی دشمنان طبیعی بومی در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات، پارازیتوئید‌های شته های سورگوم جارویی جمع آوری و شناسایی شده و تغییرات جمعیت آن‌ها در مقایسه با شته‌های میزبان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ضمن بررسی کلنی شته‌ها، شته‌های مومیایی حاوی شفیره ی پارازیتوئیدها جمع آوری شدند. شته‌های زنده و غیر پارازیته نیز به مدت10 روز روی بوته‌های سورگوم جارویی پرورش داده شدند تا درصدی از آن‌ها نیز که پارازیته هستند، مومیایی و سپس جمع آوری شوند. نتایج نشان داد که در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه دو گونه از شته ها شامل شته ی معمولی گندم و شته برگ ذرت فعالیت دارند. پارازیتوئیدها روی هر دو گونه شته ی مذکور فعالیت داشته و متعلق به جنس Aphelinus از خانوادهAphelinidae  بودند. نتایج نشان داد که جمعیت پارازیتوئید با افزایش جمعیت شته، افزایش و با کاهش آن، کاهش یافت و همبستگی مثبت معنی داری بین آن ها مشاهده گردید. همبستگی معنی دار مثبت جمعیت پارازیتوئیدها با جمعیت میزبان ناشی از تخصص میزبانی بوده و می تواند به عنوان یکی از معیارهای کارایی خوب دشمنان طبیعی به شمار آید.

کلیدواژه‌ها

شته؛ پارازیتویید؛ تغییرات جمعیت؛ سورگوم جارویی؛ میانه

مراجع

- احمدی، ع. ا. و ع. سر افرازی. 1372. انتشار و دشمنان طبیعی شته روسی گندم
  Diuraphis noxia (Mordvilko) در استان فارس. یازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران، دانشگاه گیلان، صفحه 1.

2- امیر نظری، م. 1379. بررسی فونستیک شته‌های مزارع گندم و دشمنان طبیعی آن‌ها در منطقه کرج.
پایان نامه کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، 71 صفحه.

3- دولتی، ل. 1373. بررسی بیولوژی شته روسی گندم و پراکندگی آن در استان تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 180 صقحه.

4- زارع، ن، د. گونزالز، ع. احمدی، م. اسماعیلی، م. میلانی، و. سلیمی، پ. استاری، و. گیلز تاپ، و م. تامپسون. 1374. بررسی شته روسی گندم و دشمنان طبیعی آن در ایران. دوازدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران، آموزشکده کشاورزی کرج، صفحه 12.

 

5. Barbulescu, A. 1975. Duration and number of the generations of the cereal greenbug (schizaphis graminum). Analele Institutuiui de cercetari pentru cereale si plante Tehnice Fundulea 40: 221-230.

6. Carter, N., M. F. G. McLean, A. D. Watt, and A. F. G. Dixon, 1980. Cereal aphids. A case study and review. Applied Biology, 5: 271-348.

7. Chambers, R. J., K. D. Sunderland, D. L. Stacey, and I. J. Wyatt. 1986. Control of cereal aphids in winter wheat by natural enemies: aphid specific predators, Parasitoids and Pathogenic fungi. Ann. Appl. Biol., 108: 219- 231.

8. Chang, C. P. and M. N. Feng. 1984. Studies on the resistance of Sorghum varieties to the Sorghum aphid, Melanaphis sacchari. Chinese Journal of Entomology, 4(1): 97-105.

9. Chen, K. and K. R. Hopper. 1990. Diuraphis noxia Population dynamics and impact of natural enemies in the Montpellier region of southern France. Environ. Entomol., 26 (4): 866-875.

10. Dixon, A. F. G. 1987. Cereal aphids as an applied problem. Agric. Zool. Rev., 2: 1-57.

11. El Ibrashy, M. T., S. El Ziady, A. A.Riad, M. T. Ibrashy, and S. E. Ziady. 1972. Laboratory studies on the biology of the corn leaf aphid, Rhopalosiphum maidis. Entomologia Experimentalis et Applicata, 15(2): 166-174.

12. Gilstrap, F. E., T. J. Kring, and G. W. Brooks. 1984. Parasitism of aphids (Hom.: Aphididae) associated with Texas sorghum. Environmental Entomology, 13(6): 1613-1617.

13. Gravena, S. 1979. Population dynamics of the greenbug , Schizaphis graminum and its natural enemies associated with grain Sorghum in Jaboticabal, Soa Paulo, Barzil. Anais da Sociedade Entomologica do Brasil, 8(2): 325-334.

14. Jervis, M. and N. Kidd. 1996. Insect Natural Enemies, Practical approaches to their study and evaluation. Chapman and Hall, 491 pp.

15. Krishan, S., V. S. Shukla, R. C. Tripathi, V. P. Agnihotri, and K. Singh. 1974. Effect of host nutrition on the multiplication of Melanaphis indosacchari . Indian Journal of Agricultural Science, 44 (1): 14-17.

16. Mackauer, M. and F. J. Chow. 1986.Parasites and parasite impact on aphid populations. In: G. D. McLean, R. G. Garret, and W. G. Ruesink. (eds.). Plant virus epidemics. Monitoring, modelling and predictings outbreaks. Sydney, Academic press, pp. 95-118.

17. Malinovskii, B. N. and G. S. Budnik. 1981. Breeding Sorghum for aphid resistance. Selektsiya semenovord, 109: 12-18.

18. Mitic-Muzina, N., Z. Srdic, and N. Muzina. 1977. Distribution and natural enemies of Macrosiphum (Sitobion) avenae Fabr. (Hom.: Aphididae) in Yugoslavia. Zastita Bilja, 28(3): 255-267.

19. Mote , V. N., M. D. Shinde, and D. R. Bapat. 1985. Screening of  Sorghum collections for resistance to aphids and oily malady on winter Sorghum. Sorghum Newsletters, 28: 13.

20. Rensburg, N. J. Van and N. J. Van- Rensburg. 1973. Population fluctuations of the sorghum aphid Melanaphis (Longiunguis) pyrarius (Passerini) from sacchari (Zehntner). Phytophylactica, 5(4): 127-134.

21. Rice, M. E. and G. E. Wilde. 1988.  Experimental evaluation of predators and parasitoids in suppressing greenbugs (Hom.: Aphididae) in sorghum and wheat. Environmental Entomology, 17(5): 836-841.

22. Starks, K. J. and R. L. Burton, G. L. Tetes, and E. A. Wood. 1976. Release of parasitoids to control greenbugs in sorghum. New Orleans, Louisiana, USA, Southern region, Agricultural Research Service, United States Department of Agriculture.

23. Susidko, P. I. and V. I. Skylar. 1974. Factors regulating the numbers of aphids on sorghum. Zashchita Rastenii, 10: 26.

24. Tripathi, R. N., S. Rajendra, and R. Singh. 1995. Hots specificity and seasonal distribution of Lysiphlebus mirzai Shuja-Uddin (Hym.: Braconidae). Biological Agriculture and Horticulture, 12(3): 283-294.