بررسی اثر مکانیزاسیون کشاورزی بر تولید کلزا در استان فارس

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، بهمن 1390، صفحه 21-31   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

سیامک پیش‎بین^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، جهرم ، ایران.

چکیده

    این مطالعه با هدف بررسی اثر مکانیزاسیون برمیزان تولید بهره­برداران کلزا صورت گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از میان بهره­برداران منتخب کلزا در مناطق اقلید و جهرم (استان فارس) به دست آمد. در تحلیل اثر مکانیزاسیون از سه روش پیشنهادی مطالعات صورت­ گرفته استفاده شد. در روش اول بهره­برداران با استفاده از رهیافت تحلیل خوشه­ای به دو گروه دارای سطح مکانیزاسیون متفاوت تقسیم شدند. در روش دوم شاخصی بصورت ارزش نهاده­های ساخته شده در بخش صنعت شامل کودشیمیایی­، انواع آفت کش ها، تجهیزات آبیاری و ماشین­آلات و ادوات و در روش سوم نسبت هزینه ماشین­آلات به مجموع هزینه ماشین­آلات و نیروی­کار به عنوان شاخص مکانیزاسیون تعریف و از آنها در تحلیل اثر مکانیزاسیون در تابع تولید (کاب- داگلاس) بهره­برداران استفاده شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان دادکه در میان گروه دارای سطح مکانیزاسیون پایین، رابطه میان عملکرد به جز در مورد نیروی کار و بذر با سایر متغیرها مثبت و معنی­دار می­باشد. نتایج تابع تولید نشان داد که به دنبال 10 درصد افزایش در میزان استفاده از نهاده­های آب، آفت کش و کود شیمیایی (نیروی کار) میزان محصول تولید شده به ترتیب حدود 3/4، 2/2 و 2/6 (7/8) درصد افزایش یا کاهش خواهد یافت. متغیر موهومی منطقه نیز حاکی از آن بود که شرایط تولید در منطقه اقلید مطلوب­تر از منطقه جهرم است. در گروه بهره‌برداران دارای سطح مکانیزاسیون بالا، بر اساس ضرایب همبستگی مشخص ­گردید که رابطه میان عملکرد با نهاده­ها به جز در مورد بذر (8/42+) یا برخلاف انتظار است و یا این که فاقد اهمیت آماری است. هم‎چنین نتایج تابع تولید بهره­برداران دارای سطح مکانیزاسیون بالا نشان داد که  نهاده‌های آب مصرفی، نیروی کار و ماشین‌آلات بر تولید اثر منفی دارند. هم‎چنین نهاده بذر اثر مثبت و معنی­داری بر تولید کلزا نشان داد. نتایج ارزیابی اثر مکانیزاسیون بر اساس شاخص­ ارزش مجموع نهاده­های ساخته­شده در بخش صنعت نیز نشان داد که به دنبال 10 درصد افزایش در شاخص مکانیزاسیون، حدود 3/1 درصد به عملکرد محصول اضافه می‎شود. هم‎چنین یافته­های الگوی دیگر که با استفاده از شاخص مکانیزاسیون به‎صورت نسبت هزینه ماشین­آلات به مجموع هزینه ماشین­آلات و نیروی کار برآورد گردید نشان داد که  با افزایش شاخص یاد شده به میزان 10 درصد، میزان تولید در واحد سطح کلزا حدود 9/6 درصد افزایش می‎یابد.

کلیدواژه‌ها

کلزا؛ مکانیزاسیون کشاورزی؛ تابع تولید؛ استان فارس

مراجع

Carter CA, Zhang B (1998) The weather factor and variability in Chinas grain supply. Journal of Comparative Economics 26: 529-543.

Carter CA, Chen J, Chu B (1999) Agricultural productivity growth in China: farm level versus national measurement. California Agricultural Experiment Station 35: 212-227.

Deng X, Luo Y, Dong S, Yang X (2005) Impact of resources and technology on farm production in northwestern China. Agricultural System 84: 155-169.

Gerdin A (2002) Productivity and economic growth in Kenyan agriculture in 1964-1996. Agricultural Economics 27: 7-13.

Kiresur V (1995) Technological change in sorghum production, an econometric study of Harvard farms in Karnataka. Indian Journal of Agricultural Economics 50 (2): 91-185.

Kuroda Y (1987) The production structure and demand for labor in postwar Japanese agriculture in 1952-1982. American Journal of Agricultural Economics 62(2): 328-336.

Lilyan E, Fulginiti R, Perrin K (1998) Agricultural productivity in developing countries. Agricultural Economics 19: 45-51.

Lin JY (1992) Rural reforms and agricultural growth in China. The American Economic Review 82 (1): 34-51.

Mead RW (2000) A revisionist view of Chinese agricultural productivity. The 2000 Western Economic Association Meetings, Vancouver, BC.

Randir D, Krishnanoorthys S (1995) Productivity variation and use in farms of Madratakan tank feed area of chengalpattu district, Tamilnuda. Indian Journal of Agricultural Economics 45: 56-60.

Sharma KR, Leung P, Zaleski HM (1997) Productive efficiency of the swine industry in Hawaii: stochastic frontier vs. data environment analysis. Journal of Productivity Analysis 8 (4): 447-459.

Singh G (2006) Estimation of a mechanization index and its impact on production and economic factors-a case study in India. Biosystems Engineering 93 (1): 99–106.

SPSS Inc. (2002) SPSS 11.0 Guide to data analysis, Prentice Hall, NJ., USA.

Tiongco MX, Dawe D (2002) Long term evolution of productivity in a sample of Philippines rice farms: Implication for sustainability future research. World  Development 30(5): 891-898.