منشاء یابی گرد و غبار غرب و جنوب غرب ایران و تحلیل سینوپتیکی آن با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 5، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 17، دی 1393، صفحه 61-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد فلاح ززولی^{* 1}؛ علیرضا وفایی نژاد²؛ میرمسعود خیرخواه زرکش²؛ فریبرز احمدی دهکاء³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²استادیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

³مربی گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه پیام نور مرکز طالقان

چکیده

پدیده گرد و غبار یکی از مهمترین چالش­های زیست­محیطی اخیر در غرب و جنوب غرب ایران      می­باشد. برای تشخیص پدیده گرد و غبار نیاز به تصاویری با تکرار در شبانه روز، پوشش وسیع و باندهای طیفی زیاد است از این حیث تصاویر مربوط به سنجنده مادیس مناسب می­باشد. هدف از این تحقیق، شناسایی منشاءهای تولید کننده گرد و غبار ورودی به این منطقه در سال 2011 با استفاده از باندهای مرئی و باندهای حرارتی سنجنده مادیس و با بکارگیری شاخص اکرمن و تحلیل سینوپتیکی برای شناسایی چگونگی حرکت گرد و غبار از منشاء به داخل ایران با استفاده از داده­های سینوپتیکی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکالی، فشار تراز دریا و نقشه­های جهت جریان باد 500 و 1000 هکتوپاسکالی می­باشد. در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی و ابزار تحلیل مکانی نمایش حرکت آن از منشاء تا داخل ایران رهگیری شد. نتایج نشان داد که منشاء پدیده­های گرد و غبار ورودی به غرب و جنوب غرب کشور از سوریه و عراق و بخشی از عربستان سعودی می­باشد، که عمده­ترین منشاء گرد و غبار شمال عراق و مرز عراق و سوریه می­باشد. تلفیق نتایج حاصله از بارزسازی گرد و غبار و نقشه­های سینوپتیکی، یافتن منشاء و نحوة انتقال گرد و غبار را بهینه کرده و پیش­بینی مناسب­تری برای مسیر حرکت گرد و غبار فراهم می­نماید.

کلیدواژه‌ها

پدیده گرد و غبار؛ سنجنده مودیس؛ شاخص اکرمن؛ سنجش از دور؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی