بررسی اثر تنظیم ‏کننده‎های رشد گیاهی بر صفات مورفولوژیکی و اسانس گل نرگس (Narcissus tazetta L.)

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 10، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 21، بهمن 1389، صفحه 93-99   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فاطمه نخعی^{* 1}؛ احمد خلیلی²؛ محمد علی ناصری³؛ پرویز آبرومند⁴

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند.

²استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.ایران.

³استادیار گروه شیمی. دانشگاه بیرجند. ایران.

⁴استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. تهران. ایران.

چکیده

   گل نرگس (Narcissus tazetta L.) نه تنها به‎عنوان گل بریده و گیاه زینتی شناخته می‎شود، بلکه ارزش بالایی در صنعت عطر سازی دارد. در این آزمایش تأثیر چهار نوع تنظیم‎کننده رشد گیاهی  شامل اسیدجیبرلیک (100 پی پی ام) ، بنزیل‎آدنین (500 پی پی ام)، اسید ایندول بوتیریک (200 پی پی ام) و سایکوسل (800 پی پی ام ) رویصفاتمورفولوژیکیو اسانس نرگس مورد بررسی قرار گرفت. تنظیم‏کننده‎های رشد در دو مرحله مجزا روی پیازها و بخش‎های هوایی  در مرحله ظهور گل آذین محلول پاشی شدند. اسانس گل‎های تازه باز شده  نرگس با استفاده از روش استخراج حلال به‎دست آمد. نتایج نشان داد که تیمارهای اسیدجیبرلیک و بنزیل‎آدنین سبب افزایش معنی‎دار طول ساقه گل دهنده، قطر گل، تعداد گل در گل آذین و سبب تسریع در گل‎دهی گردیدند.  اسید ایندول بوتیریک نیز طول ساقه گل دهنده را افزایش داد، اما سایکوسل سبب کاهش معنی‎دار طول ساقه گل دهنده شدند. تیمارهای  بنزیل‎آدنین و اسید ایندول بوتیریک سبب افزایش معنی‎دار مقدار اسانس شدند. سایکوسل تأثیری در میزان اسانس نداشت، اما جیبرلین سبب کاهش معنی‎دار مقدار اسانس گردید.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ تعداد گل؛ طول ساقه؛ قطر گل؛ نرگس؛ تنظیم‎کننده رشد گیاهی؛ صفات مورفولوژیکی

مراجع

Al-Khasswneh N, Karam N, Shibli R (2006) Growth and flowering of black iris (Iris nigricans Dinsm). Scientia Horticulturae 107: 187-193

Booij R (1989) Effect of growth regulators on curd diameter of cauliflower. Scientia Horticulturae 38: 23-32.

Brooking I, Cohen D (2002) Gibberellin-induced flowering in small tubers of Zantedeschia black Magic. Scientia Horticulturae 95: 63-73.

Bushue L, Mann C, Gorenstein N, Dudareva N (1999) Effect of plant growth regulatures on floral scent production in Antirrhinum majus. American Society of Plant Physiologists, Rockville, MD, 80 pp.

Chang Y, Sung F (2000) Effect of gibberellic acid and dormancy –breaking chemicals on flower development of Rhododendron pulchrum Sweet and R. scabrum Don. Scientia Horticulturae 83: 331-337.

 Dole J, Wilkins H (1996) Floriculture ( principle and species). Prentice- hall, inc, p 613.

Farooqi A, Sharma A, Naqvi A, Khan A (1993) The effect of kinetin on flower and oil production in Rosa damascene. Journal of Essential Oil Research 5: 305-309.

Fathi G, Esmaielpour B (2000) Plant growth substances: principle and application. Jehad-e- Daneshghahee Mashhad. [In Persian with English Abstract].

Fisher P, Heins R, Leith J (1996) Modeling the stem elongation response of poinsettia to chlormequat. Journal of the American Society for Horticultural Science 121: 861-868.

Gilbertz D, Lewis A (1986) Poinsettia response to pre plant rooting-cube application of ancymidol and chloromquat. Scientia Horticulturae 29: 173-180.

Gordon R, Rees A (1977) Stem elongation in tulip and narcissus: The influence of floral organs and growth regulators. New Phytology 78: 579- 591.

Hartmann H, Kester D, Davis J (1990) Plant propagation: principles and practices. 5th ed. Prentices-Englewood Cliffs, NJ.

