تحلیلی برشاخص‌های شهر سالم (مطالعه موردی: منطقه 11 شهرداری مشهد)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 2، دوره 10، شماره 32، آذر 1394، صفحه 17-38   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد رحیم رهنما¹؛ اکرم مهرورز^{* 2}؛ زهرا سیاحی²

¹دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

شهرسالم، شهری است که به طور مداوم و مستمر در حال آفرینش و بهبود بخشی به آن گونه محیط های کالبدی و اجتماعی و گسترش آن گونه منابع جامعه است که مردم را قادر می سازد که یکدیگر را در راه اجرای تمامی عملکردهای زندگی و دستیابی به حداکثر توان های خودشان پشتیبانی نمایند. هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت جمعیتی– اجتماعی منطقه 11شهر مشهد در چارچوب رویکرد شهر سالم می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. در حال حاضر تعدادخانوارهای موجود در منطقه 11 شهرداری مشهد تقریباً 46810می باشند که در این تحقیق بر اساس روش کوکران حجم نمونه برابر 262 خانوار انتخاب شده است .
نتایج پژوهش نشان می دهد از مجموعه شاخص هایی که در قالب 3 گروه عمده شاخص های زیست محیطی، اقتصادی- اجتماعی و بهداشتی تقسیم بندی شده اند و با توجه به متغیرهای بررسی شده در این پژوهش منطقه 11 شهرداری مشهد از نظر شاخص های سلامت با وضعیت مطلوب و استاندارد شهر سالم فاصله دارد و نیاز به مشارکت هر چه بیشتر شهروندان و همکاری سازمان های مختلف را می طلبد.

کلیدواژه‌ها

شهر سالم؛ منطقه 11؛ شهر مشهد

مراجع

1. ارجمند نیا، اصغر، 1379، شهر سالم و روستای سالم، سومین همایش کشوری بهداشت محیط، کرمان.

2. بحرینی، سید حسین، 1388، پروژه­های شهرهای سالم سازمان بهداشت جهانی و لزوم اجرای جدی آن در ایران، مجله محیط شناسی، سال 17، شماره 17، صص 15-3.

3. کریستوفر جی. بون، 1389، شهر، محیط زیست و برنامه­ریزی شهری، مترجمان: مهندس جمال­الدین عقیلی، دکتر ماندانا نوربخش، انتشارات شهرآب، تهران.  

4. کریستوفر جی. بون، 1388، شهر، محیط زیست، مترجمان: مهندس جمال­الدین عقیلی، دکتر ماندانا نوربخش، انتشارات شهر آب، تهران.

5. پاپلی­یزدی، محمد حسین وسناجردی، رجبی، حسین، 1382، نظریه­های شهر و پیرامون، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

6. رهنما، محمدرحیم، 1387، پژوهشی پیرامون تحقق طرح­های تفصیلی شهری با تأکید بر کاربری­های آموزشی و بهداشتی درمانی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

7. رهنما، محمدرحیم، 1388، برنامه­ریزی مناطق مرکزی شهرها، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

8. رهنما، محمدرحیم،1390، تحلیل شاخص­های شهر سالم در محله بهارستان شهر مشهد، سومین کنفرانس   برنامه­ریزی و مدیریت شهری، فروردین 1390، تهران.

9. سلمان منش، حسن، 1371، سابقه بهداشت برای همه و شهر سالم، در مجموعه مقالات نخستین سمپوزیوم شهر سالم، اداره کل روابط عمومی و بین الملل شهرداری تهران.

10. شیعه، اسماعیل، 1388، با شهر و منطقه در ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.

11. کاترین تسورو، هیو بارتون، 1389، برنامه­ریزی شهری سالم، مترجم: میترا عطاریان، انتشارات مرکز مطالعات و        برنامه ریزی شهر تهران، تهران.  

12. کنف لاخر، هرمان،1390، اصول برنامه­ریزی (طراحی) تردد پیاده و دوچرخه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. 

13. لقایی، حسنعلی، فرح، حبیب، 1387، شهر سالم، ماهنامه مسکن و انقلاب، ش 71 و 72.

14. فقهی فرهمند، ناصر، 1388، اولویت­های اقتصادی و اجتماعی عوامل کلیدی کیفی مسکن، فصلنامه دانش و توسعه، دوره 16، شماره 26، صص 189-170.

15. احمدی، حسن، 1385، ساخت شهر، ریشه­های پیدایش ایده شهر سالم، فصلنامه بین المللی فنی و مهندسی، سال سوم، شماره 6 و 7.

16. علی اکبری، اسماعیل و برزگر، صادق، 1389، شاخص­های شهر سالم در الگوی توسعه پایدار شهری، سومین همایش ملی جغرافیا و رویکرد علمی به توسعه پایدار، پیرانشهر.

17. محمودی­نژاد، هادی، پورجعفر، محمدرضا، آذری، امید، علیزاده، امین، بمانیان، محمدرضا و مجتبی انصاری، 1388، تعامل دستور کار 21 و فرایند تحقق­پذیری شهر سالم، با ارایه راهکارها و پیشنهادهایی در شرایط معاصر ایران، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، سال یازدهم، شماره 43

18. معاونت برنامه­ریزی و توسعه شهرداری مشهد، 1385، سالنامه آماری شهر مشهد، مشهد.

19. معاونت برنامه­ریزی و توسعه شهرداری مشهد، 1390، سالنامه آماری شهر مشهد، مشهد.

20. نکویی­مقدم، محمود و بهشتی فر، ملیکه، 1384، برنامه­ریزی در ارایه خدمات سلامت، چاپ اول، انتشارات مرکز کشوری مدیریت سلامت دانشگاه علوم پرشکی تبریز، تبریز.

21. نیک­پی، وحید و حاتمی­نژاد، حسین، 1389، بررسی شاخص­های شهر پایدار(شهر سالم) در محله قاسم­آباد یزد، دومین همایش ملی شهر سالم، مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و اجتماعی دانشگاه تربیت معلم سبزوار.

 

22. Myfanwy T.,  2010, MSc Urban Studies, THE HEALTHY CITIES MOVEMENT WORKING PAPER FOR THE LANCET COMMISSION ON HEALTHY CITIES, pp 5.

23. Evaluation of healthy city projects: stakeholder analysis of two projects in Bangladesh, Salma Burton,Environment and Urbanization.,1999, International Institute for Environment and Development, pp 41.

24. United Nations Center for Human Settlements (UNCHS) : state of world s cities 2001. United Nations Center for Human Settlements (Habitat ) Nairobi 2001 , p.6.

25.Department of Health and Human Services., 2001, Healthy people in Healthy  Communities, Washington, DC:U.S,A,P.I.