ارزیابی فراوانی و تهیه نقشه پراکنش علف های هرز غالب مزارع گندم آبی و دیم استان آذربایجان شرقی

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 6، 3(23) پاییز، آبان 1391، صفحه 303-322   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

وجیهه نریمانی^{* 1}؛ مهدی مین باشی معینی²؛ زهرا پوری¹

¹محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

²عضو هیئت علمی بخش تحقیقات علف های هرز و انگل های گل دار

چکیده

نظر به تنوع زیاد علف­ های هرز در مزارع گندم دیم و آبی استان آذربایجان­ شرقی و با هدف اطلاع از وجود علف‌های هرز غالب خاص و تهیه نقشه پراکنش آنها، مزارع گندم استان بر اساس روشی یکسان مورد بررسی و آماربرداری قرار گرفتند. طی نه سال (1379 تا 1388 ) در نوزده شهرستان موجود استان با فلورهای نسبتاً متفاوت براساس سطح زیر کشت و مساحت مزارع حدود 231 مزرعه گندم آبی و دیم بررسی شدند. نتایج نشان داد که در مزارع گندم آبی و دیم این استان به ترتیب متجاوز از 112 و 137 گونه علف­ هرز متعلق به 101 جنس از 28 خانواده گیاهی وجود دارد. گونه­ های Galium tricornatum(بی ­تی ­راخ)،Chenopodium album (سلمه تره)، Descurania Sophia (خاکشیر)، Polygonum patulum (هفت‌بند)، Geranium tuberosum (شمعدانی وحشی)  و Goldbachia laevigata (ناخنک) به ­ترتیب فراوان­ ترین علف‌های هرز پهن برگ مزارع گندم بودند. باریک برگ­ های غالب این مزارع را Eremopyrum bonaepartis (گارس)، Alopecurus  myosuroide(دم روباهی کشیده)، Bromus tectorum (پشمکی) تشکیل داده و گونه ­های Acroptilon repens (تلخه)، Convolvulus arvensis ( پیچک صحرایی)، Salsola kali (علف شور)، Cardaria draba (ازمک ) و Lactuca serriola (کاهوک) از گیاهان هرز مزاحم به هنگام برداشت گندم هستند. در مجموع، نتایج این بررسی نشان دادکه مدیریت علف‌های هرز مزارع گندم استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و مدیریت رستنی­ های مزاحم قبل از برداشت گندم در پایین‌ترین حد می ­باشد.

کلیدواژه‌ها

استان آذربایجان شرقی؛ گندم آبی و دیم؛ علف هرز غالب؛ نقشه پراکنش؛ GIS