اثر شور و غرقاب شدن خاک بر غلظت برخی عناصر پرمصرف و سدیم در ریشه ذرت

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 9، 1(33) بهار، اردیبهشت 1394، صفحه 21-40   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

نصرت اله نجفی^*

دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

شوری و غرقاب از تنش­ های غیرزیستی کاهش دهنده عملکرد گیاهان می­باشند. در این پژوهش، اثر شوری و غرقاب شدن خاک بر غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم و نسبت پتاسیم به سدیم ریشه ذرت (Zea mays L) رقم سینگل­ کراس 704 در شرایط گلخانه­ ای مطالعه گردید. آزمایش به­ صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با فاکتورهای مدت غرقاب در پنج سطح (0، 2، 4، 8 و 20 روز) و شوری عصاره اشباع خاک در چهار سطح (0.11، 2، 4 و 8 دسی­ زیمنس بر متر) و در سه تکرار انجام شد. برای بستر رشد گیاه از یک خاک شن لومی و برای ایجاد سطوح شوری در آن از نمک کلرید سدیم استفاده شد. فاکتورهای شوری و غرقاب به ­طور هم­زمان و از مرحله پنج برگی گیاه به بعد اعمال گردید. گیاهان 60 روز پس از کاشت، برداشت شده و غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم و سدیم ریشه آنها به‌روش خشک­ سوزانی اندازه­ گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری کلرید سدیم در خاک، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم ریشه به­ طور معنی­داری کاهش ولی غلظت سدیم، کلسیم و منیزیم ریشه به­طور معنی­ داری افزایش یافتند. غلظت منیزیم و سدیم ریشه در شرایط غرقاب به­ طور معنی ­داری کمتر از شرایط غیرغرقاب بود ولی غلظت پتاسیم و کلسیم ریشه در شرایط غرقاب به ­طور معنی­ داری بیش‌تر از شرایط غیرغرقاب به­ دست آمد. با این حال، اثر مدت غرقاب بر غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم و سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم ریشه ذرت به سطح شوری خاک بستگی داشت. نتایج نشان داد که حتی دوره­ های کوتاه غرقاب شدن خاک بر غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم و نسبت پتاسیم به سدیم ریشه ذرت در شرایط شور و غیرشور اثرهای طولانی­ مدت داشت.

کلیدواژه‌ها

تنش؛ ذرت؛ ریشه؛ شوری؛ عناصر پرمصرف؛ غرقاب