مطالعه روابط بین صفات زراعی و مرفولوژیکی در لاین های امید بخش برنج و گروه‎بندیآن‎ها با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، بهمن 1390، صفحه 1-10   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سعید بخشی پور^{* 1}؛ علی گزانچیان²؛ علی محدثی³؛ مجید نحوی⁴؛ رقیه رازقی جدید⁵

¹

کار شناس ارشد بخش تحقیقات ژنومیکس، مدیریت پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه شمال کشور (رشت). پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران.

²استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد)
 

³کارشناس ارشد ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن

⁴عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت)

⁵استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

چکیده

     این تحقیق با هدف تعیین عوامل موثر بر عملکرد دانه و بررسی روند بهبود صفات روی هفت لاین امید بخش برنج در موسسه تحقیقات برنج کشور معاونت مازندران (آمل) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول خوشه، وزن خوشه، تعداد دانه پر و مساحت برگ پرچم با عملکرد دانه مثبت و معنی‎دار بود. تجزیه رگرسیون نیز نشان داد که موثرترین صفات بر عملکرد دانه شامل وزن خوشه، تعداد کل پنجه و تعداد دانه پر می­باشد. نتایج حاصل از تجزیه علیت بیانگر آن بود که صفات وزن خوشه و تعداد دانه پر به دلیل دارا بودن اثرات مستقیم زیاد بر عملکرد دانه می­توانند به عنوان یک شاخص در جهت افزایش عملکرد دانه مطرح باشند. تجزیه خوشه­ای به روش واریانس مینیمم وارد و با معیار فاصله اقلیدسی برای صفات مورد مطالعه، ژنوتیپ­ها را به سه گروه مختلف تقسیم کرد. گروه دوم شامل لاین شماره 2 به دلیل داشتن مقادیر بالای عملکرد، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، طول خوشه، مساحت برگ پرچم و وزن خوشه به عنوان بهترین گروه انتخاب شد. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که مهم‎ترین عوامل موثر بر افزایش عملکرد برترین لاین­های امید بخش برنج، بهبود وزن خوشه و دانه پر بوده است.

کلیدواژه‌ها

برنج؛ تنوع ژنتیکی؛ تجزیه علیت؛ تجزیه خوشه ای؛ عملکرد دانه

مراجع

Abde Mishani S, Shah Nejat Boshehri AK (1998) Plant breeding. Tehran  university. 206 pp.

Akinwale MG, Gregorio G, Nwilene F, Akinyele BO, Ogunbayo SA, Odiyi AC (2011) Heritability and correlation coefficient analysis for yield and its components in rice (Oryza sativa L.). African Journal of Plant Science 5 (3): 207-212.

Arzani A (2005) Breeding field crops. Isfahan University of Technology. 630 pp.

Baker RJ (1986) Selection indices in plant breeding. CRC Press Inc., Boce Raton, Florida.

Dash SK, Singh J, Tripathy M, Mishra D (1996) Association of quantitative traits and path analysis in medium land rice. Environment and Ecology 14(1): 99-102.

De RN, Reddy JN, Suriava AV, Mohanty KK 1992. Genetic divergence in early rice under two situations. Indian Journal of Genetics 52: 225-229.

Dewey DR, Lu KH (1959) A correlation and path-coefficient analysis components of crested wheat grass seed production. Agronomy Journal 51: 515–518.

Fathi G, Rezaei Moghaddam K, Siadat SA (2000) Path analysis of grain yield for two rice (Oryza sativa L.) cultivars as influence by N fertilizer splitting. Iranian Journal of Agricultural Science  31(4): 983-993.

Fehr WR (1996) Principles of cultivar development. Vol 1. Mc Graw Hill Inc., New York.

Gholami Tajani M (1998) Relationship of yield and yield components of rice using path analysis. Islamic Azad University, Karaj Branch, Iran. [In Persian With English Abstract].                                                                   

Gravois KA, Mc New RW (1993) Genetic relationship among and selection for rice yield and yield component. Crop Science 33: 249–252.

 Khaleda A, Bashar MK, Iftekharuddala KM, Ahmed MS, Rashid MH (2002) Genetic diversity among irrigated traditional and modern rice germplasm. Journal of Biological Science 2: 659-661.                                                                                        

Lin CY (1978) Index selection for genetic improvement of quantitative characters. Theoretical Applied Genetics 52: 49-56.

Mahmood N, Coudhry MA (2000) Inheritance of flag leaf in breed wheat genotypes. Department of plant Breeding and Genetics, University of Agriculture. Faisalabad. Pakistan. Wheat Information Research Articles 90: 7-12.

Miller BC, Hill JE, Roberts SR (1991) Plant population effects on growth and yield in water-seeded rice. Agronomy Journal 83: 291-297.                                                          

Peng S, Cassman KG, Kropff MJ (1995) Relationship between leaf photosynthesis and nitrogen content of field-grown rice in the tropics. Crop Science 35: 1627-1630.

Peng S, Laza RC, Visperas RM, Sainco AL, Cassman KG, Khush G S (2002) Grain yield of rice cultivars and lines developed in the Philippines since 1996. Crop Science 40(2): 307-314.

Salam Khan A, Imran M Ashfaq A (2009) Estimation genetic variability and correlation for grain yield components in rice (Oryza sativa L.). American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science 6 (5): 585-590.

Singh M (1991) Genotypic and phenotypic correlations in plant traits. ICARDA.     

Sundaram T, Palanisamy S (1994) Path analysis in early rice (Oryza sativa L.). Madras Agricultural Journal 81(1): 28-29.

Zeynali Nezhad KH (2000) Study of genetic variation in rice germplasms using rapid marker and morphological traits. M.Sc. Thesis. Isfahan University. Iran. [In Persian with English Abstract].

Iftekharuddaula KM, Khaleda A, Hassan MS, Fatema K, Badshad A (2002) Genetic divergence, character association and selection criteria in irrigated rice. Journal of Biological Science 2: 243-246.