اثرات تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات رویشی و زایشی ارقام کلزا

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 7، دوره 7، شماره 1 (پاییز 1391) 25، آذر 1391، صفحه 81-89   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

امین فرنیا¹؛ احسان آراسته^{* 2}

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، گروه زراعت، بروجرد، ایران

²کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد و عضو باشگاه‌پژوهشگران جوان

چکیده

    به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات رویشی و زایشی ارقام کلزا، آزمایشی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال زراعی 89- 88 اجرا شد. در این آزمایش تنش خشکی در سه سطح شامل شرایط بدون تنش ، دو تنش خشکی (در مراحل بعد از روزت و قبل از شروع گل) و سه تنش خشکی (در مراحل بعد از روزت ، قبل از شروع کل و پر شدن غلاف) در کرت اصلی و سطوح مختلف تراکم بوته در سه سطح 6، 10و 14 کیلوگرم بذر مصرفی در هکتار در کرت فرعی و ارقام کلزا سه رقم زرفام، SLM046و اکاپی در کرت فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که تنش خشکی و تراکم بوته و اثرات متقابل آنها بر تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن ارقام کلزا اثر معنی داری دارد. بیشترین میزان درصد روغن در شرایط بدون تنش و تراکم بوته 10 کیلوگرم بذر مصرفی در هکتار در رقم زرفام بدست آمد که با توجه  به عملکرد بیولوژیک بیشتر و عملکرد دانه بیشتر سبب افزایش درصد روغن شده اند، با افزایش میزان آب درصد روغن نیز افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها

کلزا؛ درصد روغن؛ تنش خشکی؛ تراکم بوته؛ ارقام

مراجع

- امام، ی. و نیک نژاد، م. 1373. مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه شیراز. 571ص.

2- بهشتی، س. 1381. اثر تغییرات ساختار کانوپی بر جنبه های اکوفیزیولوژیکی ارقام هیبرید ذرت در ارتباط با کارآیی مصرف تشعشع و جذب نیتروژن. پایان نامه دکتری زراعت. دانشگاه فردوسی مشهد.

3- کافی، م.، زند، ا.، کامکار، ب.، شریفی، ح. و  گلدانی، م.1380. فیزیولوژی گیاهی. ترجمه.انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. جلد2. 379ص.

4- حسن زاده قورت تپه، ع. و رضایی، ع. 1383. ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام پرمحصول کلزای پائیزه. انتشارات دانه های روغنی اهواز.

5- دهشیری، ع. 1378. زراعت کلزا. سازمان تحقیقات کشاورزی معاونت ترویج، دفتر برنامه های ترویجی و انتشارات فنی.

6- شکاری، ف. 1380. بررسی تنش خشکی بر روی فنولوژی، روابط آبی، رشد، عملکرد و کیفیت محصول کلزا. رساله دکتری رشته زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز. 180ص.

7- فتحی، ق.، بنی سعیدی، ع.، سیادت، ع. و ابراهیم پور، ف. 1381. تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه کلزا رقم 91، 7045 PF در شرایط آب و هوایی خوزستان. مجله علمی کشاورزی، جلد 25، شماره1: ص 43-57.

8- عزیزی، م.، سلطانی، ا. و خاوری خراسانی، س. 1378. کلزا (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 230ص.

9- نعیمی، م.، اکبری، غ. و شیرانی راد، ا. م. 1387. ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مختلف کلزا براساس شاخص های ارزیابی تنش در انتهای فصل رشد. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد اول، شماره سوم: ص83-98.

10- Angadi, S. V., Cutforth, H. W., McConkey, B. G. and Gan, Y. 2003. Yield adjustment by canola grown at different plant population under semiarid conditions. Crop Sci. 43: 1358-1366.

11- Appelquist, L. A. and Ohlsen, R. 1972. Rapessed. Pub.Elsevier.com. Amsterdam London new York. 394p.

12- Canola Council of Canada. 2002. Drought stress. [on line] Available: http:// www. Canola council.org.

13- Debaeke, P. and Abdellah, A. 2004. Adaptation of crop management to water-limited environments. Eur. J. Agron. 21: 433-446.

14- Donald, C. M, and Hamblin, J. 1976. The biological yield and harvest inder of cereal as agronomic and plant breeding criteria. Adv. Agron. 28: 361-405.

15- FAO. 2009. Crop production statistics, http://www.fao.   org/docrep/010/ah864e/ah864e00.htm.

16- Gusta, L., Johnson, E., Nesbitt, N. T. and Kikland, K. 2004. Effect of seeding date on canola seed quality and seed vigour. Can. J. Plant Sci. 84: 463-471.

17- Larry, C. P., Rosalind, A. B., Reaper, J. D. and Earl, D. V. 2002. Radiation use efficiency and biomass production in soybean at different plant population densitied. Crop Sci. 42: 172-177.

18- Malhi, S. and Gill, K. S. 2004. Placement, rate and source of N, seed row spacing and seeding depth effects on canola production. Can. J. Plant Sci. 84: 719-729.

19- Mendham, N. J. and Salisbury, P. A. 1995. Physiology, crop development, growth and yield. In: Kimber., D. and McGregor, D. I. (eds). CAB International. Pp: 11-64.

20- Reta-Sanches, G. D. and Fowler, J. l. 2002. Canopy light environment and yield of narrow- row cotton as affected by architecture. Agron. J. 94: 1317- 1323.

21- Sinaki, J. M., majidi Heravan, E., Shirani Rad. A. H., Noormohamadi, G. and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (B. napus L.). Ameri-Eurasi. J. Agric. Enviro. 2(4): 417-424.

22- Thurling, N. 1974. Morphological determinats of yield in rapeseed (Brassica compestris & napus). I. Growth and morphological characters. Aust. J. Agric. Res. 25: 697-710.