بررسی کاربرد مقادیر مختلف بذر و سطوح مختلف نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی بر ورس و عملکرد دانه لاین 18-81 N- گندم در دو منطقه از استان مازندران

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 6، دوره 3، شماره 4 (تابستان 1388) 12، مرداد 1388، صفحه 393-402   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا مبصر مبصر^{* 1}؛ رحمت اله حسینی²؛ الیاس رحیمی پطرودی¹

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر

چکیده

به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف میزان بذر و سطوح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم لاین 18-81-N در شرایط متفاوت آب و هوای استان مازندران، آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 89-88 در دو منطقه قراخیل و فریم در شهرستان‌های قائمشهر و ساری اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه میزان بذر(200، 250 و 300 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی شامل سه سطح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل (0-5/17-5/34 کیلوگرم نیتروژن در هکتار که به ترتیب برابر0-5/37 و75 کیلوگرم اوره در هکتار) بود. نتایج نشان داد حرکت خمش در منطقه قراخیل (ارتفاع از سطح دریا 7/14متر) نسبت به منطقه فریم (ارتفاع از سطح دریا 725 متر) به خاطر کوتاه‌تر بودن طول میانگره، طول ساقه و کمتر بودن تعداد میانگره، وزن سنبله، و وزن‌ تر ساقه کمتر شد. با افزایش میزان بذر تا 300 کیلوگرم در هکتار حرکت خمش بخاطر کمتر بودن وزن‌ تر ساقه و سنبله کاهش معنی‌داری داشت و سطوح نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی کامل اثر معنی‌داری بر حرکت خمش نداشته است. میزان عملکرد دانه در منطقه فریم 22/20% بیشتر از قراخیل بود که علت این امر به خاطر افزایش تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در واحد سطح، افزایش وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله بود. عملکرد دانه با مصرف زیاد نیتروژن در مرحله سنبله‌دهی نسبت به شاهد (بدون مصرف نیتروژن) به نسبت 8/10% افزایش داشت. هر چند میزان بذر اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه نداشت اما بیشترین و کمترین تعداد سنبله در واحد سطح به ترتیب با میزان 300 و200 کیلوگرم بذر در هکتار (با اختلاف 09/132سنبله) به دست آمد.      

کلیدواژه‌ها

گندم؛ منطقه؛ میزان بذر؛ سطوح نیتروژن و عملکرد دانه

مراجع

1- اردکانی، م.، صیادی، ج. و جم نژاد، م. 1385. بررسی تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مرفولوژیکی موثر بر خوابیدگی گندم لاین موتانت1-7-65-.T خلاصه مقالات نهمین کنگره علوم زراعت واصلاح نباتات ایران. 5 – 7 شهریور، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران. صفحه 10.

2- خزاعی، ع. 1378. تاثیر محلول پاشی اوره درمراحل مختلف رشد بر ظرفیت منبع ومخزن درگندم. کنگره زراعت واصلاح نباتات.

3- قبادی، م. 1378. تاثیر تراکم‌های مختلف بوته بر روند پنجه‌زنی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد  4 رقم گندم در شرایط آب و هوای اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

4- مدرس ثانوی، ع. و سروش زاده، ع. 1382. اثرات فاصله هر ردیف و میزان بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم ، لاین امید بخش M-75-10. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال دهم، شماره اول بهار. صفحه97-83 .

5- مظفری، ا.، سیادت، س. ع. و هاشمی دزفولی، ا. 1378. تاثیر تراکم بوته بر خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم گندم دوروم تحت شرایط دیم ایلام. مجله نشریه پژوهش در علوم کشاورزی ، شماره اول.

6- نور محمدی،  ق.، سیادت، ع‌. و کاشانی، ع. 1376. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز  446 صفحه.

7- Cassman, k. G., Bryant, G. D. C., Fulton, A. E. and jackson, F. 1990. Nitrogen supply effects on partitioning of dry matter and nitrogen to grain irrigated wheat.Agron.j. 39:1180-1188.

8- Crook, M. j. and Ennos, A. R. 1995. The effect of nitrogen and growth regulators on stem and root characteristics associated with lodging in two cultivars of winter wheat. J. Exp. Bot. 46:931-938.

9- Eagle. A. J., Bird, J. A., Hil, J. E., Horwath, W. R. and Kessel, C.V. 2001. Nitrogen dynamics and fertilizer use efficiency in rice following straw in Corporation and winter flooding. Agron.j. 93:1346-1354.

10- El Debaby, A. E., Ibrahim, K. E., saad, A. M. M. and El salhy, T. S. 1994. Wheat lodging and growth characteris as affected by some agricultural practices. Ann. Agric. Sci. 32: 1325-1337.

11-Gooding, M. J.  and  Davies, W. p. 1992. Foliare Urea fertilization of cereals.Areview. Fert. Res.32:209-222.

12- Holen, D. L., Bruckner, P. L., Martin, J. M., Carlson, G. R., Wichman, D. M. and Berg, J. E. 2001. Respone of winter wheat to simulated stand reduction. Agron. J. 93: 364-370.

13- Kheiralla, K. A., Mehdi, E. E. and Dawood, R. A. 1993. Evaluation of some wheat cullivars for traits related to lodging resistance under different levels of nitrogen. Assiut. J.Agric. sci.24:257-271.

14-Morris, u. f. and Paulson, G. m. 1985. Development of hard winter wheat after anthesis as affected by nitrogem nutrition.Crop sci25:1007-1010

15- Raun, W. R. and Johnson, G. V. 1995. Soil Plant buffering of in organic nitrogen in continuous winter wheat. Agron. J. 87:827-834.

16- Raun, W. R. and Johnson, G. V. 1999. Improving use efficiency for cereal production. Agron. J. 91:357-368.

17-  Raun, W. R., Solie, J. B., Johnson, G. V., Stone, M. L., Mullen, R. W., Freeman, K. W., Thomason, W. E. and Lukina, E. V. 2002. Improving nitrogen use efficiency in cereal grain production with optical sensing and variable rate application. Agron. J. 94:815-820.

18- Tripathi, S. C., Sayre, K. D., Kaul, J. N.  and Narang, R. S. 2003. Growth and morphology of spring wheat culms and their association with lodging: effects of genotypes, N Levels and ethephon. Field Crops Res. 84: 271-290.

19- Wiersma, j. j. 2002. Determining an optimum seeding rate for spring wheat in Northwest minnesote. Plant Management Net work.