تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه برکارآیی مصرف نیتروژن و شاخص برداشت دو رقم گندم پاییزه

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 7، دوره 3، شماره 2 (زمستان 1387) 10، اسفند 1387، صفحه 190-203   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجید نجاری صادقی^{* 1}؛ بهرام میرشکاری¹؛ سحر باصر کوچه باغ²؛ شیرین الهیاری²

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

به ­منظور تعیین تاثیر کود زیستی نیتراژین در همراهی با کود شیمیایی اوره بر کارآیی مصرف نیتروژن و شاخص­برداشت گندم آزمایشی با سه عامل کود نیتروژنه شامل صفر، 33، 67 و 100 درصد مقدار توصیه شده آن (به ترتیب معادل صفر، 33، 67 و 100 کیلوگرم اوره در هکتار)، کود زیستی نیتراژین در دو سطح تلقیح بذر و بدون تلقیح و ارقام گندم شامل الوند و MV₁₇ اجرا شد. یافته­ها نشان داد با کاربرد کود اوره تعداد پنجه بارور در هر بوته بیشتر شد. در صورت کاشت بذر تلقیح شده گندم با نیتراژین، عملکرد دانه از 6017 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد به 6591 کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف 33  کیلوگرم در هکتار اوره و 6954 کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف 67 کیلوگرم در هکتار اوره در رقم الوند و از 3547 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد به 4428 کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف 33 کیلوگرم در هکتار و 4724 کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف 67 کیلوگرم در هکتار در رقم MV₁₇  افزایش یافت. تلقیح بذر با کود زیستی نیتراژین شاخص برداشت گندم را 3/2% افزایش داد. در تیمارهایی که از کود زیستی نیتراژین استفاده شد، در سطوح پایین کود اوره عملکرد دانه هر دو رقم گندم بهبود یافت. با افزایش کود اوره از 67 به 100 کیلوگرم در هکتار عملکرد کاهش یافت. در تیمارهای بدون تلقیح بذر عملکرد دانه در بالاترین سطح نیتروژن بیشتر بود. در شرایط آزمایش در صورت تلقیح بذر گندم با نیتراژین می­توان ضمن بهبود عملکرد، در مصرف کود شیمیایی اوره حداقل حدود 33 درصد مقدار توصیه شده آن صرفه­جویی کرد

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت؛ کارآیی مصرف نیتروژن؛ کود زیستی؛ عملکرد دانه

مراجع

1- بی نام. 1387. کود بیولوژیک نیتراژین. نشریه شرکت فرآوری شیمیایی زنجان.

2- کریمی، ه. 1381. گندم. انتشارات مرکز نشر دانشگاهی تهران. 599 صفحه.

3- ملکوتی، م. ج. 1378. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. انتشارات نشرآموزش کشاورزی، کرج، 224 صفحه.

4- Abbas, G., Irshad, A. and Ali. M. 2000. Response of three wheat (Triticum aestivum L.) cultivars to varying applications of N and P. J. Agric. Biol., 2(3): 237–238.

5- Afifi, M. H., Manal, F. M. and Gomaa, A. M. 2003. Efficiency of applying biofertilizers to maize crop under different levels of mineral fertilizers. Annals Agric. Sci., 41(4): 1411–1420.

6- Afzal, A., Ashraf, M., Asad, S. A. and Farooq, M. 2005. Effect of phosphate solubilizing microorganisms on phosphorus uptake, yield and yield traits of wheat (Triticum aestivum) in rainfed area. J. Agrıc. Bıol., 7(2): 207–209.

7- Bashan, Y., Ivanony, Y. H. and Saad, A. 1989. Nonspecific response in plant growth, yield and root colonization of non-cereal crop plant to inoculation with Azospirilum brasilense Cd. Can. J. Bot., 67: 1317-1324.

8- Bashan, Y., Holguin, G. and de-Bashan, L. 2004.Azospirillum-plant relationships: physiological, molecular, agricultural and environmental advances.Can. J. Microbiol., 50: 521–577.

