تغییرات درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تاثیر کاربرد مقادیر نیتروژن، منیزیم و منگنز

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 1، دوره 6، شماره 1 (پاییز 1390) 21، آبان 1390، صفحه 5-16   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علیرضا پازکی^{* 1}؛ محمد قاضی پیرکوهی²؛ امیر حسین شیرانی راد³؛ محسن بیگدلی⁴؛ داوود حبیبی⁵

¹دانشگاه آزاد اسلامى، واحد شهرری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، شهرری، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد تاکستان، ایران

³مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی، تهران، ایران

⁵دانشگاه آزاد اسلامى، واحد کرج، گروه زراعت و اصلاح نباتات، کرج، ایران

چکیده

این آزمایش در سال1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل کود نیتروژن در چهار سطح صفر،50، 100 و150 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی منیزیم و منگنز در دو سطح صفر و نیم کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.اثرات ساده عوامل آزمایش نشان داد کاربرد150کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص با 32/0% و 98/41 در هکتار، محلول پاشی نیم کیلوگرم در هکتار منیزیم خالص به ترتیب با میانگین 39/0% و  67/52 کیلوگرم در هکتار و استفاده از نیم کیلوگرم در هکتار منگنز خالص با 36/0% و 06/47 کیلوگرم در هکتار بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس را به خود اختصاص داد. بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس تحت تاثیر اثر متقابل دوگانه مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و محلول پاشی منیزیم به میزان نیم کیلوگرم در هکتار به ترتیب با میانگین 51/0% و 06/72 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. اثر متقال سه گانه عوامل آزمایشی بر صفات مورد آزمایش نشان داد،  تیمار نیتروژن 150 کیلو گرم در هکتار، منیزیم نیم کیلوگرم در هکتار و منگنز نیم کیلوگرم در هکتار  به ترتیب با میانگین 55/0% و70/79 کیلوگرم در هکتار بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس را تولید نمود.

کلیدواژه‌ها

ریحان؛ نیتروژن؛ منیزیم؛ منگنز؛ اسانس

مراجع

1- اکبری نیا، ا.، رضایی، م. ب.، طهماسبی، ز.، سفیدکن، ف.، شریفی عاشور آبادی، ا. و قلاوند، ا.1381. بررسی سیستم های مختلف تغذیه بر عملکرد و میزان اسانس دانه گیاه دارویی زنیان.فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 18.صفحه 56.

2-امام، ی. و نیک نژاد، م .1383 . مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی .انتشارات دانشگاه شیراز. صفحه 114.

3- امید بیگی، ر. 1379. رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی. انتشارات آستان قدس رضوی  جلد2 . صفحه 13.

4- انور، م.، جلالی، ب. و گلدوست، ب. 1384. بررسی کود نیتروژن بر گیاهان دارویی. مجله شناخت مبانی تولیدات محصولات زراعی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد .شماره188.صفحه 520.

5- حاجی شریفی، ع. ا .1382. اسرار گیاهان دارویی ، راهنمایی شناخت و کاربرد گیاهان دارویی و درمان بیماری های مختلف. انتشارات حافظ نوین . صفحه  1071 تا 1073.

6- رستگار، م .ع. 1377. زراعت عمومی. انتشارات برهمند.

7- زرگری،ع .1375. گیاهان دارویی . انتشارات دانشگاه تهران. جلد چهارم .صفحه 43.

8- قادری، ج. و. ملکوتی، م. ج. 1379. تاثیر روش و زمان کاربرد سولفات منیزیم و کودهای محتوی عناصر کم مصرف بر عملکرد و بهبود کیفیت گندم دیم. مجله علوم خاک و آب.14(1): 26-35.

9- ولد آبادی، ع. ر.، رحمانی، ن.، دانشیان، ج. و بیگدلی، م.1387. تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد روغن در گیاه دارویی همیشه بهار. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران.شماره 1 (پیاپی 39) صفحه101.

10- Arabaci, O. and Emine, B. 2004. The Effect of Nitrogen Fertilization and different plant densities of some agronomic and technologic characteristic of ocimum basilicum L. (Basil). Journal of agronomy: 255-262.

11-Balyan, S. and Sobti, N. 1990. Effect of Nitrogen , phosphor and potassium on dry matter accumulation and nutrient uptake in basil (Ocimum gratissimum L.) Indian perfumer . 34.  (3) 225-231  .

12- Chris, A., Smith, K. and Hari, M. 2002. Controuing the growth and quality of hydroponically grown basil (Ocimum basilicum L.) International symposium growing media and plant nutrition in horticulyure .

13-Cramer, G. R . and Nowark, R. S. 1994. Supplemantal Manganes improves the relative growth , net assimilation and photosynthetic rates of salt stressed barley. Physiologia Plantarum. 84: 600-605.

14- Duke, j. 2002. Hand book of  medicind herbs :Boca Raton .CRC press(HAS Library).

15- Ebhin Masto, R., Chhonkar, P. K., Singh, D. and Patra, A. K. 2006.Changes in characeristics in a long-term field trial on a sub-soil biological and biochemical tropical inceptisoil. Soil  biology and  biochemistry. 38: 1577-1582.

16- James, E. 1990. A source of Aroma compounds and popular culinary and ornamental Herb. ASHS press. Alexandria. VA .

17-Moussavi Nic, N. 1997. Seed manganese content is more important than Mn fertilization for wheat growth under Mn deficent condition. Plant nutrition for sustainable food production and environment.

18- Prakash, V. 1990 . Leafy spices.CRC press Inc. Boca Raton .p:32-31 .

PDR for Herbal Medicines.2nded.Motvale.NJ:Medical Economics .2000(HAS Library).

19- Singh, V. P. and Chatterjee, B. N. 1989. Response of minnt species to nitrogen fertilization. Journal of Agricultural asCINCE., 113:2, 267-271.

20- Singh, V. and Kumar, N. 1995. Yield and Nutrients by maize as influenced by manganese at diffferent soil fertility levels.Annals Agric Res. 16: 354-356.

21- Sremannarayana, B., Mrianlini, G., Raju, A. S. and Ram, A. S. 1998. Effect of nitrogen and sulphur application on yield and uptake of micro secondary and micro nutrients by sunflower. Anals of Agricultureal Research. 19(2): 188- 195.

22- Viera, D. D. and Rylate, E. 2000. biochemical assesment of basil

 (Ocimum basilicum L.) cultivars for processing. ISHS Acta Horticulture , 576 .