ارزیابی تحمل خشکی لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 8، دوره 8، 3(31) پاییز، آبان 1393، صفحه 347-362   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ندا ظفرنادری¹؛ سعید اهری زاد^{* 2}

¹دانش آموخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

²دانشیار گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی شامل هشت لاین اینبرد نوترکیب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ ها، نشان از وجود اختلاف معنی ­دار بین سطوح مختلف آبیاری و نیز لاین ­های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه داشت. در حالی­ که بین دو عامل مورد ارزیابی اثر متقابلی مشاهده نگردید. در ارزیابی لاین‌ها بر اساس معیارهای مقاومت به خشکی، از نظر شاخص ­های SSI  وTOL  در تنش کم ­آبی با 120 میلی ­متر تبخیر، لاین ­های 1، 7، 41 و رقم روشن و در تنش کم ­آبی با 160 میلی ­متر تبخیر، لاین ­های 7 و 19 لاین ­های متحمل بودند. در حالی ­که در هر دو شرایط تنش از نظر شاخص ­های STI  ، MP و GMP لاین ­های 37، 38 و رقم روشن به­ عنوان لاین ­های متحمل به کم ­آبی شناسایی شدند. گروه‌بندی لاین‌ها با استفاده از تجزیه خوشه ­ای بر اساس عملکرد دانه و نیز معیارهای مقاومت به خشکی، لاین‌های 1، 30، 32، 37، 38، 41 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 120 میلی‌متر تبخیر و لاین‌های 30، 37، 38 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 160 میلی‌متر تبخیر از نظر تحمل به خشکی، در کلاس برتر قرار داد.

کلیدواژه‌ها

تجزیه خوشه‌ای؛ تنش کمبود آب؛ گندم نان؛ لاین‌ اینبرد نوترکیب