اثر تنش خشکی بر عملکرد واجزای عملکرد دانه در چهار رقم گندم دروم(Triticum durum L. )

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2 (زمستان 1385) 2، اسفند 1385، صفحه 93-102   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سیروس اسدپور^{* 1}؛ حمید مدنی²؛ کیومرث کلارستاقی³؛ علیرضا محمدی⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت

²عضو هیات دانشگاه آزاد اسلامی اراک

³عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

⁴عضو هیات علمی موسسه تحقیقات و اصلاح نهال و بذر

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار ژنوتیپ گندم دروم و تعیین بهترین زمان قطع آبیاری درمرکز تحقیقات کشاورزی منطقه حاجی آباد استان هرمزگان در سال زراعی 84- 1383 انجام گردید. آزمایشها به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این مورد  قطع آبیاری (تنش) به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل(بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله،  و قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) و ژنوتیپ های  گندم دروم به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح شامل یاواروس(شاهد)،  791982WD، 791582WD، 792282WD در نظر گرفته شدند. تیمار آبیاری به طور کامل،  قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله زمانی که 80 درصد سنبله ها  ظاهر شدند و در زمان پرشدن دانه اعمال شد. نتایج نشان داد که تاثیر قطع آبیاری بر عملکرد دانه در سطح یک درصد و بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح 5 درصد معنی دار بود. قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی نسبت به سایر تیمار های  دیگر عملکرد دانه را به شدت کاهش داد. اثر متقابل تیمار قطع آبیاری و ژنوتیپ  بر عملکرد در سطح 1 درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به لاین شماره 791982WD با آبیاری کامل به میزان 5676کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان  عملکرد دانه نیز مربوط به همین  لاین با قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی به میزان 2985 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. این امر حساسیت این رقم را نسبت به تنش قطع آبیاری مورد تایید قرار می دهد.

کلیدواژه‌ها

گندم دروم؛ قطع آبیاری؛ سنبله دهی؛ پر شدن دانه؛ عملکرد دانه

مراجع

1- اسلامی، ک. جعفری، ج، 1374. بررسی مقادیر کودشیمیایی در رژیم های مختلف آبیاری در مراحل مختلف رشد گندم دروم . گزارش سازمان تحقیقات ،ترویج ، آموزش کشاورزی.

2- اسلامی، ک. شهبازی، م1379. ارزیابی تحمل خشکی ارقام گندم دروم در منطقه گرگان، گزارش  مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان.

3- اسلامی. م. میرمحمدی میبدی. ع. 1381. بررسی صفات زراعی، فیزیولوژیک و کیفیت دانه ژنوتیپ های گندم دروم.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان.

4- شریفی الحسینی، م کاظمی، ح، 1377. اثرات تنش خشکی بر پاره ای از صفات زراعی ارقام گندم نان ودروم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.

5- راشد محصل، م،  حسینی، م 1376.  زراعت غلات (ترجمه و تدوین) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

6- عبد میشانی، س جعفر شبستری، ج 1374. اثر رژیم های مختلف آبیاری و میزان بذر بر عملکرد گندم پاییزه. مجله علوم کشاورزی ایران، صحفه 45تا50.

7- نورمحمدی،  ق،  سیادت س ع، کاشانی ع، 1376. زراعت غلات،.  انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.

 

8- Derea, N. F. D. R. Marshaland  L. N. Balam.1969. Genetic variability in root develonment relation to drought tolerance in spring wheat. Exp. Agric. 5:327-337.

9- Fischr, R. A. and J. T. Wood.1989. Drought resistance in spring wheat cultivar , yield associations with morfo-phisiological traits. Aust. J. Agric. Res 30:1001-1020.

10-Kramer,P.J.1959. Transpiration and the water economy of plants New York Academic ,U.S.A.

11-Siddique,M.R.B and M.S.Islam.1998. Drought stress effects on photosyntetics rate and leaf gas exchanfe of wheat .Bot.Bull.Acad sin.(1999)40:141-145.

12-Winkel, A.1989. Breeding for drought tolerance in cereals. Vortage-fur-pflanzenzvchtuny. 16:368-375