غربال ارقام گندم نان برای قابلیت انتقال مجدد، محتوای نسبی آب برگ و تنظیم اسمزی در شرایط تنش خشکی

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 5، دوره 9، 1(33) بهار، اردیبهشت 1394، صفحه 79-92   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زینب سلیمانی¹؛ حسینعلی رامشینی^{* 2}؛ سیدمحمد مهدی مرتضویان²؛ بهروز فوقی³

¹دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران

²استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران

³مربی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

خشکی یکی از مهم‌ترین تهدیدهای جهانی برای تولید گندم است. به‌منظور شناسایی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به تنش خشکی، تعداد 52 رقم گندم نان در دو شرایط عادی و تنش خشکی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه کشت شده و صفات مورد نظر اندازه‌گیری شدند. همچنین، در آزمایش گلدانی تنظیم اسمزی این ارقام در مرحله گیاهچه‌ای بررسی شد. نتایج نشان داد ارقام استار و بزوستایا دارای بالاترین میزان RWC (به­ترتیب 79/0 و 78/0) بودند. تنظیم اسمزی در ارقام رسول و Unknown11 دارای بیشترین مقدار (به ترتیب 58/0 و 56/0 مگاپاسکال) بود. ارقام تیپیک، Unknown11 و آذر 2 پس از محلول­پاشی با یدید پتاسیم کمترین کاهش را در وزن هزار دانه از خود نشان دادند (به­ترتیب 8/4، 5/5 و 5/5 گرم). همچنین، ارقام دز، گاسپارد و MV-17 دارای بیشترین درجه نقره­ای شدن برگ بودند و ارقام نیک­نژاد، استار و کوهدشت تحت تنش خشکی قادر بودند بهتر از سایر ارقام برگ­های خود را به حالت لوله­ای درآورند و با تنش کم آبی مقابله کنند. تحت تنش خشکی ارقام البرز، زاگرس و اینیا زودرس­تر و ارقام گاسپارد و کاسکوژن دیررس­تر از بقیه ارقام بودند. در مجموع می‌توان از ارقام کوهدشت، استار و بزوستایا به عنوان منابع ژنتیکی صفت حفظ آب در برگ در شرایط تنش خشکی برای اصلاح دیگر ارقام استفاده کرد. ارقام آذر 2 و Unknown11 را می‌توان در تلاقی با دیگر ارقام برای اصلاح قابلیت انتقال مجدد به کار برد.  

کلیدواژه‌ها

ارقام گندم نان؛ تحمل به خشکی؛ تنش یدید پتاسیم؛ صفات فیزیولوژیکی