تاثیر تنش خشکی، مصرف زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 9، دوره 5، شماره 3 (بهار 1390) 19، خرداد 1390، صفحه 325-339   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

پیمان یوسفوند¹؛ نورعلی ساجدی^{* 2}؛ محمد میرزاخانی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فراهان، گروه زراعت و اصلاح نباتات، فراهان، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال 1389-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، به­صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد.عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح 100% ، 75% و50% نیاز آبی گیاه ، زئولیت در سه سطح شامل صفر، 4 و8 تن در هکتار و سلنیوم در دو سطح صفر و18 گرم در هکتار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اثر آبیاری به صفات     اندازه گیری شده معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه معادل 5/3224 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری 100 % نیاز آبی گیاه و مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم به­دست آمد که با تیمار 75% نیاز آبی گیاه توام با مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم با عملکردی معادل2/3000 کیلوگرم در هکتار در یک گروه قرار گرفت. مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم در تیمار آبیاری 75% موجب افزایش  16/34 % عملکرد نسبت به عدم مصرف زئولیت و سلنیوم در همین تیمار آبیاری شد، همچنین مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم در تیمارآبیاری 50% موجب افزایش 61/24 % عملکرد در همین تیمار گردید.نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با آبیاری معادل 75% نیاز آبی گیاه، 8 تن در هکتار زئولیت با 18 گرم در هکتار سلنیت سدیم عملکرد مطلوب حاصل می شود.

کلیدواژه‌ها

آفتابگردان روغنی؛ زئولیت؛ سلنیت سدیم؛ عملکرد و اجزای عملکرد

مراجع

 

1- آلیاری،ه. وشکاری، ف. 1379. دانه های روغنی، زراعت و فیزیولوژی. انتشارات عمیدی تبریز. 182 صفحه.

2- خانی، م.، دانشیان، ج. ، زینالی خانقاه، ح. و قنادها، م. 1384. تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در لاین هتای آفتابگردان با استفاده از طرح تلاقی لاین * تستر در شرایط تنش و بدون تنش خشکی. مجله علوم کشاورزی ایران 36(2):435-445.

3- دانشیان، ج. 1381. گزینش لاینهای متحمل به کم آبی آفتابگردان(گزارش نهایی). موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، بخش تحقیقات دانه های روغنی، کرج.

4-دانشیان، ج.، جباری، ح. و فرخی، ا. 1385. اثر تنش کم آبی و تراکم گیاه بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی آفتابگردان در کشت دوم . نهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.

5-راضی،ه.وآساد، م. ت.1377.  ارزیابی تغییرات مهم زراعی و معیارهای سنجش تحمل به خشکی در ارقام آفتابگردان . مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد دوم، شماره اول، صفحات 31 تا 43.

6- رفیعی، ف.، کاشانی، ع.، مامقانی، ر. و گلچین، ا. 1384. تاثیر مراحل آبیاری و کاربرد نیتروژن بر عملکرد و برخی خصوصیات مرفولوژیکی هیبرید گلشید آفتابگردان. مجله علوم زراعی ایران 7(1) 44-53.

7- رنجبر چوبه، م. 1382. تاثیر آبیاری و مصرف زئولیت طبیعی بر عملکرد کمی و کیفی توتون  کوکر 347.، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زراعت، دانشگاه گیلان.

8- غلامحسینی، م. ا.، قلاوند، س. ع.، مدرس ثانوی، م. و جمشیدی، ا. 1386. تاثیر کاربرد کمپوستهای زئولیتی در اراضی شنی بر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی آفتابگردان. علوم محیطی سال پنجم، پاییز 1386.

9- فرشی، ع. ا.، شریفی، م. ر.، جاراللهی، ر.، قائمی، م. ر.، شهابی فرف م. و تولائی، م. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور. جلد اول. گیاهان زراعی. نشر آموزشی کشاورزی.

