تأثیر نیتروژن و تراکم گیاهی بر عملکرد دانه و روغن گیاه کرچک (Ricinus Communis L.)

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 21، بهمن 1389، صفحه 57-65   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهرزاد علیمحمدی¹؛ سید علیرضا ولدآبادی^{* 2}؛ جهانفر دانشیان²؛ بهروز عارف³

¹دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

²فرهیخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان.

³دانشیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال کرج.

چکیده

      اثر سطوح تراکم و مقادیر مختلف نیتروژن بر صفات زراعی و برخی شاخص‎های رشد کرچک در آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌‎های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز آموزش اسماعیل آباد استان قزوین در سال زراعی 1385 ارزیابی شد. مقادیر مختلف نیتروژن در چهار سطح ( 0، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار) به‎عنوان فاکتور اصلی و تراکم کاشت شامل در سه سطح (5/2، 4 و 5/5 گیاه در متر مربع) به‎عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج به‎دست آمده نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب از کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تیمار شاهد نیتروژن به‎دست آمد. بین سطوح تراکم از نظر کلیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی‎داری وجود داشت. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب از تراکم 5/5 و 5/2 گیاه در متر مربع حاصل شد. اثر متقابل نیتروژن و تراکم نیز بر صفات وزن خشک خوشه در گیاه، تعداد دانه در گیاه، تعداد دانه در متر مربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه از لحاظ آماری معنی‎داری بود. بیشترین وزن خشک خوشه در گیاه، تعداد دانه در گیاه و وزن هزار دانه از اثر متقابل تراکم 5/2 گیاه در متر مربع و کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. کمترین میزان در صفات ذکر شده نیز از تراکم 5/5 گیاه در متر مربع و تیمار عدم مصرف نیتروژن به‎دست آمد. بیشترین تعداد دانه در متر مربع و عملکرد دانه نیز از اثر متقابل تراکم 5/5 گیاه در متر مربع و مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بر اساس نتایج این آزمایش، کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 5/5 گیاه در متر مربع به عنوان بهترین تیمار جهت تولید بیشتر عملکرد دانه و روغن شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها

نیتروژن؛ تراکم؛ عملکرد دانه؛ عملکرد روغن؛ کرچک

مراجع

Allam AU, EL- Nager GR, Gala AH (2003) Response of sunflower hybrids to planting dates and densities. Acta Agronomy Hangrica 51 (1): 25-35.

Ardakani MR, Rahmati A, Daneshian J, Valizadeh M (2007) Investigating the effect of density on yield and yield components of two sunflower hybrids. Proceeding of 9th Iranian Crop Science Congress. Tehran University, Pardis Abu-Reyhan. [In Persian with English Abstract].

Choilt O (1988) Reports of the crop experimental station (special crops). Suwan, Korea.

Hikwa D, MugwIra LM (2001) Response of castor cultivar “Hale” To rant and method of nitrogen fertilizer application in different enviroments of Zimbabwe. African Crop Science Journal 8: 23-35.

Koutrobas SD, Papakosta DK, Doitsinis A (2000) Water requirements for castor plant (Ricinus communis L.) in a mediterranean climate. Agronomy Journal 784:33-41.

Lak Sh A, Naderi S, Siadat A, Ayneh Bandough A, Nour-Mohammadi G (2007) Effect of different nitrogen levels and plant density under different moisture conditions on yield, yield components and water use efficiency of  corn cv. single cross 704 in khouzestan. Journal of Iranian Crop Science. 8(2): 56-67.

Omidbeygi R (1998) Production and productivity approach of medicinal plants. Nikrouz publishing. 155 pp.

Patel PK  (1976) Nipping of branches increases yield in castor. Ind. Fmy. 26(3): 35-43.

Pooran, Ch, Singh PK, Goverd Han M, Chand P (2003) Study of moistur conservation practices and time of nitrogen application on yield of castor (Ricinus communis L.) Progressive Agriculture 3:1-2, 111-112.

Rafiol-Hoseini M, Salehi F (2002) Determination of sunflower cultivar and its optimum density in order to oil production in Shahr-e-Kord area. Proceeding of the First Scientific- Practical Seminar on Vegetable Oil Industry of Iran.

Samsam Shariat H (1996) Growing and propagation  of medicinal plants. Mafi publishing. 275 pp.

Naseri F (1997) Oil seeds (translation). Press and Publication Institute of Astan Qods Razavi. 816 pp. [In Persian with English Abstract].

Weiss EA (2000) Oil seed crops. Black Weel Science, pp:13-52.

William IH, Kittock DL (1989) Management factors influencing viability of castor bean. Agronomy Journal 67(6): 954-8.