تاثیر تلقیح میکوریزایی بر برخی ویژگی‌های فیـزیولوژیکی و عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L) تحت تنش خشکی

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 9، 3(35) پاییز، آبان 1394، صفحه 337-352   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مدینه بیژنی¹؛ پرویز یدالهی ده چشمه²؛ محمدرضا اصغری پور^{* 3}؛ مسلم حیدری⁴

¹دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه زابل

²واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران جوان، شهرکرد

³دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل

⁴دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه زابل

چکیده

همزیستی قارچ­ های میکوریزا با ریشه گیاهان از طریق بهبود صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه می‌تواند سبب واکنش مثبت گیاهان، به‌ویژه در شرایط نامساعد محیطی، گردد. آزمایشی برای مطالعه تاثیر قارچ­ های میکوریزا در سطوح تنش خشکی بر رشد و عملکرد شنبلیله، به صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوک­ های کامل تصادفی در گلخانه دانشگاه زابل در سال 1392 انجام شد. تیمارها شامل تنش خشکی در سه سطح شاهد (70 درصد رطوبت قابل استفاده)، تنش ملایم (50 درصد رطوبت قابل استفاده) و تنش شدید (30 درصد رطوبت قابل استفاده)، به عنوان عامل اصلی و سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus intraradices، versiform G.، G. mosseae) و بدون قارچ به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تاثیر تنش خشکی بر تمام خصوصیات مورد مطالعه معنی­ دار بود، به طوری­ که تنش شدید تعداد برگ در گیاه، ارتفاع ساقه، طول ریشه، محتوی کلروفیل b را به ­ترتیب 22.22، 2.9، 26.3، 3.1 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش و پرولین و کربوهیدرات برگ را به­ ترتیب به میزان 36.04 و 20.98 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. قارچ­ های میکوریزا بر میزان کربوهیدرات و پرولین برگ تاثیر معنی­ داری نداشتند. اثر متقابل قارچ و تنش خشکی بر برخی صفـات از جمله غلظت کلـروفیل a و کل، عملکرد دانه و همچنین درصـد کلون­ سازی (کلونیزاسیون) معنی ­دار بود. در بین سه گونه قارچ مورد استفاده، گونه G. mosseae عملکرد بهتری در بهبود صفات در شرایط تنش خشکی داشت. در نتیجه می­ توان چنین بیان داشت که در شدت­ های مختلف تنش خشکی، استفاده از قارچ­ های میکوریزا با افزایش درصد کلونیزاسیون و رنگیزه­ های فتوسنتزی می ­تواند در کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه در گیاه مؤثر واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

تنش کم آبیاری؛ رنگیزه‌های فتوسنتزی؛ عملکرد دانه؛ کودهای بیولوژیک؛ گیاه دارویی

اصل مقاله