تداخل علف هرز سلمه‌تره در دو الگوی کاشت ذرت

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 15، شهریور 1388، صفحه 1-12   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمود پوریوسف¹؛ عزیز جوانشیر²؛ عادل دباغ محمدی نسب³؛ عبدالله حسن زاده قورت تپه⁴

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

²دانشیار گروه زراعت دانشگاه تبریز.

³استادیار گروه زراعت دانشگاه تبریز.

⁴استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان.

چکیده

به منظور مطالعه جنبه‌های اکوفیزیولوژیک تداخل تراکم‌های مختلف علف هرز سلمه‌تره در دو الگوی کشت ذرت سینگل کراس 704 و اثر رقابتی این علف هرز بر صفات کمی و کیفی ذرت، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان میاندوآب طی سال‌های 1383 و 1384 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ترکیب سه سطح تراکم علف هرز سلمه‌تره (4، 10 و 16 بوته در هر متر طولی ردیف) و  دو الگوی کاشت مرسوم و دوردیفه زیگزاگ ذرت به همراه دو تیمار کاشت عاری از علف هرز ذرت در دو الگوی کاشت به عنوان شاهد بود. بذور علف‌ هرز سلمه‌تره در طرفین و بالای ردیف‌های کاشت ذرت، به صورت زیگزاگ بین بوته‌های ذرت کشت گردید. نتایج نشان داد که رقابت علف‌ هرز سلمه‌تره باعث کاهش معنی‌دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. با افزایش تراکم علف هرز، میزان پروتئین دانه‌های ذرت کاهش و برعکس میزان روغن دانه‌ها افزایش یافت. تأثیر تراکم علف هرز بر صفات مورد بررسی ذرت بیشتر از تأثیر الگوهای مختلف کشت بود و میزان رقابت سلمه‌تره با افزایش تراکم آن بیشتر شد. رقابت سلمه‌تره باعث کاهش معنی‌دار LAI ذرت در مقایسه با تیمار شاهد شد، این کاهش با افزایش تراکم سلمه‌تره شدت گرفت. در الگوی کاشت مرسوم تأثیر منفی علف هرز بیشتر از الگوی کاشت دو ردیفه زیگزاگ بود.

کلیدواژه‌ها

الگوی کاشت؛ رقابت؛ تداخل؛ تراکم؛ ذرت؛ سلمه‌تره

مراجع

1- اصغری، ج. و ا. محمودی. 1378. علف‏های هرز مهم در مزارع و مراتع ایران. انتشارات دانشگاه گیلان، 157ص.

2- اصغری، ج.، ش. امیرمرادی و ب. کامکار. 1380. فیزیولوژی علف‌های هرز (ترجمه). جلد اول : تولید مثل و اکوفیزیولوژی. انتشارات دانشگاه گیلان، 260 ص.

3- باغستانی میبدی، م. ع.،  ا. زند و م. آقابیگی .1385. تأثیر تراکم و زمان نسبی سبز شدن سلمه‌تره بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای. مجله آفات و بیماری‏های گیاهی، 74 (1): 36-25.

4- بذرافشان، ف.، ق. فتحی، س. ع. سیادت، ا. آینه بند و خ. عالمی سعید. 1384. بررسی اثرات الگوی کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین. مجله علمی کشاورزی، 28 (2) : 126-117.

5- بی‏نام. 1384. آمار محصولات کشاورزی. مؤسسه فناوری اطلاعات و آمار وزارت جهاد کشاورزی، 1384.

6- سید شریفی، ر.، ع. جوانشیر، م. ر. شکیبا، ک. قاسمی گلعدانی و س. ا. محمدی. 1384. ارزیابی مراحل نموی ذرت متأثر از تراکم و دوره‌های مختلف تداخلی سورگوم. مجله دانش کشاورزی، 15 (3) : 56-45.

7- سید شریفی، ر.، ع. جوانشیر، م. شکیبا، ر. ک. قاسمی گلعدانی و س. ا. محمدی. 1385. آنالیز رشد ذرت متأثر از سطوح تراکم و دوره‌های مختلف تداخل سورگوم. مجله بیابان، 11(1): 156-143.

8- صابرعلی، س. ف.، س. ا. سادات نوری، ا. حجازی، ا. زند و م. ع. باغستانی میبدی. 1386. تأثیر تراکم و آرایش کاشت بر روند رشد و عملکرد ذرت تحت شرایط رقابت با سلمه‌تره. مجله پژوهش و سازندگی، 20 (1) : 152-143.

9- فاتح، ا.، ف. شریف‏زاده، د. مظاهری، م. ع. باغستانی میبدی. 1385. ارزیابی رقابت سلمه‌تره و الگوی کاشت ذرت روی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای سینگل کراس 704. مجله پژوهش و سازندگی، 19 (4): 95-87.

10- کهنسال، ا. و م. مجاب. 1385. بررسی اثر تنش رطوبتی بر علف هرز و عملکرد ذرت. مجله دانش کشاورزی، 15 (4): 92-86 .

11- محمودی، س. 1382. مطالعه اکوفیزیولوژیک رقابت بین ذرت و سلمه‌تره. رساله دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 227 ص.

12- مظاهری، د. و م. آقا علیخانی. 1378. بوم‏شناسی گیاهان گرمسیری (ترجمه). انتشارات دانشگاه تهران، 506 ص.

