انتخاب مناطق مستعد طبیعت گردی پناهگاه حیات وحش کیامکی به روش تصمیم گیری چندمعیاره

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 7، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 17، دی 1393، صفحه 95-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امید رفیعیان^{* 1}؛ سید علی اکبر میر راضی²؛ نجیبه عبدالعلی پور³؛ الهام گلابی³

¹استادیار گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²کارشناس ارشد اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی

³دانش آموخته کارشناسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

شناسایی و مکانیابی مناطق مستعد برای توسعه گردشگری طبیعی از مهم­ترین موضوعات برنامه­ریزان گردشگری می‌باشد. اما تنوع زیاد گزینه‌ها و معیارها، عدم اطمینان متغیرها و افق‌های زمانی طولانی در برنامه­ریزی محیط زیست، تصمیم­سازی را پیچیده­تر می­سازد. لذا روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره   می­توانند پاسخگوی این چالش‌ها باشند. هدف از این مطالعه، شناسایی مناطق مستعد طبیعت­گردی پناهگاه حیات وحش کیامکی به روش تصمیم‌گیری چندمعیاره با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی است. پس از تعیین معیارهای مؤثر بر طبیعت­گردی منطقه و نظر متخصصین، نقشه 15 معیار (فاصله از آبشارها، امامزاده‌ها، زیستگاه‌های حساس، چشمه‌ها، رودخانه‌ها، جاده‌ها، روستاها، محیط‌بانی‌ها، پاسگاه‌های مرزی و همچنین نقشه طبقات ارتفاعی، شیب، جهت جغرافیایی، کاربری اراضی، سنگ بستر و اقلیم)، به عنوان ورودی، تولید شده و طبقه­بندی گردیدند. وزن معیارها بر اساس نظرات متخصصین به روش دلفی تعیین و اهمیت نسبی معیارها با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در قالب مقایسه‌های زوجی، تعیین شد. در نهایت نقشه اولویت مناطق مستعد طبیعت­گردی با روش ترکیب خطی وزن داده و با اعمال ضریب اهمیت هر معیار در نقشه طبقه­بندی شده همان معیار، تولید شد. نتایج نشان داد که 15% و 34% از اراضی منطقه به ترتیب واجد درجه عالی و خوب برای طبیعت­گردی و 4% از منطقه، دارای درجه متوسط می­باشد. در این مطالعه، توانایی و سودمندی GIS در مکانیابی و ترکیب معیارهای مختلف اکولوژیک نشان داده شد.

کلیدواژه‌ها

تصمیم‌گیری چندمعیاره؛ فرآیند تحلیل سلسله مراتبی؛ ترکیب خطی وزن دار؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ طبیعت گردی؛ کیامکی