ارزیابی روابط منبع و مخزن در دو هیبرید آفتابگردان

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 2 (زمستان 1385) 2، اسفند 1385، صفحه 111-123   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهرداد یارنیا^{* 1}؛ علی رحمتی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

²کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

چکیده

مطالعه روابط منبع و مخزن،  بارگیری اسیمیلات‌ها در آوند آبکش و ظرفیت تولید مواد فتوسنتزی عامل محدودکننده‌ برای افزایش بیشتر عملکرد است که ظرفیت مخزن نمونه ای از خصوصیات فیزیولوژیکی عملکرد است. این پژوهش به منظور ارزیابی میزان محدویت منبع و تاثیرآن بر اجزای عملکرد دو هیبرید آفتابگردان به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1383 در تبریز اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل دو هیبرید آذرگل و آلستار و حذف دانه شامل تیمار بدون حذف دانه (شاهد)، حذف دانه‌های 3/1 کناری طبق، حذف دانه‌های 3/1 میانی طبق و حذف دانه‌های 3/1 مرکزی طبق بود. اعمال تیمار حذف دانه در زمان پس از گرده‌افشانی کامل انجام گرفت. نتایج نشان دادند که بین دو هیبرید در همه صفات به‌ جز وزن هزار دانه و پهنای دانه اختلاف معنی‌داری وجود داشته و در تمام صفات مورد بررسی هیبرید آذرگل نسبت به هیبرید آلستار برتری داشت. وزن هزار دانه، طول، عرض و پهنای دانهبا حذف دانه افزایش یافته ولی نسبت مغز به دانه کاهش نشان داد. درصد افزایش وزن هزار دانه در هیبرید آذرگل معادل 9/3 درصد و در هیبرید آلستار معادل 9/6 درصد بود. وزن هزار دانه در تیمار شاهد 43/75 گرم و در تیمارهای حذف دانه های 3/1 کناری، 3/1 میانی و 3/1 مرکزی به ترتیب 37/81، 83/78 و 21/78 گرم بود. بر اساس نتایج آزمایش می‌توان گفت که دو هیبرید مورد بررسی با محدودیت منبع مواجه بوده و میزان محدودیت در هیبرید آلستار نسبت به هیبرید آذرگل بیشتر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

محدودیت منبع و مخزن؛ هیبرید آفتابگردان؛ وزن هزار دانه

مراجع

1- امام،ی. و  نیکنژاد،م. 1373.مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی( ترجمه) .انتشارات دانشگاه شیراز. 571 صفحه.

2- رادمهر،م.،لطفعلیآینه،غ. ونادری،ا.1381. مطالعه محدودیت منبع و مخزن در گندم نان و دوروم در شرایط مطلوب و تنش گرمایی. خلاصه مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران :488 صفحه

3- رحیمیان،ح. وکوچکی،ع1377 .تکامل، سازگاری و عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات نشر آموزش کشاورزی.495  صفحه.

4-کافی،م. ولاهوتی،م.1378 . فیزیولوژی گیاهی. جلد اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد456صفحه. 

5-کوچکی،ع.،حسینی،م.ونصیریمحلاتی،م.1372. رابطه آب و خاک در گیاهان زراعی .انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد560 صفحه.

6-نادری،الف. 1379 .ارزیابی تنوع ژنتیکی و مدل سازی پتانسیل انتقال مجدد اسیمیلات ها و نیتروژن به دانه در ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش خشکی. رساله دکتری تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز.254صفحه.

7-هاشمیدزفولی،ا.  ومرعشی،ع.1374. تغییرات مواد فتوسنتزی در زمان گلدهی و تاثیر آن بر رشد دانه، عملکرد و اجزا عملکرد گندم . مجله علوم و صنایع کشاورزی جلد نهم، شماره1:32-16.

8-Bingham, J. 1967. Investigations on varieties and artificial variation in grain number per ear. J. Agri sci. 68: 412 – 413.

9-Bonnet, G.D. & Incoll, L.D. 1992. The potential per-a thesis and post-a thesis contribution of stem internodes to grain yields in crops of winter barley. Ann. Boot. 69:21-225.

10-Connell، T. R., Below, F. E., Hageman، R. H. & Willman, M. R. 1987. Photosynthetic components associated with differential since of maize hybrids following ear removal. Field Crops. 17: 59 – 60.

11- Eglin, D. B. 1988.  Plant density and soybean yield. Crop   Science.28: 943 – 944.

12-Gifford، R. M. 1974. Photosynthetic limitation to cereal yield. In  mechanisms of regulation of plant growth. Roy. Soc. New Zealand. 12: 888 – 889.

13-Gifford R. M. & Beamier ,P. M. 1981. Accumulation and conversion of sugars by developing wheat grains. I. Liquid culture of kernels over several days. Australian.  Journal. Plant  Physiology. 8: 632 – 633.

14-Heitholt ,J. J. & Eglin, D. B. 1985. Influence of deflowering on dry matter production of soybeans. Field Crops. 12: 164 – 165.

15- Hume، D.J. & Compel, D.K. 1992.  the  role of carbohydrate storage and redistribution in the source-sink relations of wheat and barley during grain filling a review. Plant Science. 52:363-368.

16–Johnson, D. R. & Tanner, J. W. 1972. Comparisons of corn inbreeds and hybrids grown at equal leaf area index ، light penetration and population Crop Science .12: 483 – 484.

17-Panozzo, J.F. & Eagles, H.A. 1999. Rate and duration of grain filling and grain nitrogen accumulation of wheat cultivars grown in different environments. Australian  Journal of Agricultural Research. 50(60):1007-1015.

18-Rawson, H. M., Gifford, R. M. & Brenner, P. M. 1976. Carbon dioxide exchange in relation to sink demand in wheat.  Planta. 132: 19 – 20.

19–Ryle, G. J. & Powell ,C. E. 1975. Defoliation and regrowth in the graminaceous plant: The role of current assimilation. Ann. Bot. 39: 299 – 300.

20- Uhart، S.A. & Andrade  ,F.H. 1995. Nitrogen defoliation in maize. I: Effects on crop growth development,  dry matter partitioning,  and kernel set. Crop Science.35-1376-1383.