13. Banman, D. T. 2001. Competitive suppression of weeds in a leek-celery intercropping system. Ph.D. Thesis. Wageningen Agricultural University. The Netherlands.

14. Buhler, D. D. 2002. Challenges and opportunities for integrated weed management. Weed Science 50:273-280.

15. Burrows, V. S., and Olsen, P. J. 1955. Reaction of small grain to various densities of wild mustard and the results obtained after their removal with 2-4-D or by hand, I. Experiments with wheat. Canadian Journal of Agricultural Science 35: 68-75.

16. Clarence, J., and Swanton, J. 2002. Determination of the critical period of weed interference in corn (Zea mays L.) and soybeans (Glycine max L.). Department of Crop Science, Ontario, Canada.

17. Corre-Hellou, G., and Crozat, Y. 2004. N₂ fixation and N supply in organic pea (Pisum sativum L.) cropping system as affected by weeds and pea weevil (Sitona lineatus L.). European Journal of Agronomy 22: 449-458.

18. Fischer, R. A., and Miles, R. E. 1973. The role of spatial pattern in the competition  between crop plants and weeds. a theoretical analysis. Math. Biology Science 18: 35.

19. Fryer, J. D. 1981. Weed control practices and changing weed problems, in: Thresh, J. M., (Ed.): Proceeding of Associated Applied Biology Conference: Pest, Pathogens and Vegetation, York, England, 403. 

20. Hall, M.C., Swanton, C. J., and Anderson, G. W. 1992. The critical period of weed control in corn (Zea mays L.). Weed Science 40: 441-447.

21. Hartley, M. J. 1992. Competition between three species and two crops. Proceedings of the I^st International weed control congress 2: 203-207.

22. Holm, L. G., Pluckett, D. L., Pancho, J. V., and Herberger, J. P. 1977. The world's worst weeds. East-west center book, University press of Hawaii, Honolulu. P. 609.

23. Knezevic, S. Z., Weise, S. F., and Swanton, C. J. 1994. Interference of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus) in corn (Zea mays). Weed Science 42: 568-573.

24. Kropff, M. J., and Lotz, L. A. P. 1992. System approaches to quantify crop-weed interactions and their application in weed management. Agricultural Systems 40: 265-282.

25. Lindqnist, J. L., Martensen, D. A., Clay, S. A., Schemenk, R., and Kells, J. J. 1996. Stability of corn (Zea mays), velvetleaf (Abutilon theophrasti) interference relationships. Weed Science 44: 309-313.

26. Manthey, F. A., Harelaiid, G. A., Zollinger, R. K., and Hiiseby, D. J. 1996. Kochia (Kochia scoparia) interference with oat (Avena fatua). Weed Technology 10: 522-525.

27. Massinga, R. A., Currie, R. S. Horak, M. J., and Boyer, J. 2001. Interference of palmer amarabth in corn. Weed Science 49: 202-208.

28. Mc Mullan, P. M., Daun, J. K., and DeClercq, D. R. 1994. Effect of wild mustard (Brassica kaber) competition on yield and quality of triazine- tolerant and triazine-susceptible canola (Brassica napus and Brassica rapa), Canadian Journal of Plant Science 74: 369-374

29. Parker, C., and Fryer, J. D. 1975. Weed control problems causing major reduction in world food supplies. In: Levett, M. P. (ed.): effects of various hand weeding programs on yield and component of yield of sweet potato(Impoea batatas) grown in the tropical lowlands of pupua new guinea. Journal of Agricultural Science 118: 63-70

30. Radosovich,  S.  R. 1984.  Methods to study interactions among crops and weeds. Weed Technology. 1: 190-198.

31. Rafael. A. M., Randall, S. C., Michael, J. H., and John, B. J. 2001. Interference of palmer amaranth in corn. Weed Science 49: 202-208.

32. Sarkar, P. A., and Moody, K. 1983. Effects of stand esiablishment techniques on weed population in rice, in Proceeding of IRRIIIWSS Conference weed control in rice. Los Bafios, Philippines, 57.

33. Tollenaar, M. 1983. Potential vegetative productivity in Canada. Canadian Journal of Plant Science 63: 1-10.

34. Tollenaar, M., and Wu, J. 1999. Yield Improvement in temperate maize is attributable to greater stress tolerance. Crop Science 39: 1597-1604.

35. Tollenaar, M., Dibo, A. A., Aguilera, A., Weise, S. F., and Swanton, C. J. 1994. Effect of crop density on weed interference in maize. Agronomy Journal 86: 591-595.

36. Tranel, T., Weaver, T. S., and Milberg, P. 2003. Interference by the weed Parthenium hysterophorus L. with grain sorghum: Influence of weed density and duration of competition. International Journal of Pest Management 48(3): 183-188.

37. Troyer. A. F. 1990. A retrospective view of corn genetic resources. Journal of Hered 81: 17-24

38. Van Gessel, M. J., and Renner, K. A. 1995. Redroot pigweed (Amaranthus retroflexus ) and bamyard grass (Echinochloa crus-galli) interference in potatoes (Solarium tuberosum). Weed Science 38: 338-343.

39. Walker, R. H., and Buchanan, G. A. 1982. Crop manipulation in integrated weed management systems, Weed Science 30: 17.