نگرش خلاق به صنعت گردشگری در ارتقاء سرمایة فرهنگی در ایران

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 2، دوره 4، شماره 4، خرداد 1394، صفحه 51-70   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسنده

رزیتا سپهرنیا^*

گروه علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران ‏[e-mail]

چکیده

زمینه: امروزه، گردشگری مهم‌ترین کالای تجاری و شاخص رفاه زندگی و سبک زندگی است که به ویژه در کشورهای در حال توسعه مورد توجه است. تمایل روز افزون ملت‌ها برای آشنایی با تمدن‌ها و فرهنگ‌ها، سبب شده‌اند که این عامل بتواند در ارتقاء سرمایه فرهنگی جامعه به ویژه در بعد ملی با ایجاد همگرایی و غرور ملی به طور مثبت بدرخشد.
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه و رابطة میان شاخص‌های صنعت گردشگری و ارتقاء سرمایه فرهنگی در ایران است.
روش: از نظر هدف این تحقیق کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات، توصیفی پیمایشی است. جامعة آماری 350 نفر از مدیران ارشد و کارشناسان فرهنگی در 31 استان کشور است که از طریق نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه‌هایی محقق ساخته است که با پایایی ضریب آلفای کرونباخ (816/0) تأیید شده‌اند. برای آزمون فرضیه‌های آماری پژوهش، از تحلیل عاملی و تحلیل معادلات ساختاری و ضریب تعیین چندگانه استفاده شده است.
 یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه «گردشگری» در وضعیت موجود 71% و در وضعیت مطلوب 43% از تغییرات ارتقاء سرمایه فرهنگی را تبیین و پیش‌بینی می‌کند. نتایج مشخص می‌کنند که بین «گردشگری» و «حفظ و صیانت از میراث فرهنگی» و ارتقاء سرمایه فرهنگی در ایران همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و شاخص‌های این دو مؤلفه به درستی می‌توانند ارتقاء سرمایه فرهنگی در ایران را به ویژه در شرایط موجود پیش‌بینی کنند.
نتیجه‌گیری: از آن جایی که جایگاه وضعیت مطلوب صنعت گردشگری و میراث فرهنگی نسبت به وضعیت موجود در این پژوهش کاهش یافته است، ایجاد نگرشی خلاق به سیاست‌گذاری فرهنگی در قالب مدیریت استرانژیک فرهنگی صنعت گردشگری و میراث فرهنگی راهکار برون رفت از این مشکل است؛ راهکاری که برنامه ریزان در راستای تحقق سیاست گذاری‌های ارتقاء فرهنگی فراهم می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

نگرش خلاق؛ صنعت گردشگری؛ ارتقاء سرمایه فرهنگی؛ ایران

مراجع

تراسبی، دیوید (1382). اقتصاد و فرهنگ. ترجمه کاظم فرهادی، چاپ اول. تهران: نشر نی.

رحیم پور، علی (1389). طرح پژوهشی بازبینی بازارهای هدف گردشگری، پژوهشکده گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران.

سپهرنیا، رزیتا (1391). رسالة دکتری مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی «طراحی الگوی ارتقاء سرمایه فرهنگی در ایران»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.

صالحی امیری، سید رضا (1386). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی. تهران: نشر ققنوس.

گزارش آماری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (1387). دفتر امور مراکز و خدمات گردشگری استاندارد سازی معاونت گردشگری، تهران.

Alderighi, M., & Lorenzini, E. (2011). Cultural goods, cultivation of taste, satisfaction and increasing marginal utility during vacations. Journal of Cultural Economics. doi:10.1007/s10824-011-9152-4.

Clarke, P., & Eastgate, A. (2011). Cultural capital, Life Course Perspectives and Western Front battlefield tours. Journal of Tourism and Cultural Change, 9, 31–44. doi:10.1080/14766825.2010.527346

Cohen‚ E. (1996). “sociology of tourism”‚ In sociology of tourism. (ed) Yarghos Apostolopoulos (et. al)‚ London: Routledge

Highlights (2009). UNWTO (World Tourism Orgnization). Madrid,Spain.

McIntosh, A. J., & C Prentice, R. (1999). Affirming authenticity: Consuming cultural heritage. Annals of tourism research, 26(3), 589–612.

McKercher, B., Ho, P. S. Y., & du Cros, H. (2004). Attributes of popular cultural attractions in Hong Kong. Annals of Tourism Research, 31(2), 393–407.

Mill,RC.and Morrison, AM (1992). The Tourism System, 2nd edition. prentice Hall International, London.

Phillips, R., & Shockley, G. (2010). Linking Cultural Capital Conceptions to Asset-Based Community Development. Mobilizing communites: asset building as a community development strategy, 92.

Richards, G. (1996). Production and consumption of European cultural tourism. Annals of tourism research, 23(2), 261–283.

Scherger, S., & Savage, M. (2010). Cultural transmission, educational attainment and social mobility. The Sociological Review, 58(3), 406–428. doi:10.1111/j.1467-954X.2010.01927.x