اثر تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای با استفاده از تجزیه علیت

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 8، دوره 6، 3(23) پاییز، آبان 1391، صفحه 339-352   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

یاسر مومنی قزلعاشق^{* 1}؛ حسن منیری فر²

¹دانش آموخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

²استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد ذرت و صفات وابسته به آن، آزمایشی در قالب طرح کرت­ های خرد شده با طرح پایه بلوک­ های کامل تصادفی اجرا شد. کرت ­های اصلی شامل چهار رژیم آبیاری (بدون تنش، تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، تنش در مرحله گلدهی و تنش در مرحله پر شدن دانه) و کرت­ های فرعی شامل چهار رقم هیبرید ذرت (سینگل­ کراس 704، 604، 500 و دابل کراس 370) بودند. نتایج همبستگی ساده نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی همبستگی مثبت و معنی ­داری با عملکرد داشتند. رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفت وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق صفات قطر بلال، ارتفاع گیاه، میانگین قطر ساقه و وزن چوب بلال بر عملکرد دانه است. با اعمال تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم از طریق صفات ارتفاع گیاه، طول گل آذین نر و طول بلال بر عملکرد دانه بود. همچنین، در شرایط تنش در مرحله پرشدن دانه، صفت وزن 300 دانه دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق تعداد دانه و عمق دانه بر عملکرد دانه بود.

کلیدواژه‌ها

تجزیه علیت؛ تنش خشکی؛ ذرت؛ عملکرد