بررسی اثرپذیری بازار سرمایه ایران از عدم اطمینان سیاست پولی و مالی

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 5، دوره 6، شماره 25، دی 1394، صفحه 81-106   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

بازار سرمایه در همه کشورها نقش اساسی و تعیین کننده در گردآوری و هدایت منابع‌ به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی‏ دارد. بدون وجود این بازارها امکان گردآوری وجوه کوچک و بزرگ از افراد جامعه امکان‏پذیر نخواهد بود. اعتقاد بر این است که قیمت­ها در بازار سرمایه توسط متغیرهای کلان اقتصادی تعیین می­شوند. با این رویکرد و با توجه به دو مدل قیمت‌گذاری دارایی­های سرمایه­ای و آربیتراژی و همچنین با توجه به نقش دولت در ایجاد ثبات اقتصادی، مطالعه حاضر اثر پذیری بازار سهام ایران را از تغییرات پیش بینی نشده در سیاست های پولی و مالی طی دوره 92-1370 الگوسازی و بررسی نموده است. جهت دسترسی به این هدف ابتدا نوسانات سیاست پولی و مالی در قالب مدل GARCH‌، الگوسازی و سپس به کمک مدل ARDL‌ ارائه شده توسط پسران و همکاران (2001)، اثرات آن‏ها بر بازار سرمایه در کنار متغیرهایی چون تورم، حجم نقدینگی، نرخ سود بانکی، نرخ ارز بازار آزاد و درآمد نفتی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیان‌گر آن است که تغییرات پیش بینی نشده 10 درصدی در سیاست‌ پولی شاخص قیمت بورس اوراق بهادار را در دوره کوتاه‏مدت و بلندمدت به ترتیب به میزان 3/6 و 4/7 درصد کاهش، اما تغییرات پیش بینی نشده 10 درصدی در سیاست‌ مالی شاخص قیمت بورس اوراق بهادار را در دوره کوتاه‏مدت و بلندمدت به ترتیب به میزان 1/5 و 3/5 درصد کاهش می‌دهد. دو متغیر تورم و حجم نقدینگی در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر بورس اوراق بهادار اثر مثبت می‏گذارند. به طوری که با افزایش تورم و حجم نقدینگی به میزان۱۰ درصد شاخص قیمت بورس اوراق بهادار طی دوره کوتاه‌مدت به ترتیب به میزان 37/3و 17/8درصد و در دوره بلندمدت به ترتیب به میزان 33/3 و 23/7 درصد افزایش می‌یابد. هم چنین نتایج بیان‌گر اثر منفی، معکوس و معنی‏دار نرخ ارز بازار آزاد بر بورس اوراق بهادار طی دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت است، به طوری که رشد 10 درصدی در متغیر فوق شاخص قیمت کل بورس اوراق بهادار را در دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت به ترتیب به میزان 17/7‌ و 12/4‌‌ درصد کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

شاخص قیمت بورس اوراق بهادار؛ شوک سیاست پولی و مالی؛ تورم؛ حجم نقدینگی؛ نرخ ارز بازار آزاد

مراجع

*       ابزری، مهدی.، صمدی، سعید. و تیموری، هادی.1386. بررسی عوامل موثر بر ریسک و بازده سرمایه گذاری در محصولات مالی. نشریه روند. 55: 152-123.

*       ابونوری، اسماعیل.، خانعلی­پور، امیر. و عباسی، جعفر. 1388. اثر اخبار بر نوسانات نرخ ارز در ایران: کاربردی ازخانواده­ی.ARCH فصلنامه­ی پژوهشنامه بازرگانی، 50: 101-120.

*       ابونوری، اسماعیل و مشرفی، گلاله. 1385. اثر شاخص اقتصاد کلان بر شاخص قیمت سهام صنعت پتروشیمی ایران با استفاده از مدل ARDL. فصلنامۀ پژوهشنامه اقتصادی، 21: 228-209.

*       آل عمران‌، رویا و آل عمران، سیدعلی. 1392. اثرپذیری بازار سهام در نتیجۀ رشد نامنظم حجم نقدینگی. فصلنامه بورس اوراق بهادار. 22:24-5.