Hans M, Van Dort P, Jagres R, Anton J (1993) Narcissus trevithian and Narcissus geranium: analysis and synthesis of compounds. Agricultural Food Chemistry 41: 2063- 2075.

Joiner N, Washington O,  Johson R, Nell T (2004) Effect of exogenous growth regulators on flowering and cytokinin levels in Azaleas. Department of Ornamental Horticulture, IFAS, University of Florida, Gainesville, FL32611, USA.

Julio C (2003) Effect of GA₃ andBA on two cultivar of Achimenes longiflora under two levels of irradiance. ISHS Acta Horticulture 167: II Symposium on Growth Regulature in Floriculture.

Kewalanand J, Pandy C (1998) Effect plant growth regulators on the growth, herbage and oil yield of Japanese mint (Mentha arvensis) and it is economic therefrom. Journal of Medical Aromatic Plant Science 20:725-30.

Kheiry A (2006) Effects of GA₃  and 6-BA on the quality and essence of tuberose. M.Sc. Thesis , University of Tehran,  Department of Horticultural Sciences, Karaj, Iran. [In Persian with English Abstract].

Kiyoshi O (2003) Effect of gibberellins and benzyladenine on dormancy and flowering of Lilium speciosum. Kanagawa Horticultural Experimental Station, Ninomiya, Nakagun, Kanagawa, 259- 301, Japan.

Kurtar S, Ayan A (2005) Effect of gibberellic acid (GA₃) and indol-3-acetic acid (IAA) on flowering, stalk elongation and bulb characteristics of tulip (Tulipa gesneriana Var. cassini). Pakistan Journal of Biological Sciences 8(2): 273-277.

Lewis K, Faust J, Sparkman I, Grimes L (2004) The effect of daminozide and chlormequat on the growth and flowering of poinsettia and Pansy. Horticulture Science 39: 1315-1318.

Mazhari N 2004. Iran flora, numbers 46 and 47 family Amaryllidaceae  and Iridaceae. Research Institute of Forest and Rangelands. [In Persian with English Abstract].

Mirjalili M, Sonboli A, Salehi P (2005) Changes Comparison of quantity and quality of Cymbopogon olivieri essence. Journal of plant medicin. 16: 22-28.

Nagar P (2002) Change in abscisic acid, phenol and indoleacetic acid in bulbs of tuberose (Polianthes tuberosa) during dormancy and sprouting. CSIR Complex, Palampur 176061, India.

Nagarja G, Gowda  J, Farooqi A (1999) Effect of growth regulators on growth and flowering of Tuberose cv. Single. Karantaka Journal of Agriculture Science 12: 234-238.

Preeti H, Gogoi S (1997) Effects of preplant chemical treatment of bulbs on growth and flowering of Polianthes tuberosa cv. Single. Annuals Biology 13: 145-149.

Pooyan M (1989) Medicinal plants in southern of Khorasan. Danesh Publishing. [In Persian with English Abstract].

Radwan A, Elfouly M, Garas N (2006) Retarding stem elongation and stimulating dry matter production and yield of potato with chlormequat chloride (CCC). Potato Research 14: 173-180.

Ranwala A, William M (2008) Gibberellin-mediated changes in carbohydrate metabolism during flower stalk elongation in tulips. Plant Growth Regulators 55: 241-248.

Saffari V,  Khalighi A, Lesani H, Mesbah B, Julius F (2004) Effect of different plant growth regulators and time of pruning on yield components of Rosa damascana  Mill. International of Journal Agriculture and Biology 6: 1040- 1042.

Sharma S, Farooqi A (1990) Effect of 2-Chloroethyl phosphonic acid on economic yield of damask rose. Indian Journal of Agricultural Science 60: 691-702.

Shukla A, Farooqi A (1990) Utilization of plant growth regulators in aromatic plant production. Current Research of Medical Aromatic Plants 12: 152-157.

Vainstein A (2002) Breeding for ornamentals classicals and molecular approaches. Kluwer Acadamic Publishers, 392 pp.

William E (2001) Role of cytokinins in carnation flower senescence. Plant Physiology 59: 707-709.

Yang C, Sung F (2002) Effect of gibberellic acid and dormancy-breaking chemicals on flower development of Rhododendron pulchrum sweet and R scabrum Don. Scientia Horticulturae 83: 331-337.

Yusef Saleh S, Al-Safar B (2006) Effect of GA₃ treatment and nitrogen on growth and development of gladiolus corms. Pakistan Journal of Biological Sciences 9 (13): 2516-2519.