تحلیل عوامل فناورانه مؤثر بر پذیرش فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز: مورد پژوهشی نرم‌افزار نمایه نشریات

دانش شناسی

مقاله 7، دوره 7، شماره 26، آذر 1393، صفحه 79-92   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نوراله عبادالهی^{* 1}؛ مظفر چشمه سهرابی²؛ فاطمه نوشین فرد³

¹کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابدار کتابخانه شهید باهنر، اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان ایلام، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور،

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان،

³استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر ویژگی­های پنجگانه اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم­افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه­های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی کشور در مناطق 22 گانه شهر تهران انجام شد.

روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران تشکیل می دهند که تعداد آنها 131 نفر بوده است.  ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است و برای  تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح آمار توصیفی از جداول، نمودار فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی از آزمون تک نمونه ای t و ضریب همبستگی پیرسون بهره گرفته شد.
یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان داد، کلیه ویژگی‌های اشاعه نوآوری (مزیت نسبی، آسانی استفاده، سازگاری، آزمون پذیری و قابل رویت بودن) با پذیرش نرم‌افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه­های عمومی شهر تهران رابطه‌ای معنی‌دار، مثبت و مستقیم داشته‌اند. در بین این ویژگی‌ها، سازگاری به عنوان قوی‌ترین ویژگی و سادگی استفاده به عنوان ضعیف‌ترین ویژگی مؤثر در پذیرش این فناوری شناسایی گردیدند.

نتیجه­گیری: نتایج پژوهش نشان داد همه ویژگی­های اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم­افزار نمایه نشریات در کتابخانه­های عمومی مؤثر بوده­اند. بنابراین پیشنهاد می­شود در بدو ورود و به کارگیری فناوری‌‌های اطلاعاتی به کتابخانه‌‌ها، آموزش‌های لازم و کافی به کتابداران داده شود، و مدیران کتابخانه‌ها و خریداران نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای نیز در هنگام خرید و به کارگیری چنین فناوری‌هایی، ویژگی‌‌‌های مزیت نسبی، پیچیدگی (آسانی استفاده)، سازگاری، آزمون‌پذیری و قابل رؤیت بودن فناوری‌ها را مد نظر داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

کتابداران کتابخانه‌های عمومی؛ پذیرش فناوری اطلاعات؛ نرم‌افزار‌های کتابخانه‌ای؛ نرم‌افزار نمایه نشریات؛ نظریه اشاعه نوآوری راجرز

مراجع

ازکیا، م.؛ نوابخش، م.؛ ایمانی، ع. (1388). عوامل مؤثر بر نشر فناوری­های اطلاعاتی در جامعه روستایی (مطالعه تجربی روستای قرن آباد). مجله جهانی رسانه. 7. قابل دسترس در: http://gmj.ut.ac.ir/maghale (تاریخ بازدید: 20/9/1389).

اکبری، م. (1389). تحلیل روند پذیرش موتورها و ابرموتورهای جستجو در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

حسینی خواه، ع. (1387). بررسی نظریه انتشار نوآوری در حوزه آموزش. فصل­نامه نوآوری­های آموزشی. (26)7،  151-177. قابل دسترس درwww.sid.ir  (تاریخ بازدید: 23/8/1389).

جوکار، ط. (1384). بررسی فرایند منابع مرجع الکترونیکی در سطح کتابخانه­های مرکزی دانشگاه­های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری‌ها. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز، شیراز.

راجرز، ا.ام. ؛ شومیکر، اف. ف. (1379). رسانش نوآوری‌ها: رهیافتی میان فرهنگی. ترجمه عزت اله کرمی و ابوطالب فنایی، شیراز: دانشگاه شیراز.

رضایی، م. (1388). نظریه­های رایج درباره پذیرش فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی،60 (4)، 63-93.

ضابط، ش.؛ چشمه سهرابی، م. (1388). تأملی بر نظریه‌های جامعه شناسی استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (اشاعه، نوآوری و تصاحب). فصل­نامه پژوهش‌های ارتباطی، 60 (4)، 37-61.

ناخدا، م.؛ حری، ع. (1384). عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات با تأکید بر کتابخانه­­های دانشگاهی: پژوهشی در متن. مجله کتابداری، (39)43، 57- 76.

Al-Gahtani, Said. A (2004). Computer Technology Success Factors in Saudi Arabia: An Exploratory Study. Journal of Global Information Technology Management. 7(1), 5-29.

Do, Troman (2008). Rogers’ five main attributes of innovation on the adoption rate of online learning. Hawaii pacific university. Dissertation MA.

Rogers, E (1997).Diffution of Innovations theory. Viewed December 2011. Available at: http://nnlm.gov/pnr/eval/rogers.html. (accessed 8 feb.2011).

Rogers, E (1995). The Diffusion of Innovations. New York: The Free Press.

Tornatzky,L.G. & Klein,K.l(1982). Innovation Characteristics and Innovation Adoption-Implementation: A Meta-analysis of  Findings. IEEE Transactions on Engineering  Management, 29(1), 28-45.

Yi,M.Y.;Jackson, J.D.; park, J.S. & Probst, J.C (2006).Understanding Information Technology Acceptance by Individual professionals:Toward an Integrative view. Information & Management, 43,350-363.