حساسیت سه مرحله رشدی مگس مینوز (Liriomyza sativae Blanchard (Dip.: Agromyzidae به حشره‌کش‌های بیورشنال در شرایط آزمایشگاهی

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 3، دوره 1، شماره 1، خرداد 1388، صفحه 23-34   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

بنفشه اصغری طبری¹؛ عزیز شیخی گرجان^{* 2}؛ محمود شجاعی³؛ محمدظاهر رجبی⁴؛ آرزو یوسفی پرشکوه⁵

¹گروه حشره‌شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

²موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

³گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

⁴سازمان حفظ نباتات، تهران

⁵موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، تهران

چکیده

مگس مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخانه‌ای در ایران می­باشند. در سال­های اخیر مصرف بی­رویه آفت­کش‌ها موجب افزایش جمعیت این آفت در گلخانه­ها شده است. به منظور بررسی کارایی حشره­کش­های بیورشنال (Biorational) موثر در کنترل این آفت سه حشره­کش سیرومازین، اسپینوساد و اکسی­ماترین در شرایط آزمایشگاهی طی سال‌های       1385- 1386 مورد آزمایش قرار گرفت و با حشره­کش آبامکتین به عنوان حشره­کش رایج در کشور مقایسه شد. در شرایط آزمایشگاهی تاثیر حشره­کش­های سیرومازین با غلظت‌های75 و 150 میلی‌گرم بر لیتر اسپینوساد با غلظت‌های 48 و 96 میلی‌گرم بر لیتر، اکسی‌ماترین با غلظت‌های3 و 9 میلی­گرم بر لیتر و آبامکتین با غلظت‌های12 و 24 میلی­گرم بر لیتر (براساس ماده موثره) روی مراحل مختلف لاروی، شفیرگی و حشره کامل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد آزمایش قرار گرفت. بررسی­ها نشان داد حشره­کش­های اسپینوساد، اکسی­ماترین و سیرومازین با بیش از 95 درصد مرگ و میر بیشترین تاثیر را روی مراحل مختلف لاروی (خصوصا سنین اولیه لاروی) داشتند درصورتی­که آبامکتین در غلظت پایین (12میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 18/23 درصد کمترین تلفات را روی مرحله لاروی داشت. در آزمایشات به عمل آمده روی شفیره­ها، اکسی­ماترین (9 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 9/51 درصد بالاترین تاثیر و اسپینوساد (48 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 89/0 درصد کمترین تاثیر را داشتند. در زیست­سنجی حشره­کش­ها روی حشرات کامل مگس مینوز، اسپینوساد‌ (96 میلی‌گرم بر لیتر) با میانگین 1/92 درصد بیشترین و سیرومازین (150 میلی‌گرم بر لیتر) با 2/6 درصد کمترین تلفات را روی حشرات کامل داشته­اند. همچنین مقایسه حساسیت مراحل مختلف رشدی مگس مینوز به حشره­کش­ها نشان داد که مرحله شفیرگی کمترین حساسیت (89/0-63/51 درصد) و سنین اولیه لاروی بیشترین حساسیت (18/23-100 درصد) را به حشره­کش­ها دارا می­باشند. همچنین بین مراحل مختلف لاروی در غلظت بالا و پایین حشره­کش­ها از لحاظ درصد تلفات تفاوت معنی­داری وجود نداشت. نتایج حاصل نشان داد که درحال حاضر حشره­کش آبامکتین فرموله داخلی با غلظت توصیه شده روی مگس مینوز قادر به کنترل این آفت در ایران نمی­باشد.

کلیدواژه‌ها

مگس مینوز؛ بیورشنال؛ آبامکتین؛ سیرومازین؛ اسپینوساد؛ اکسی‌ماترین