بررسی تاثیر الگوی پراکنش و تراکم جمعیت زنبور پارازیتویید Anagrus atomus و تاثیرآن برکارایی جستجوگری زنبور روی تخم زنجرک مو (Arboridia kermanshah Delabola (Hem., Cicadellidae

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 6، دوره 1، شماره 3، آذر 1388، صفحه 239-248   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مسعود لطیفیان^{* 1}؛ ابراهیم سلیمان نژادیان²

¹موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور، اهواز

²گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

زنجرک مو (Arboridia kermanshah Delabola (Hem., Cicadellidae گونه غالب در تاکستان­ های استان اصفهان بوده و فراوان­‏ترین دشمن­ طبیعی آن نیز زنبور. Anagrus atomus می‏ باشد. در این پژوهش تاثیر پراکنش زنبور پارازیتویید روی میزبان درختچه مو و چگونگی تاثیر آن بر رفتار جستجوگری و کارایی زنبور پارازیتویید در دو تاکستان با تراکم‌های مختلف پارازیتویید و میزبان مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به­ منظور بررسی اثرات تراکم و الگوی پراکنش میزبان و پارازیتویید در ثبات رابطه پارازیتویید و میزبان انجام شد. نتایج مقایسه الگوی پراکنش میزبان و پارازیتویید اختلاف معنی­داری را بین تراکم تخم و تخم پارازیته­ شده در برگ‌های مختلف بازوی درختچه مو نشان داد. بیشترین تراکم میزبان و پارازیتویید در بخش میانی بازو بین محل برگ‌های شماره 7-12 بازو وجود داشت. بنابراین الگوی پراکنش تخم زنجرک­ مو با تخم پارازیته­ شده همبستگی معنی‌داری نشان ‏داد. نتایج بررسی اثرات تراکم میزبان و پارازیتویید نشان داد که در نسل اول به­ دلیل پایین بودن تراکم جمعیت پارازیتویید کارایی جستجوگری بالا بود. با افزایش تراکم میزبان و متعاقب آن افزایش تجمع زنبور پارازیتویید پدیده تداخل افزایش یافته و کارایی جستجوگری زنبورهای پارازیتویید کاهش یافت. در نسل سوم که به­ تدریج زنبورهای پارازیتویید به­ سمت میزبان‌های زمستانه مهاجرت کردند، پدیده تداخل نیز کاهش یافته و کارایی جستجوگری افزایش یافت. ضریب تداخل (m) در شرایط کم بودن نسبت جمعیت پارازیتویید به میزبان پایین بود و به­ همین دلیل کارایی جستجوگری زنبور پارازیتویید در چنین حالتی و در طی فصل همواره پایین بود. از طرف دیگر، در شرایط زیاد بودن نسبت جمعیت پارازیتویید به میزبان مقدار m (ضریب تداخل) به Q (ضریب ثابت جستجو) نزدیک­تر شد.

کلیدواژه‌ها

زنجرک مو؛ Anagrus atomus؛ الگوی پراکنش؛ کارایی جستجوگری