بررسی عملکرد و شاخص های ارزیابی تنش در ژنوتیپ های پیشرفته جو تحت تنش خشکی انتهای فصل

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 5، دوره 6، 2(22) تابستان، مهر 1391، صفحه 171-184   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حمید تجلی^{* 1}؛ سید غلامرضا موسوی²؛ الیاس آرزمجو³

¹عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی- بیرجند

²عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

³کارشناس ارشد زراعت، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی- بیرجند

چکیده

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص ­های ارزیابی تنش در 20 ژنوتیپ پیشرفته جو، آزمایشی به صورت کرت­ های خرد شده در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند در سال زراعی 87-86 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش، شامل تنش خشکی در دو سطح شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، و ژنوتیپ­ های جو شامل 20 ژنوتیپ در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری به ترتیب موجب کاهش 14.64 و 8.12 درصدی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک جو نسبت به تیمار آبیاری کامل گردید. بر اساس شاخص SSI ژنوتیپ­ های شماره 2، 3، 7، 9، 10 و 15، از نظر شاخص STI و GMP ژنوتیپ­ های شماره 5، 8، 18 و 20، بر اساس شاخص MP ژنوتیپ­ های شماره 8، 18 و 20 و بر اساس TOL ژنوتیپ ­های شماره 2، 3، 7، 9 و 10 به عنوان ژنوتیپ­ های متحمل به خشکی آخر فصل انتخاب شدند. جمع­ بندی نتایج حاصل از بررسی همبستگی نشان می­ دهد که شاخص ­های MP، GMP و STI بهترین شاخص ­ها برای گزینش و تعیین ژنوتیپ ­های متحمل به تنش خشکی آخر فصل در بین ژنوتیپ­ های مورد بررسی جو می ­باشند. با بررسی کلیه شاخص­ ها و با توجه به این که بهترین ژنوتیپ­ ها، ژنوتیپ­ هایی با عملکرد بالا در شرایط عادی و حداقل کاهش عملکرد در شرایط تنش است، ژنوتیپ ­های 26216/4/Arar و 5th EBYTM83-4 به عنوان متحمل ­ترین ژنوتیپ ­ها انتخاب گردیدند.

کلیدواژه‌ها

اجزای عملکرد؛ تنش خشکی؛ جو؛ شاخص های تنش؛ عملکرد