اثرات محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم شیرودی

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 4، دوره 7، شماره 1 (پاییز 1391) 25، آذر 1391، صفحه 47-55   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سید حسام الدین ‏حسین‏زاده^{* 1}؛ عبد المجید مهدوی دامغانی²؛ بابک دلخوش¹؛ علی محدثی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه زراعت، تهران، ایران

²گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکدۀ علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی

³مرکز تحقیقات برنج، وزرات جهاد کشاورزی، رشت

چکیده

با هدف بررسی تأثیر محلول‏پاشی کلات سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن با 5 تیمار صفر، 2، 4، 6 و 8 در هزار محلول‏پاشی کلات سولفات روی با چهار تکرار در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. محلول‏پاشی در سه مرحله به ترتیب یک ماه پس از انتقال نشاء به مزرعه اصلی، پس از گلدهی و مرحلۀ شیری شدن دانه انجام شد. نتایج نشان داد تیمار محلول‏پاشی کلات سولفات روی تأثیر معنی‏داری بر وزن هزار دانه، تعداد پنجه در متر مربع، تعداد خوشه‌چه در خوشه و درصد خوشه‌چه پر داشت. در غلظت 2 در هزار، بیشترین وزن هزار دانه و پنجه در متر مربع و تعداد خوشه‌چه در خوشه به دست آمد و کمترین مقادیر این شاخص‏ها در تیمار شاهد مشاهده شد. از آنجایی که روی به عنوان یک عامل ساختمانی، متابولیسم کربوهیدرات‏ها و ساخت پروتئین‏ها عمل می‏کند، نتایج این آزمایش می‏تواند ناشی از تأثیرات مثبت روی بر فیزیولوژی رشد و تولید عملکرد در برنج باشد. غلظت 2 در هزار بهترین عملکرد و اجزای عملکرد را داشت و کاربرد سولفات روی در این سطح، از نظر اقتصادی نیز قابل قبول خواهد بود و تأثیر مثبتی بر افزایش عملکرد برنج دارد.

کلیدواژه‌ها

برنج؛ تولید پایدار؛ عملکرد دانه؛ روی

مراجع

1- Alloway, B. J. 2003. Zinc in soils and crop nutrition. International Zinc Assocation. 114pp.

2- Alloway, B. J. 2007. Zinc in Soils and Crop Nutrition. IZA Publications. International Zinc Association, Brussels.

3- Broadley, M. R., White, P. J., Hammond, J. P., Zelko, I. and Lux, A. 2007. Zinc in plants. New Phytologist 173, 677-702.

4- Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc. Agronomic or genetic biofortification. Plant and Soil 302: 1-17

5- Davoodi, M. H. 1999. Effect of Response fertilizer and Evolution Critical Level in soil north of Iran, M.Sc. Thesis Tehran University, Karaj, Iran.

6- De Datta, S. K. 1980. Principles and Practices of Rice Production. John Wiley and Sons, New York.

7- Degrijse, F., Smolders, E. and Parker, D. R. 2006. Metal complexes increase uptake of Zn and Cu by plants: Implications for uptake and deficiency studies in chelate or buffered solutions. Plant and Soil 289, 171-185.

8- Doberman, A. and Fairhurst, T. 2000. Rice nutrient disorders and nutrient management. Potash and Phosphate Institute of Canada and International Rice Research Institute, Los Baños, Philippines.

9- Ekiz, H., Bagci, S. A., Kiral, A. S., Eker, S., Gültekin, I., Alkan, A. and Cakmak, I. 1998. Effects of zinc fertilization and irrigation on grain yield and zinc concentration of various cereals grown in zinc-deficient calcareous soils. Journal of Plant Nutrition 21, 2245-2256.

10- Fageria, N. K., Baligar, V. C. and Jones, C. A. 1997. Growth and mineral nutrition of field crops. 2^nd ed. New York: M. Dekker, 1997. 624p.

11- Fageria, N. K., Baligar, V. C. and Clark, R. B. 2002. Micronutrients in crop production. Advances in Agronomy, v.77, p.185-268, 2002.

12- Frossard, E., Bucher, M., Machler, F., Mozafar, A. and Hurrell, R. 2000. Potential for increasing the content and bioavailability of Fe, Zn and Ca in plants of human nutrition. Journal of the Science of Food and Agriculture 80, 861-879.

13- Gao, X. P., Zou, C. Q., Zhang, F. S., Vander Zee, S. E. and Hoffland, E. 2005. Tolerance influenced by sources and times of zinc application. Indian Journal of Agricultural IRRI, Philippines, PPI, U.S.A., and PPIC,

14- Giordano, P. M. and Mortvedt, J. J. 1974. Response of several rice cultivars to Zn and grown in zinc-deficient calcareous soils. Journal of Plant and Soil. 25:134-144

15- Haghighat, N. G. and Thompson, L. F. 1982. Zinc seed coating studies with rice. p. 74–75. In Proc. Rice Tech. Working Group, 19th, Univ. of Arkansas, Hot Springs, AR. 23–25 Feb. 1982.

