بررسی شاخص‌های رشدی ارقام لوبیا قرمز تلقیح شده با ریزوبیوم و باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه (PGPR)

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 13، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 15، شهریور 1388، صفحه 153-163   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهراب یادگاری¹؛ قربان نورمحمدی²؛ هادی اسدی رحمانی³

¹استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر کرد.

²استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی تهران. واحد علوم و تحقیقات.

³استادیار مؤسسه تحقیقات خاک و آب تهران.

چکیده

  به منظور بررسی اثرات تلقیح لوبیا قرمز با سویه‌های مختلف باکتریRhizobium leguminosarum biovar phaseoli توأم با باکتری‌های افزاینده رشد (PGPR) بر تعدادی از شاخص‏های رشد و نمو و تعیین بهترین ترکیب باکتری- رقم، آزمایشی به صورت کرت‏های یک‏بار خرد شده در قالب طرح بلوک‏های تصادفی در دو سال زراعی 1385 و 1386 در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. عوامل آزمایشی شش سویه باکتری Rb-133، Rb-136،Rb-133 ×آزوسپیریلیوم، Rb-136×آزوسپیریلیوم، Rb-133×سودوموناس، Rb-136 × سودوموناس توأم با تیمار بدون تلقیح بدون کود (شاهد) و تیمار کودی (100 کیلوگرم در هکتار اوره) در کرت‏های اصلی قرار گرفتند. آزوسپیریلوم و پسودوموناس به عنوان تنظیم‏کننده تثبیت نیتروژن در کنار ریزوبیوم به‌کار رفتند. سه رقم لوبیا قرمز به نام‌های اختر، گلی و صیاد در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان دادند که در خصوص صفت وزن دانه در گیاه، وزن غلاف در گیاه، درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، درصد نیتروژن اندام هوایی گیاه در زمان برداشت، درصد نیتروژن خاک موجود درکرت‏های آزمایشی در زمان برداشت و وزن خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ‏ها بین تیمارهای اصلی به‌کار رفته در این آزمایش اختلاف معنی‏دار وجود دارد. هم‏چنین در مورد صفات شاخص برداشت، نسبت وزنی اندام هوایی به ریشه، درصد نیتروژن اندام هوایی تفاوت معنی‏دار در دو سال آزمایش بین ارقام به‌کار رفته در این تحقیق دیده شد. باکتری‌های تنظیم‏کننده رشد به‌کاررفته در این تحقیق منجر به افزایش در صفات برآورد شده گردیدند به‏طوری‏که در غالب موارد ارقام تلقیح شده توأم با ترکیب Rb136× سودوموناس بیشترین (28 گرم در گیاه وزن دانه، 35گرم در گیاه وزن غلاف، 6/923 کیلوگرم در هکتار عملکرد پروتئین دانه، 7 درصد نیتروژن اندام هوایی، 71 گرم وزن ماده خشک گیاه به هنگام زرد شدن برگ‌ها) و تیمارهای شاهد (بدون کوددهی، بدون تلقیح) کمترین میزان صفات برآورد شده را دارا بودند.

کلیدواژه‌ها

لوبیا؛ باکتری‏های تنظیم‏ کننده رشد گیاه؛ ریزوبیوم

مراجع

1.              مدیر شانه چی، م.1371. تولید و مدیریت گیاهان علوفه‏ای. انتشارات آستان قدس رضوی،235-232.

2.              یادگاری، م.، غ. اکبری وج. دانشیان.1382. اثرات تلقیح چهار سویه باکتری بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در شرایط آب و هوایی کرج. مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های زراعی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، جلد1، شماره 1، ص. 93-109.

3.     Asadi Rahmani, H., and Rastin, N. S. 2000. Prediction of the necessity of soybean inoculation based on the numbers of Bradyrhizobium japonicum. Ninth Congress of African Association for Biological N₂ Fixation, 65.

4.     Bremer E., and Kessel, C. V. 1990. Selection of leguminosarum strains for lentil under growth room and field condition.Plant and Soil 121:47-56.

1. Dey. R., Pal, K. K., Bhatt, D. M., and Chauhan, S. M. 2004. Growth promotion and yield enhancement of peanut (Arachis hypogaea L.) by application of plant growthpromoting Rhizobacteria. Microbiological Research 159: 371-394.
2. Galal, G. M. 1997. Dual inoculation with strains of Bradyrhizobium japonicom and Azospirillum brasilense to improve growth. Biology and Fertility of Soils 24: 317-322.
3. Gray, E. J., and Smith, D. L. 2005. Intracellular and extra cellular PGPR: commonalities and distinctions in the plant-bacterium signaling processes. Soil Biology Biochemistry 37: 395-410.
4. Hungria, M., and Bohrer, T. R. J. 2000. Viability of nodulation and dinitrogen fixation capacity among soybean cultivars. Biology and Fertility of Soils 31:45-52.
5. Maingi, J. M., Shisanya, C. A., and Gitonga, N. M. 2001. Nitrogen fixation by common bean (Phaseolus vulgaris L.) in pure and mixed stands in semiarid south – east Kenya. European Journal of Agronomy 14:1-12.

10.Ravi, S., Gadagi, P. U., Krishna, K. J. H., and Tongmin S. A. 2004. The effect of combined Azospirillum inoculation and nitrogen fertilizer on plant growth promotion and yield response of the blanket flower Gaillardia pulchella. Scientia Horticulture 100: 323–332.

11.Rodriguez –Navarro. D. N., Buendia, A. M., Camacho, M., and Lucas, M. M. 2000. Characterization of Rhizobium spp. bean isolates from southwest Spain. Soil Biology and Biochemistry 32: 1601 –1613.

12.Senevirante, G., Vanholm, L. H. J., and Ekanayake, E. M. H. G. S. 2000. Agronomic benefits of rhizobia inoculants use over nitrogen fertilizer application in tropical soybean. Field Crops Research 68: 199-203.

13.Tilak, N., Ranganayaki, F., and Manoharachari, C. 2006. Synergistic effects of plant-growth promoting Rhizobacteria and Rhizobium on nodulation and nitrogen fixation by pigeon pea (Cajanus cajan). European Journal of Soil Science 57: 67–71.

14.Vederia, L. B., Pastorino, G. N., and Balatti, P. A. 2001. Incompatibility may not be the rule in the sinorhizobium fredii –soybean interaction. Soil Biology and Biochemistry 33: 837-840.

15.Vessey, J. K. 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizers. Plant Soil 255: 571-586.