9- Biswas, J. C., Ladha, L. K. and Dazzo, F. B. 2000. Rhizobia inoculation improves nutrient uptake and growth of lowland rice. J. Soil. Sci., 64: 1644-1650.

10- Cassman, K. G., Peng, S., Olk, D. C., Ladha, J. K., Reichardt, W., Doberman, A. and Singh, U. 1998. Opportunities for increased nitrogen use efficiency from improved resource management in irrigated rice systems. Field crops Res., 56: 27-39.

11- Dobbelaere, S., Okon, Y. and Vanderleyden, J. 2002. Effect of inoculation with wild type Azospirillum brasilense and A. irakense strains on development and nitrogen uptake of spring wheat and grain maize. Biol. Fert. Soils, 36(4): pp: 284–297.

12- El-Kholy, M. A. and Gomaa, A. M. 2000. Biofertilizers and their impact on forage yield and N-content of millet under low level of mineral fertilizers. Annals. Agric. Sci., 38(2): 813–822.

13- El-Komy, H. M. A. 2005. Co-immobilization of Azospirillum lipoferum and Bacillus megaterium for successful phosphorus and nitrogen nutrition of wheat plants. Food Technol. Biotechnol., 43(1): 19–27.

14- Hamdi, Y. A. 2002. Application of nitrogen fixing systems in soil improvement and management. FAO Soil Bulletin, Rome, 188p.

15- Kennedy, I. R. and Tchan, Y. T. 1997. Biological N fixation in non-leguminous field crops: Recent Advances, Plant and Soil. 141: 93-118.

16- Khaliq, K., Parveen, N. and Chowdhry, M. A. 2004. Correlation and path coefficient analyses in bread wheat, J. Agric. Biol., 6(4): 633–635.

17- Malik, K. A., Bally, R. and Kennedy, I. R. 2002. The Role of Plant-associated Beneficial Bacteria in Rice-Wheat Cropping System, In: Biofertilizers in Action, Rural Industries. Research and Development Corporation, Canberra, 73-83.

18- Munir, M., Chowdhry, M. A. and Malik, T. A. 2007. Correlation studies among yield and its components in bread wheat under drought conditions. J. Agric. Biol., 9(2) :287–290.

19- Okon, Y. and Labandera-Gonzalez, C. A. 1994. Agronomic applications of Azospirillum: An evaluation of 20 years worldwide field inoculation, Soil Biol. Biochem., 26: 1591-1601.

20- Rai, S. N. and Gaur, A. C. 1998. Characterization of Azotobacter spp. and effect of Azotobacter and Azospirillum as inoculants on the yield and N-uptake of wheat crop. Plant and Soil. 109: 131-134.

21- Ram, G., Rai, S. N. and Kavimandan, S. K. 1999. Influence of Azotobacterization in presence of fertilizer nitrogen in the yield of wheat. Indian Soc. Soil Sci. 33: 424-426.

22- Ridge, E. M. 1999. Inoculation and survival of Azotobacter chrococcum on stored wheat seed. J. Appl. Bact. 33: 262-269.

23- Saleem, U., Khaliq, I., Mahmood, T. and Rafique, M. 2006. Phenotypic and genotypic correlation coefficients between yield and yield components in wheat. J. Agric. Res., 44(1): 1-8.

24- Singh, R., Behl, R. K., Singh, K. P., Jain, P. and Narula, N. 2004. Wheat yield under inoculation of arbuscular mycorrhiza fungi and Azotobacter chroococcum. Plant Soıl Envıron., 50(9): 409–415.

25- Son, T. T. N., Thu, V., Man, L. H., Kobayashi, H. and Yamada, R. 2004. Effect of long-term application of organic and biofertilizer on soil fertility under rice-soybean-rice cropping system, Omonrice., 12: 45-51.

26- Tilak, K. V. B. R., Ranganayaki, K. K. and Johri, B. N. 1992.Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Current Science, 89: 136-150.

27-Zahir, A. Z., Arshad, M. and Khalid, A. 1998. Improving maize yield by inoculation with plant growth promoting rhizobacteria. Pakistan J. Soil Sci., 15: 7-11.