ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا در کشت مخلوط نواری گندم-کلزا تحت تاثیر کودهای شیمیایی و بیولوژیک

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 8، 4(32) زمستان، بهمن 1393، صفحه 437-450   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

راشین امیرمردفر^{* 1}؛ عادل دباغ محمدی نسب²؛ یعقوب راعی³؛ صمد خاقانی نیا⁴؛ روح اله امینی³؛ سید حامد طباطباء وکیلی⁵

¹دانش آموخته ی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

²استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³دانشیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁴دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁵کارشناس گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات کشت مخلوط نواری گندم (Triticum aestivum) و کلزا (Brassica napus) و کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک بر اجـزای عملکرد، عملکرد دانه و عملکرد بیــولوژیکی کلزا آزمایش­های مـزرعـه­ای به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1390-1389 و 1391-1390 در اراضی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. عامل اول 4 نوع کشت گندم و کلزا شامل کشت خالص کلزا (₁A)، کشت مخلوط نواری با الگوی 8:3 (₂A)، 4:12 (₃A) و 5:16 (₄A) به­ترتیب ردیف گندم و کلزا و عامل دوم شامل دو سطح کودی ₁B: 100% کود شیمیایی (اوره و سوپر فسفات تریپل) و ₂B: 50% کود شیمیایی+کود بیولوژیکی (نیتراژین و بارور2) بودند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط نواری گندم با کلزا سبب افزایش معنی­دار اجزای عملکرد، عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی و عملکرد بیولوژیکی کلزا در واحد سطح اشغالی نسبت به کشت خالص گردید. تعداد خورجین در بوته در سیستم­های کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص کلزا بود. بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی در سیستم 5:16 ردیف گندم-کلزا با میانگین g.m^-276/343 به­دست آمد و کمترین آن در کشت خالص کلزا با میانگین g.m^-21/260 حاصل شد. میزان عملکرد بیولوژیکی در واحد سطح اشغالی و عملکرد دانه در واحد سطح مخلوط در تیمار ₁B به­طور معنی­داری بیشتر از تیمار ₂B بودند ولی این تیمار روی سایر صفات مورد ارزیابی تاثیر معنی­داری نداشت. به­دلیل این­که ₁B و ₂B از نظر عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی اختلاف معنی­داری نداشتند و همچنین با توجه به اهمیت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و سلامت غذا و محیط زیست، سیستم­های کشت مخلوط نواری گنـدم-کلـزا همـراه با کاربرد 50% کود شیمیایی+ کود بیولوژیک می­توانند به­عنوان یک روش زراعی مناسب در منطقه معرفی گردند.

کلیدواژه‌ها

کشت مخلوط نواری؛ کود بیولوژیک؛ کود شیمیایی؛ کلزا؛ عملکرد دانه