اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات ریخت شناسی و عملکرد دانه آفتابگردان رقم آرماویریسکی

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 6، 4(24) زمستان، اسفند 1391، صفحه 353-364   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم عباسی سیه جانی^{* 1}؛ فرهاد فرح وش²؛ حمداله کاظمی اربط³؛ محمدباقر خورشیدی بنام⁴

¹دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

³استاد گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

⁴استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه رقم آرماویرسکی آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمبود آب در پنج سطح (50D₁₌، 100D₂₌، 150D₃₌، 200D₄₌ و 250D₅₌ میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بودند. نتایج تجزیه­ های آماری نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری به ترتیب از D₁ تا D₅ معادل 5486، 4480، 3080، 2460 و 2260 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. افزایش شدت تنش کمبود آب باعث کاهش معنی­ دار عملکرد دانه، درصد روغن، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن خشک بوته، قطر ساقه و طبق، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ و افزایش تعداد روزنه در واحد سطح اپیدرم پشتی برگ و مقاومت روزنه­ ای شد. در عین حال، اختلاف بین D₁ و D₂ فقط در وزن 100 دانه، درصد پوکی و تعداد دانه در طبق معنی­ دار بود. با توجه به ماهیت این صفات که پس از گلدهی و تلقیح افزایش یابند می­ توان پیشنهاد کرد که آبیاری­ های اولیه در رقم آرماویرسکی تا مرحله گلدهی بر اساس تبخیر 100 میلی­ متری و آبیاری­ های بعدی بر اساس 50 میلی ­متر تبخیر انجام گیرند تا از کاهش معنی ­دار صفات فوق ­الذکر جلوگیری و عملکرد دانه نیز افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

آفتابگردان؛ تنش آب؛ درصد روغن؛ عملکرد دانه