تاثیر تاریخ کاشت، تراکم بوته و سطوح نیتروژن بر رشد و میزان اسانس گیاه دارویی گلرنگ

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 5، دوره 4، شماره 4 (تابستان 1389) 16، شهریور 1389، صفحه 370-386   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حسن طهماسبی زاده ^{* 1}؛ حمید مدنی²؛ غلامرضا نادری بروجردی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان، اراک، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران.

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران.

چکیده

     به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت، تراکم بوته و سطوح مختلف نیتروژن برخصوصیات رشد و عملکرد گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان آزمایشی درسال زراعی 1389 در اراک اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه و 20خرداد ماه به عنوان کشت تاخیری و سطوح مختلف نیتروژن شامل 46، 92 و 138 کیلوگرم در هکتار، نیتروژن از منبع اوره و تراکم های گیاهی 400 و 800 هزار بوته در هکتار بود. تیمار تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه با تراکم 800 هزار بوته در هکتار و میزان 92 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهترین عملکرد اسانس به میزان 431/267 گرم در متر مربع را تولید کرد. همچنین کمترین میزان عملکرد مربوط به تیمار تاریخ کاشت 20 خرداد ماه، مصرف 46 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 800 هزار بوته در هکتار به میزان 54/163 گرم در متر مربع بود. همچنین بیشترین عملکرد دانه به میزان 3101 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار تاریخ کاشت20 اردیبهشت ماه و مصرف 138کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 800 هزار بوته در هکتار بود. نتایج حاصله نشان داد تاریخ کاشت 20 اردیبهشت ماه با بهره گیری بهتر از شرایط محیطی عملکرد بیشتری را تولید کرد. تاریخ کاشت20 اردیبهشت نسبت به کشت تاخیری در اراک زمان مناسب تری برای کشت و تولید گلرنگ بهاره با عملکرد مطلوب می باشد. همچنین مصرف میزان مناسب نیتروژن تاثیر زیادی در افزایش عملکرد اسانس دارد.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ تراکم بوته؛ گلرنگ؛ عملکرد اسانس؛ نیتروژن

مراجع

1- احمدی، م . و امیدی، ح . 1380. شناخت گلرنگ و بررسی مقدماتی ساختار تولید آن در ایران . وزارت جهاد کشاورزی، معاونت زراعت.

2- احمدی ، م . و امیدی، ح. 1373. گزارش تحقیقات گلرنگ . موسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر کرج.

3- اسمی،  ر. 1376. بررسی اثرات فاصله بین ردیف و روی ردیف کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد و سایر خصوصیات زراعی دو رقم گلرنگ بهاره در منطقه اصفهان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان.

4- ایران نژاد ، ح. و شهبازیان، ن. و پیری ، پ. 1385. بررسی پراکندگی و اثر کود ازته بر روی عملکرد گیاه دارویی ختمی در منطقه کاشان . اولین همایش منطقه ای گیاهان دارویی ، ادویه ای و معطر . ص 4

5- امید بیگی، ر. 1376. رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد دوم) . انتشارات طراحان نشر).

6- امین ، غ.  1370. گیاهان دارویی سنتی ایران . چلد اول ، انتشارات معاونت پژوهشی وزارت بهداشت ،  درمان و آموزش پزشکی، 230  صفحه.

7-باقری، م. 1374. اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.

8-پورهادیان، ح. و خواجه پور، م. ر. 1383. تاثیر فواصل ردیف کاشت و تراکم بوته بر شاخص های رشد و عملکرد گلرنگ، توده محلی اصفهان "کوسه" در کشت تابستانه.

9- پورهادیان، ح. 1384. تاثیر فوامل ردیف کاشت و تراکم بوته بر شاخص های رشد سرعت پوشش کانویی و عملکرد گلرنگ توده اسفهان «کوسه» در کشت تابستانه . پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی ، دانشکده صنعتی اصفهان.

10- توکلی، ص. وصداقت، م. ر. 1364. گیاهان دارویی . انتشارات سازمان پژوهش، 256 صفحه .

11- حیدری، س. و آساد، م. ت. 1377. تاثیر رژیم های آبیاری، میزان کود نیتروژنه و تراکم بوته بر عملکرد گلرنگ رقم زرقان 279 در منطقه ارسنجان. پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران؛ انتشارات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ص 485. 

 12-چاکرالحسینی، م. ر. 1385. اثرات نیتروژن وفسفر بر عملکردکمی و کیفی گلرنگ در شرایط دیم نیمه گرمسیری.       13- زینلی، ا. 1378 . گلرنگ ( شناخت تولید و مصرف ) ، چاپ اول ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

14- سرودی، ا. 1382. بررسی اثر تراکم بوته بر روی عملکردگلرنگ در منطقه جیرفت.پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.

15- صادقی پور، ا.، هاشمی دزفولی، ا. و سیادت، ع. 1377. بررسی رشد و عملکرد کلزا در سطوح مختلف کاربرد نیتروژن و تراکم بوته . پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، شهریور ماه 1377، انتشارات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، صفحه 445.

16- صدیق، ک. وامین پور، ا. 1363. تغدیه درمانی.شرکت سهامی انتشار.

17- فتحی بزچلوئی، ح. 1369. دانه های روغنی و روغنهای خوراکی . از سری انتشارات بازار جهانی.

18- فروزان، ک. 1378. گلرنگ. انتشارات شرکت کشت دانه های روغنی.151صفحه

19- قوامی، ف. ورضایی، ع. 1379. بررسی تنوع و ارتباط خصوصیات مورفولوژیکی و فنولوژیکی در ماش. مجله علوم کشاورزی ایران 31(1) : 148-158.