10- کامل،م. وخیاوی، م. 1381. بررسی اثرات تنش خشکی در برخی از صفات فیزیولوژیکی و اجزاء عملکرد آفتابگردان چکیده مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. مؤسسه تحقیقات نهال و بذر، کرج، صفحه 594.

11- کریمزاده،خ.، مظاهری، د. وپیغمبری، ع. 1381.اثر چهار دور آبیاری بر عملکرد و صفات کمی سه رقم آفتابگردان . مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 34، شماره 2، صفحات 293 تا 301

12- کلهری،ج.، مظاهری، م. و حسینزاده، ع. 1381. بررسی قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام آفتابگردان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 118 صفحه.

13- مظاهریلقب،ح.، نوری، ف.،  زارعابیانه، ح.ووفایی. م. ح. 1380. اثر آبیاری تکمیلی بر صفات مهم زراعی سه رقم آفتابگردان در زراعت دیم، مجله پژوهش کشاورزی، سال سوم، جلد سوم، شماره (1)، صفحات 31 تا 44

14- Andria, R., F.Q.Chiaranda, V.Magliulo and M.Mori.1995.Yeild and soil water uptake of sunflower.

15 -Arshi, Y. 1992. Nutritional disturbances in sunflower. Oilseeds Committee Press. 114 pp.(Translated in Persian).

16- Dhillon, K. S. 2002. Selenium enrichment of the soil plant system for a seleniferous region of northwest India. Journal of Hydrology .272:120-130.

17- FAS (Foreign Agriculture Service). 2005. Oilseeds: world market and trades. Current world Production, Market and trade reports.

18- Goksoy, A. T., Demir, A. O., Turan, Z. M., and Dagustu, N. 2004. Responses of sunflower to full and limited irrigation at different growth stages. Filed Crop Science 42:1180-11

19- Gottardi, G. and Gall, E. 1985. Natural zeolites. Springer – Verlag, Berlin. Heidelberg.

20- Gomez, D., Martinez, O., Arona, M. and Castro, A. 1991. Generation a selection index for drought tolerance in sunflower. I. Water use and consumption. Helia, 14, Nr. 15:65-70

21- Hall, A. J., Connor, D. G. and Sadras, V. D. 1995. Radiatioin use efficiency of sunflower crops. Effects of specific leaf nitrogen. Field Crop Research, 4: 56-77.

22- Franz, Ch. 1983. Nutrient and water managent for medicinal and aromatic plants. Acta Hort. 132: 203 – 215.

23- Jose, M. M., Perez Gomez, C. and Esparto, I. C. N. 1999. Chemical Biochemistry.Vol: 32.No.3. 595-608.

24- Lawlor, D. M. 2002. limitation to photosynthesis in water- stressed leaves: stomata vs. metabolism and the role of ATP. Ann. Bot. 89: 871-885.

25- Leon, A. J., Andrade, F. H. and lee, M. 2003. Genetic Analysis of seed-oil concentrations across generations and environments in sunflower .Crop Sci. 43: 135-140

26- Lopez Pereira, M., Trapani, N. and Sadras, V. 2000. Genetic improvement of sunflower in Argentina between 1930 and 1995. III. Dry matter partitioning and achene composion. Field Crops Res. 67: 215-221.

27- Seiler, G. J. 1997. Anatomy and morphology of sunflower. PP. 67-111. In: A. A. Schneiter (Ed.), Sunflower Technology and Production, Monograph No. 35. ASA, CSSA, SSSA, Madison, Wisconsin, U. S. A.

28-  Timothy, P. 2001. Effect. Of selected selenium status: Implications of oxidative stress. Biochem. Pharm. 62:273.281.

29- Vega, C. R. C., Sadras, V. O., Andrade, F. H. and Uhart, S. A. 2000. Reproductive Allometry in soybean, Maize and sunflower .Annals of Botany. 85:461-468 .

30- WWW. Ukrainian Zeolite Information. com.

31- Yegappan, T., Paton, M. D., Gates, C. T. and Muller, W. 1982. Water stress in sunflower (responses of cyptla size). Annuals of Botony, London. 49:63-68 .