ارزیابی بارش در مقیاس‌های روزانه، ماهانه و سالانه با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعة موردی: حوزة مرزی غرب ایران)

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 5، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 19، شهریور 1394، صفحه 59-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

غزاله مددی^{* 1}؛ سعید حمزه²؛ علی اکبر نوروزی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشگاه ملایر

²استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

³استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

چکیده

متغیر بارش نقش بسیار مهمی در مطالعات هیدرومتئورولوژی و کشاورزی دارد. بنابراین اندازه‌گیری و تخمین بارندگی در سطح منطقه­ای به ما کمک می‌کند تا درک درستی از آب و چرخه انرژی بدست آوریم. با توجه به تغییر‌پذیری زیاد کمیت بارش در مکان و زمان، پایش آن در مقیاس‌های منطقه­ای به وسیله ایستگاه‌های زمینی بسیار دشوار می باشد. از اینرو استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با تفکیک مکانی بالا توصیه می­شود. اما لازم است قبل از استفاده از این داده‌ها، دقت زمانی و مکانی آن­ها ارزیابی شود. هدف از این تحقیق، ارزیابی قابلیت داده‌­های ماهوارة TRMM در برآورد بارش روزانه، ماهانه و سالانه در مقیاس مکانی 25/0× 25/0 درجه، برای دوره آماری 2012-2000 میلادی و مقایسه آن با داده‌های بارش در 30 ایستگاه هواشناسی ‌(سینوپتیک و کلیماتولوژی) ‌در حوزه مرزی غرب ایران بوده است. با بررسی تغییرات میزان بارش در دوره آماری فوق، سری زمانی و مکانی ضریب همبستگی پیرسون برای مقیاس‌های زمانی روزانه، ماهانه و سالانه محاسبه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی‌داری در سطح پنج درصد بین داده‌های بارش زمینی و ماهواره‌ای در مقیاس‌های ماهانه و سالانه وجود دارد. با استفاده از نتایج بدست آمده، ارتباط بین داده­های ماهانه بارش حاصل از تصویر ماهواره‌ای و داده‌های مشاهده‌ای در ایستگاه‌ها با استفاده از دو‌ روش رگرسیون خطی و رگرسیون غیر‌خطی برای هر سال بررسی شد. همچنین با‌ کمک آماره‌های اعتبار‌سنجی، اعتبار مدل‌های مورد استفاده تعیین گردید.

کلیدواژه‌ها

اعتبار‌سنجی؛ بارش؛ سنجش از دور؛ ماهواره TRMM؛ حوزه مرزی غرب