20- کاظمی شیرازی ، ر. و کراتز. اچ . 1358. کنجاله گلرنگ به عنوان یک منبع پروتئینی در جیره های غذاییی طیور. مجله علوم کشاورزی ایران . جلد سوم . 74- 66 .

21-کسری کرمانشاهی ، ر. و همکاران 1385. ارزیابی اثرات ضد باکتریایی عصاره های آبی و الکلی گیاه گلرنگ بر روی تعدادی از باکتری ها.

22- مجد نصیری، ب. و احمدی، م. ر. 1379. تاثیر فصل کاشت و فاصله بوته در نحوه توزیع و میزان جذب نور در        جامعه گیاهی ژنوتیپهای مختلف گلرنگ Carthamus tinctorius L..

23 - محمدی نیکپور، ع. ر. 1374. بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در منطقه مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت . دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

24- محمدی، م. ر. 1384. مقایسه عملکردکمی وکیفی وخصوصیات فیزیولوژیکی رشد ونموارقام مختلف گلرنگ بهاره در تراکم های متفاوت درمنطقه اراک. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک.

25- میرزاخانی، م.، اردکانی، م. ر.، شیرانی راد، ا. ح.  و عباسی فر، ا. ر. 1380.  بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ بهاره در استان مرکزی. مجله علوم زراعی ایران. جلد چهارم، شماره 2. صفحات 150-138.

26- نژاد شاملو، ع. ر. 1375. بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گلرنگ بهاره در اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت ، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان (اصفهان) .

27- یعقوب نژاد، ف. 1383. اثر فاصله ردیف، فاصله بوته و رقم بر رشد، اندازه غده و عملکرد سیب زمینی. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.      

28- نبوی کلات، س. م. و همکاران. 1383. تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت در کشت تابستانه پاییزه گلرنگ در منطقه جوین سبزوار.

29- Able, G. H. and Driscoll. M. F. 1976. Sequential trait development and breeding for high yield in safflower. Crop Sci: 16: 213-216.

30- Able, G. H. 1976. Effects of irrigation regimes planting dates nitrogen levels androw spacing on safflower cultivars.Agronoj.68:448-451.

31- Alessi, j., Power, j. F. and Zimmerman, D. C. 2000. Effect of seeding date and population on water-use efficiency and safflower yield. Agron.J. 73: 783-

32- Baranauska,  R., Venskutonis, p., Viskelis,  p. and dombrauskiene, E. 2003. Inbluence of nitrogen Fertilizers on the yield and composition on the yield and composition thyme (Thymus vulgaris) j gric . food chem Dec 17 , 56 (26) 7751 – 8

33- Bohra, J. S. 1995. Effect of nitrogen, plating pattern and population on productivity of safflower+ India rape intercropping. Agronomy, C51:371-373.

34-Dennis, R. E. and Rubis, D. D. 1966. Safflower production in arizona. Agricalt experiment station. The University of Arizona. PP. 1-23.

35- FAO. 1993. Production year book 1992.Vol 46. FAO, UN, Rome                                                     

36- Hashim, R. M. and schinter, A. A. 1988. semidwarf and conventional height sunflower performance at fire plant population. Agron. J. 80: 821-829.

37-Hoag, B. k., Zubriski, J. C. and Geiszler, G. N. 2004. Effect of fertilizer treatment a row spacing on yield, quality and physiological response of safflower. Agron.J. 75:198 - 200.

38. Johnson, B. L. and Hanson, B. K. 2003. Row spacing interactions on spring canola performance in the nor then Great plains. Agrom. J. 95:703-708.

39-Jones, J. P. and Tucker, T. G. 1968. Effect of nitrogen fertilizer on yield, nitroge content, and yield components of safflower. Agron.J. 60: 363-364.

40-Nasr, H. G., Katkhud, N. and Tannir, L. 2003. Effect of fertilization and papulation rate- spacing on safflower yield and other characteristics. Agron. J. 72: 683-684.

41- Leininger, L. N.  and Urie, A. L. 2000. Development of safflower seed from flowering to maturity. Crop. Sci. 44:83-87.

42- Lueble, R. E., Yermanson, D. M., Laag, A. E. and Burge, W. D. 1995. Effect of planting date of yield, oil content, and water requirement of safflower. Agron. J. 57: 162-164.

43-Gayum, S. M. 1988. Effects of different row spacing on the growth and yield of safflower.pakistan.J.Agric.Res.9:79-82.

44-Range Rao,, V., Ramaohandram, M. and Arunachalam, V. 1977. an Analysis of association of components of yield and oil in safflower (Carthamus tinctorius L.) Theor. ApploGenet. 50:185-191.

45-Sinpson, B. B. and Ogorzaly, M. C. 1986. Economic Botany. (Plant in our world). Mc Grow-Hill Book co.

46-Singh, H. S. B., hauhum, Y. S. C. and Verma, G. S. 1992. Effect of row spacing and nitrogen level on yield of safflower in salt affected soils. Indian, J. Agron. 37:90-92

47-sharma, K. and Verma, A. 2002. Effect of plant population and row spacing on sunflower agronomy. Can. J. plant Sc. 75 491-499.

48-Sounda, G. 1989. Effect of levels of nitrogen and plant papulations, yield crop Abs. Vol 42. No 11. P: 801.

49- Yermanson, D. M., Hemestreet, S. and Garber, M. J. 1967. Inheri tance of guality and quantity of seed-oil in safflower. Crop Sci.7:417-422.

50-Werkniven, C. H. E. and Massantini, F. 1967. Effect of phosphorus and nitrogen placement on safflower growth and phosphorus absorbtion. Agron. J. 59: 169-171.

51-Zope, R. E., Parlekar, D. S., Ghorpade, D. S. and Tambe, S. i. 1999. Effect of different row spacing on the growth and yield of safflower. Third Int. Safflower conf. Bijing. China. PP: 34-39