مطالعه پراکنش کرم میوه‌خوار خرما (Batrachedra amydraula Meryrick (Lep.: Batrachedridae در استان خوزستان با استفاده از مدل ژئواستاتیستیک

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 5، دوره 1، شماره 1، خرداد 1388، صفحه 43-55   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مسعود لطیفیان^{* 1}؛ ابراهیم سلیمان نژادیان²

¹موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور، اهواز

²گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

کرم میوه­خوار خرما، Batrachedra amydraula، یکی از مهمترین آفات خرما در استان خوزستان می‏باشد. در این تحقیق طی سال­های1382-1384 از روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای یا ناحیه‏ای برای بررسی مدل ژئواستاتیستیکی پراکنش آن استفاده شد. محل‌هـای نمونه‏برداری شامل 65 پلات از طول جغرافیایی حداقل 59/29 تا حداکثر 08/32 و عرض جغرافیایی حداقل 8/48 تا حداکثر 10/50 در استان خوزستان واقع گردیده‏اند. واریوگرافی پراکنش شدت آسیب آفت در مناطق مختلف مورد مطالعه بر اساس مدل­های کروی، نمایی، خطی، خطی تاسیل و گوسی برازش گردید و بر اساس آن نقشه کریجینگ پراکنش آن ترسیم شد. نتایج نشان داد که مدل واریوگرافی پراکنش کرم میوه‌خوار در طی سه سال به حالت نمایی برازش مناسب‏تری نسبت به سایر مدل‌ها نشان می‏دهد. میزان اثر قطعه‏ای مدل نیز به ترتیب سه سال 52/0، 43/0 و 47/0 به­دست آمد که بیان‌کننده کم بودن خطای برآورد شدت آسیب آفت در فواصل کمتر از حد فاصله نمونه‌برداری می‏باشد. دامنه موثر واریوگرام به ترتیب در سه سال معادل 5/239، 2/228 و 8/354 کیلومتر است که در فواصل بیشتر از این حد کمترین همبستگی بین داده‏های شدت آسیب آفت باقی می‏ماند. آستانه مدل به ترتیب معادل 047/1، 855/0 و 152/1  می‏باشد که نشان دهنده نسبت پوشش ناحیه از جمعیت  آفت در سال‌های انجام تحقیق است. نتایج این تحقیق می‏تواند روشی دقیق، آسان و کم­هزینه‏ برای ارزیابی شدت آسیب کرم میوه­خوار خرما در مدیریت تلفیقی آن ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها

خرما؛ کرم میوه‌خوار؛ پراکنش مکانی؛ ژئواستاتیستیک؛ خوزستان