اثر مدیـریت زراعی بر تغـذیه نیتروژنی و عملکرد کلزا (Brassica napus L) در گرگان

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 6، 2(22) تابستان، مهر 1391، صفحه 185-200   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علیرضا بهدادیان^{* 1}؛ افشین سلطانی²؛ ابراهیم زینلی³؛ حسین عجم نوروزی⁴

¹فرهیخته ی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

²استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه منابع طبیعی گرگان

³استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه منابع طبیعی گرگان

⁴استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

چکیده

اثرات مدیریت زراعی بر تغذیه نیتروژنی و عملکرد دانه در کلزا، در مزارع شهرستان گرگان، طی آزمایشی به صورت آشیانه ­ای و در قالب طرح کامل تصادفی در سال زراعی 1389- 1388 ارزیابی شد. در این آزمایش، 15 مزرعه که در سه سطح مدیریت خوب، متوسط و ضعیف طبقه­ بندی شدند، در چهار مرحله نموی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول سال آزمایش، با هدف کمّی سازی مدیریت زراعی، پرسش­نامه ­هایی نیز با کمک کشاورزان تکمیل گردیدند. بر اساس نتایج به ­دست آمده، سطوح مدیریت مورد بررسی از نظر شاخص تغذیه نیتروژن، تراکم بوته، عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه و شاخص برداشت دارای تفاوت معنی­ دار (P<0.01) بودند. با وجود آن­که مقادیر شاخص تغذیه نیتروژن در مزارع با سطح مدیریت خوب بالاتر از دیگر سطوح مدیریت بود، اما در طول فصل رشد و در هر سه سطح مدیریت، میزان این شاخص کمتر از یک برآورد شد، که نشان­ دهنده محدودیت در رشد و عملکرد گیاه به ­دلیل کمبود نیتروژن است. البته این نتایج احتمالاً تنها عامل در اثر محدود کنندگی نیتروژن نبود و سایر عوامل مدیریتی همانند خاک ­ورزی، تاریخ کاشت، ارقام کشت شده، تراکم بوته، مبارزه با علف­ های هرز و آفات و در نهایت آبیاری در مرحله جوانه زرد اثرگذاری بیشتری داشتند. کنترل بهتر عوامل یاد شده در سطح مدیریت خوب، موجب افزایش 60 درصدی تولید دانه در این سطح نسبت به سطح مدیریت ضعیف شد. بنابراین، می­ توان با انجام تغییرات در روش­ های مدیریت زراعی، در آینده شاهد افزایش تولید داخلی و در نتیجه کاهش وابستگی کشور به واردات روغن شد. 

کلیدواژه‌ها

شاخص تغذیه نیتروژنی؛ عملکرد دانه؛ کلزا؛ مدیریت زراعی