اثرات محلول پاشی گوگرد، نیتروژن و فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک در شرایط کمبود آب

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 11، دوره 9، 2(34) تابستان، مرداد 1394، صفحه 323-336   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجید موسوی¹؛ امیررضا صادقی بختوری²؛ بهمن پاسبان اسلام^{* 3}؛ سمیرا سامع اندابجدید¹؛ حمید محمدی²

¹دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

²استادیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی و داروئی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

³دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

چکیده

به‌منظور تعیین اثر محلول­ پاشی برخی از عناصر ماکرو بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک در شرایط کمبود آب، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان­ شرقی به­ صورت فاکتوریل بر پایه­ ی طرح بلوک ­های کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال زراعی 1392 به اجرا درآمد. عامل­ های مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح بدون تنش و تنش کمبود آب در مرحله پر شدن دانه­ ها و محلول­ پاشی عناصر در چهار سطح شامل شاهد، گوگرد (وتابل به میزان 2 در هزار)، نیتروژن (اوره به میزان 6 در هزار) و فسفر (سوپر فسفات تریپل به میزان 4 در هزار) بودند. صفات ارتفاع بوته، تعداد گل ­آذین، تعداد شاخه­ فرعی، تعداد برگ، دمای برگ، مقدار آب نسبی برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در واحد سطح مـورد ارزیابی قرار گرفتند. کلیه­ ی صفات مورد بررسی، به­غیر از تعداد گل­ آذین، به ­طور معنی ­داری تحت تأثیر عامل تنش کمبود آب قرار گرفتند. کمبود آب باعث کاهش معنی­ دار ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در واحد سطح، مقدارآب نسبی برگ و افزایش معنی‌دار دمای برگ گردید. اثر متقابل عامل­ های مورد مطالعه روی تعداد شاخه فرعی معنی­ دار بود. حداکثر این صفت (1.86 عدد) در تیمارهای بدون تنش کمبود آب همراه با محلول­ پاشی نیتروژن مشاهده گردید. در‌نهایت با توجه به تاثیر پذیری شاخص‌های دمای برگ و مقدار آب نسبی برگ از سطوح تنش متوسط اعمال شده، به‌نظر می‌رسد بتوان از این شاخص‌ها در شناسایی اثرات کمبود آب روی گرچک استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

کرچک؛ عناصر ماکرو؛ عملکرد