*       حیدری، حسن.، پروین، سهیلا.، شاکری، عباس. و فیضی بنگجه، سلیمان. 1389. اثر نااطمینانی رشد اقتصادی بررشد اقتصادی در ایران (مشاهده­هایی بر پایه­ی مدل­های GARCH). فصلنامه­ی پژوهش­های اقتصادی ایران، سال چهاردهم‌، شماره 43.

*       سجادی، حسین.، فرازمند، حسن. و علی صوفی، هاشم. 1389. بررسی رابطه ی متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه تحقیقات حسابداری و حسابرسی. 6: 26-1.

*       عباسیان، عزت الله، مرادپور اولادی، مهدی و عباسیون، وحید. 1387. اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامۀ پژوهشهای اقتصادی ایران. 36: 152-135.

*       محرابیان، آزاده. 1383. حساسیت بازار سهام نسبت به نوسانات مالی و پولی. پژوهشنامۀ اقتصادی. 186:12-169.

*       نجارزاده، رضا. 1388. بررسی تاثیر نوسانات شوک‌های ارزی و قیمتی بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رهیافت خود رگرسیون برداری، پژوهش‌های اقتصادی‏، 1: 26-1.

*       نوفرستی، محمد. 1378. ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی. مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، تهران.

*       Akinkuotu, O.K. 2013. Comparative Impact of Fiscal and Monetary Shocks on Stock Market Performance in Nigeria, A post field report presented at the African Economic Research Consortium (AERC) bi-annual conference in Nairobi, Kenya.

*       Banerjee, A., Dolado, j. j. and Master, R. 1992. On simple tests for cointegration: the cost of simplicity. Bank of Spain working paper, no. 9302.

*       Bollerslev, T. 1986. Generalized Autoregressive Conditional Heterosckedasticity. EconomicReview, Federal Reserve Bank of Kansas City. Empir Econ. J Econ. 79(3): 307–327.

*       Chatziantonious, L., Duffy, D., Filis, G. 2013. Stock market response to monetary and fiscal policy shocks: Multi- country evidence, Economic Modelling, 30:754-769.

*       Chen, N.F. 1983. Some Empirical Tests of the the ory of Arbitrage Pricing.  Journal of Finance, no. 38.

*       Chen, N.F., Roll, R. and Ross, S.A. 1986. Economic Forces and the Stock Market, Journal of Business, 59(3): 383-403.

*       Elton, E.J. and Gruber, M.1991. Modern Portfolio Theory and Investment Analysis, Fourth Edition, John Wiley & Sons.

*       Engle, R. 1982. Autoregressive conditional heteroscedasticity with estimates of the variance of UK inflation. Econometrica, 50(4):987-1007.

*       Hilde C. B., Kai, L. 2010. Identifying the Interdependence between US Monetary Policy and the Stock Market. Journal of Monetary Economics, 56: 275-282.

*       Laidler, D.E.W. and Parkin J.M. 1975. An Inflation Survey, Economic Journal, pp795.

*       Laopodis, N.T. 2009. Fiscal Policy and Stock Market Efficiency: Evidence for theUnited States. Quarterly Review of Economics and Finance, 49:633–650.

*       Liu, M.H. 2008. Analysis of the Long-term Relationship between Macroeconomic Variables and the Chinese Stock Market Using Heteroscedastic Cointegration. Journal Managerial Finance, 11: 744-755.

*       Pesaran, M.H. and Pesaran, B. 1997. Working With Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis. Oxford University Press, Oxford.

*       Pesaran, M.H. and Shin, Y. 1999. An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis. In: Strom, S. (Ed.), Econometrics and Economic Theory in 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press, Cambridge Chapter 11.

*       Pesaran, M.H. and Smith, R.P. 1998. Structural analysis of cointegrating VARs. Journal of Economic Survey, 12: 471–505.

*       Pesaran, M.H., Shin, Y. and Smith, R.J. 2001. Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16: 289–326.

*       Roll, R. and Ross, S. A. 1980. “An Empirical Investigation of the Arbitrage Pricing Theory”, Journal of Finance.

*       Roll, R. and Ross, S. A.1984. “The Arbitrage Pricing Theory Approach to Strategic Portfolio Planning”, Financial Analysts Journal.

*       Ross, S.A. 1976. The Arbitrage Theory of Capital Asset Pricing, Journal of Economic Theory, 13(3):341-360.

*       Siddiki, J. U. 2000.  Demand for money in Bangladesh: A cointegration analysis, Applied Economics, 32: 1977-1984