تحلیل کمی و کیفی مسکن در شهر برازجان بعد از انقلاب اسلامی

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 10، شماره 32، آذر 1394، صفحه 39-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید شمس^{* 1}؛ علی صفاری راد²؛ احمد قاسمی²

¹استاد گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

چکیده

شاخص­های مسکن ابزار مناسبی جهت سنجش معیارها و ضوابط سیاستهای مسکن است. به کمک شاخص ها می­توان تصویر ملموسی از شرایط مسکن را به دست داد و کم و کاستی ها را در تحقق اهداف و برنامه­ریزی آن مشخص نمود. پژوهش حاضر در محدوده­ی شهر برازجان واقع در استان بوشهر انجام گرفته است. روش تحقیق به کار رفته توصیفی - تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه_­ای بوده است. در مقاله حاضر ابتدا با بررسی شاخص های کمی و کیفی مسکن در شهر برازجان و مقایسه آن با مناطق شهری استان و کشور، وضعیت مسکن در شهر مورد مطالعه، مشخص می شود، سپس به پیش بینی جمعیت و تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز تا افق 1405پرداخته می شود. نتایج بررسی نشان می­دهد که طی دوره­ی 90- 1365 وضعیت شاخص های کمی و کیفی مسکن این شهر روندی رو به بهبود داشته است، از نظر کمی در مقایسه با مناطق شهری استان دارای شرایط بهتری است، اما نسبت به مناطق شهری کشور در مرتبه ی پایین­تری قرار دارد. ولی از نظر شاخص­های کیفی نسبت به مناطق شهری استان و کشور در سطح پایین تری است. پس از پیش بینی جمعیت شهر برازجان نیازهای مسکن تا سال 1405 تعیین و مشخص شد که به 10964 واحد مسکونی جدید نیاز است. در صورتی که تقاضا برای مسکن در این دوره تنها 8105 واحد مسکونی خواهد بود که 9/73 درصد نیازها را پوشش می دهد. در پایان با توجه به توان موجود در گستره ی شهری برازجان (گسستگی بافت و مساکن مخروبه) مشخص می­شود که در صورت استفاده حداکثر از آنها و اتخاذ برنامه توسعه مسکونی مناسب می توان 68.7 درصد نیازهای آینده شهر را در داخل شهر تأمین نمود. 

کلیدواژه‌ها

شاخص های کمی و کیفی مسکن؛ نیاز به مسکن؛ استان بوشهر؛ شهر برازجان

مراجع

1. آقا بابا، حسن، 1375، یک پیشنهاد برای حل معضل مسکن کارگران، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران، جلد اول، وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه تهران.

2.آپرودیسیو، لاکویان، 1364، خانه­سازی در جهان سوم، مترجم مینو رفیعی، انتشارات وزارت برنامه و بودجه، تهران.

3. اصلاح عربانی، ابراهیم، 1374، همه جای ایران ( کتاب گیلان)، چاپ اول، گروه پژوهشگران ایران.

4. امیری، حکمت و ژند، مهرداد، 1377، برنامه­ریزی فضایی مسکن، نمونه موردی: شهر کرج، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

5. بهروزفر، فریبرز، 1375، مسکن و ابعاد فرهنگی - اجتماعی آن، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران، جلد اول، وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه تهران.

6. بیک محمدی، حسن، 1375، نگاهی گذرا به برخی از تنگناهای مسکن در ایران، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران، جلد اول،  وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه تهران.

7. پور محمدی، محمدرضا، 1390، برنامه­ریزی مسکن، تهران، چاپ هشتم، انتشارات سمت.

8. توفیق، فیروز،1370، مجموعه مباحث و روش­های شهرسازی: مسکن، وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ دوم، تهران.

9. حبیبی، سید محسن و دیگران، 1370، مسکن حداقل، چاپ دوم، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران.

10. جوادی، اردشیر، 1375، نگاهی گذرا به معضل مسکن در ایران، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران، جلد اول، وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه تهران.

11. جودت ، محمد رضا و همکاران، 1366،  طرح جامع شهر برازجان جلد اول و دوم، شرکت مهندسی شهر و برنامه.

12. دادور، احمد، 1375، تولید یا توزیع مسکن" بحران یا کمبود"، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران، جلد اول، وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه تهران.

13. دهقان، مهدی، 1380، بررسی شاخص­های کمی و کیفی مسکن در شهر یزد و برنامه­ریزی آتی آن، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد.

14. رفیعی، مینو، 1376، مسکن و درآمد تهران، گذشته، حال و آینده، چاپ دوم، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.

15. زیاری، کرامت الله و زرافشان، عطاءالله، 1385، بررسی تغییرات کمی و کیفی مسکن در شهر مراغه و پیش بینی مسکن مورد نیاز تا سال 1402، مجله جغرافیا و توسعه، سال چهارم، شماره 8، صص 105- 85.

16. زیاری، کرامت اله، 1383، برنامه­ریزی کاربری شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه یزد، تهران.

17. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان بوشهر،1390، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت    برنامه­ریزی- دفتر آمار و اطلاعات.

18.  شیعه ، اسماعیل،1384، با شهر و منطقه در ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.

19.  شکرگزار، اصغر، 1385، توسعه مسکن شهری در ایران، انتشارات حق شناس.

20. عزیزی، محمد مهدی، 1382، جایگاه شاخص­های مسکن در فرآیند برنامه­ریزی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 11، بهار 1382، صص 42- 31.

21. فخری، مریم، 1391، تحلیلی جغرافیایی بر طرح جامع شهر برازجان، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا برنامه­ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر حسن بیک محمدی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف­آباد.

22. قادری، جعفر، 1383، برآورد تقاضای مسکن در مناطق شهری ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، شماره 9، سال 4، صص 134- 112.

23. مرکزآمار ایران، 1365، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت برنامه­ریزی-دفتر آمار واطلا عات.

24. مرکز آمارایران، 1375، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت برنامه­ریزی-دفتر آمار واطلا عات.

25. مرکزآمار ایران، 1385، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت برنامه­ریزی-دفتر آمار واطلا عات.

26. مرکزآمار ایران،1390، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، معاونت برنامه­ریزی-دفتر آمارواطلا عات.

27. مهندسین مشاور شهر و برنامه، 1388، طرح تفصیلی شهر برازجان، سازمان مسکن و شهرسازی استان بوشهر، جلد اول.

28. مهندسین مشاور باغ اندیشه، 1389، طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر برازجان، خلاصه گزارش سطح 1 و 2، بوشهر.

29. نظریان، اصغر، 1389، پویائی نظام شهری ایران، چاپ اول، انتشارات مبتکران، تهران.

30. نظریان، اصغر، 1380، شهرهای آینده: کانون فاجعه انسانی یا بستر تعادل فرهنگی، مجله فضای جغرافیایی اهر، شماره 3، صص 22-1.

31. Dejhkam, J.,1994, Government and Housing Problem, first seminar of housing development policies proceeding, Tehran university. Pp72-99.( In Persian).

32. Ghorbani,k., 1995, Housing making trend in east Azerbajan from 1946 to 1991, M.S. thesis, Tabriz university, pp 66-138.( In Persian).

33. Kendall st.,2004, Flexibility program scheduling, Journal of clinical engineering, pp38-39.

34. Priemus, H., 1998, Improving or Endangering Housing polices? International Journal of urban Regional Research, No.1.