16- Hernanddez, D., Carrion, R., Cabello, D., Castello, L., Rivero, J. and Pema, L. 1988. The Effect of two Source and two application Method of Zinc on Agricultioral Yield of Irrigated Rice.The niaenla Agricultura,11:111-116

17- Jiang, W., Struik, P. C., Jin, L. N., Van Keulen, H., Zhao, M. and Stomph, T. J. 2007. Uptake and distribution of root-applied or foliar-applied 65Zn after flowering in aerobic rice. Annals of Applied Biology 150, 383-391

18- Jiang, W., Struik, P. C., Van Keulen, H., Zhao, M., Jin, L. N., Zhao, M. and Stomph, T. J. 2008. Does increased Zn uptake enhance grain Zn mass concentration in rice? Submitted to Annals of Applied Biology.

19- Karak, T., Dad, D. K. and Maiti, D. 2006. Yield and zinc uptake in rice (Oryza sativa L.) as Fifteenth International Plant Nutrition Colloquium, Tsinghua University Press,

20- Kumar, B., Sing, S. P. and Kumar, B. 1996. Zinc, Management in Nursey and Transplant Rice(Oryza sativa L.). Indian J. Agro., 41:153-154.

21- Malakooti, M. J. and Tehrani, H. 1999. Sustainable Agriculture and High Yield With Fertilizer Consume in Iran, Second Pulish, Tehran, Iran.

22- Maqsood, M., Irshad, M., Wajid, S. A. and Hussain, A. 1999. Growth and Yield Response of Basmati 385 (Oryza Sativa L.) to ZnSO₄ Application. Pak. J. Biol. Sci.,2:1632_1633

23- Mengel, D. B., Leonards, W. J. and Sedberry Jr, J. E. 1976. Effect of zinc oxide seed treatment on stand establishment, leaf zinc concentrations, and yield of Saturn rice. P. 62–63. In 68^th Annu. Prog. Rep. Rice Exp. Stn. Crowley, LA. Louisiana State Univ. Agric. Exp. Stn., Baton Rouge

24- Mortvedet, J. J. and Gilkes, R. J. 1993. Zinc fertilizers. Chapter 3 in Robson A.D. (ed) Zinc in soils on grain yield and zinc concentration of various cereals Nutrition, 21, 2245–2256 Phillipines

25- Oliver, D. O., Hannam, R., Tiller, K. G., Wilhelm, N. S., Merry, R. H. and Cozens, G. D. 1994. The effects of zinc fertilization on cadmium concentration in wheat grain. J. Environ. Qual. 23,705-711.

26- Rashid, A., Kausar, M. A., Hussain, F. and Tahir, M. 2000. Managing Zn Deficiency in Transplanted Flooded rice by Nursery Enrichment. Trop. Agri. (Trinidad).77: 156-162.

27- Sedberry, J. E., Schilling, P. G., Wilson, F. E. and Peterson, F. J. 1980. Diagnosis and correction of zinc problems in rice production. Louisiana Agric. Exp. Stn. Bull. 708. Louisiana State Univ, Baton Rouge

28- Singh, M.V. and Abrol, I. P. 1996. Transformation and movement of zinc and alkali and their influence on the yield and uptake zinc by rice and wheat crop. Plant and Soil 94:445-449

29- Slaton, N., Ntamatungiro, S., Wilson, S. and Norman, R. 1999. Evaluation of granular and foliar zinc sources in rice. Univ. of Arkansas Agric. Exp. Sta. Res. Series. 468:291- 297

30- Slaton, N. A., Wilson, C. E., Tamatungiro, S. N., Norman, R. J. and Boothe, D. L. 2001. Evaluation of zinc seed treatments for rice. Agronomy Journal, 93, 152-157.

31- Shokri, H. 1999. Evolution and Effect and Microelement Complex foliar Concentration in Yield and Yield component HASHEMI Varity, Rice Reseach Inistitue, Rasht.

32-Tisdale, S. L., Nelson, W. L., Beaton, J. D. and Halvin, J. L. 1993. Soil frtility and fertilizers. 5^th ed. Macmill Pub. Company, New Yorl, USA

33- Yaseen, M., Hussain, T., Hakeem, A. and Ahmad, S. 1999. To study the Effect of Integrated Nutrient Use Including Zinc for rice.Pak. J.Bio.Sci.,2:614-616

34- Yoshida, S. 1981. Fundamentals of Rice Crop Science. IRRI. Los Banos, Laguna,

35- Zou, C.Q., Gao, X. P. and Zhang, F. S. 2007. Micronutrient deficiencies in crop production in China. In: Alloway, B. (Ed) Micronutrient Deficiencies in Global Crop Production (in press).