تعیین غلظت کشنده آمونیاک (LC50 96h, N-NH4)و تاثیر آن بر وضعیت هیستوپاتولوژی آبشش، کلیه و کبد بچه ماهی ازون برون (Acipenser stellates)

فصلنامه علمی-پژوهشی آبزیان و شیلات

مقاله 2، دوره 5، شماره 19، مهر 1393، صفحه 11-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهام السادات بنی هاشمی^{* 1}؛ حسین خارا²؛ ذبیح اله پژند³؛ محمد رهاننده¹

¹مرکز آموزش علمی کاربردی میرزا کوچک خان گیلان

²دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان

³انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری

چکیده

افزایش آمونیاک آب یکی از مشکلات عمده در آبزی پروری است که میزان و اثرات آن هنوز به درستی مشخص نشده است. هدف از این پژوهش،تعیین غلظت کشنده آمونیاک و اثر سمیت حاد آن بر روی سه بافت آبشش، کبد و کلیه بچه ماهی ازون برون از گونه های با ارزش ماهیان خاویاری با میانگین وزنی 3 گرم در شرایط آزمایشگاهی است. آزمایشات در 7 تیمار و سه تکرار و با تعداد 10 عدد ماهی با روش آب ساکن به مدت 96 ساعت اجرا شدند. ماهی ها در معرض غلظت­های مختلفی از آمونیاک کل با مقادیر5، 23/6،76/7 ،66/9،04/12 و 15میلی گرم در لیتر، قرار گرفتند. ابتدا میزان LC₅₀ آمونیاک در زمان­های 24، 48، 72 و 96 ساعت به دست آمد که به ترتیب0249/14 ، 2164/10 ،1531/7 و  0353/6 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل محاسبه گردید. پس از استخراج مقادیر LC₅₀ یک سطح پایین (low) که 25% غلظت LC₅₀ و یک سطح بالا (High) که 75%  غلظت LC₅₀ بوده را انتخاب و آزمایش مجدد با 4 تیمار و 3 تکرار انجام پذیرفت که دامنه غلظت­های این ماده 508/1 ،017/3 و 526/4 میلی­گرم در لیتر آمونیاک کل بود. سپس ضایعات احتمالی میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک  بافت آبشش، کبد و کلیه این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که در آبشش پس از قرارگیری در مجاورت با آمونیاک پدیده­هایی نظیر پرخونی،هیپرپلازی،چسبندگی لاملای ثانویه،تورم لاملای اولیه،خونریزی و نکروز سلولی و در کبد عوارضی از قبیل پرخونی، رکورد صفراوی، نکروز سلولی و آتروفی سلولی و در کلیه عوارضی چون پرخونی، دژنرسانس بافت بینابینی، نکروز سلولی، اتساع فضای بومن، هموسیدرین در تیمارها مشاهده شد. بطور کلی بیشترین صدمات مربوطه در آبشش این ماهیان مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

ازون برون؛ آمونیاک؛ هیستوپاتولوژی؛ غلظت کشندگی