فراوانی و مقاومت آنتی بیوتیکی گونه‌های کمپیلوباکتر جدا شده از مراحل مختلف خط کشتار گوسفندی

بهداشت مواد غذایی

مقاله 7، دوره 1، 4 زمستان، اسفند 1390، صفحه 63-69   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امیر شاکریان^{* 1}؛ ابراهیم رحیمی¹؛ سیامک کاظمی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، گروه بهداشت مواد غذایی، شهرکرد، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، دانش‌آموخته دامپزشکی، شهرکرد، ایران

چکیده

   کمپیلوباکتر ژژونی و کولای از عوامل اسهال در انسان در سراسر جهان با منشاء مواد غذایی خصوصاٌ گوشت محسوب می­شوند. این مطالعه با هدف تعیین شیوع گونه­های کمپیلوباکتر در مراحل مختلف خط کشتار گوسفندی (بعد از پوست­کنی، بعد از تخلیه امعاء و احشاء و پایان مرحله کشتار) انجام شد. درمجموع 150 نمونه­ گوشت گوسفند (50 نمونه در هر مرحله) در  مدت  16 ماه از دی ماه 1385 تا اردیبهشت 1387 جمع­آوری و مورد آزمایش قرار گرفتند. در مجموع، گونه­های کمپیلوباکتر از 3/11 درصد (17 مورد از 150 نمونه) لاشه­ها از سه مرحله  جمع­آوری شده، جدا گردید که از این تعداد 5/76 درصد به عنوان کمپیلوباکتر ژژونی و 1/23 درصد به عنوان کمیپلوباکترکولای متمایز شدند. گونه­های کمپیلوباکتر به ترتیب از 5، 8 و 4 درصد لاشه­ها در مراحل بعد از پوست­کنی، بعد از تخلیه امعاء و احشاء و پایان مرحله کشتار جداسازی شدند. حساسیت 17 گونه جداسازی شده با 10 آنتی­بیوتیک با استفاده از روش دیسک گذاری مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین مقاومت به سیپروفلوکساسین (8/58 درصد) سپس به نالیدیکسیک اسید (1/47 درصد)، تتراسیکلین (2/41 درصد)، انروفلوکساسین (4/29 درصد)، آمپی سیلین (5/23 درصد)، آموکسی­سیلین (9/5 درصد) و استرپتومایسین (9/5 درصد) مشاهده شد. این مطالعه نشان داد کاربرد یک سیستم پیشگیری کننده مانند سیستم تعیین نقاط کنترل بحرانی و ارزیابی مخاطرات در کنترل آلودگی به کمپیلوباکترها در کشتارگاه های دام ضروری به نظر می­رسد.

کلیدواژه‌ها

کمپیلوباکتر؛ گوسفند؛ کشتار گاه؛ مقاومت آنتی بیوتیکی

اصل مقاله

فراوانی و مقاومت آنتی بیوتیکی گونه­های کمپیلوباکتر جدا شده از مراحل مختلف خط کشتار گوسفندی

  امیر شاکریان^1*، ابراهیم رحیمی¹، سیامک کاظمی²      

 

1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، گروه بهداشت مواد غذایی، شهرکرد، ایران.

2- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، دانش­آموخته دامپزشکی، شهرکرد، ایران.

^*نویسنده مسئول مکاتبات: [e-mail]

(دریافت مقاله: 26/9/90   پذیرش نهائی: 11/2/91)

 

 

چکیده

   کمپیلوباکتر ژژونی و کولای از عوامل اسهال در انسان در سراسر جهان با منشاء مواد غذایی خصوصاٌ گوشت محسوب می­شوند. این مطالعه با هدف تعیین شیوع گونه­های کمپیلوباکتر در مراحل مختلف خط کشتار گوسفندی (بعد از پوست­کنی، بعد از تخلیه امعاء و احشاء و پایان مرحله کشتار) انجام شد. درمجموع 150 نمونه­ گوشت گوسفند (50 نمونه در هر مرحله) در  مدت  16 ماه از دی ماه 1385 تا اردیبهشت 1387 جمع­آوری و مورد آزمایش قرار گرفتند. در مجموع، گونه­های کمپیلوباکتر از 3/11 درصد (17 مورد از 150 نمونه) لاشه­ها از سه مرحله  جمع­آوری شده، جدا گردید که از این تعداد 5/76 درصد به عنوان کمپیلوباکتر ژژونی و 1/23 درصد به عنوان کمیپلوباکترکولای متمایز شدند. گونه­های کمپیلوباکتر به ترتیب از 5، 8 و 4 درصد لاشه­ها در مراحل بعد از پوست­کنی، بعد از تخلیه امعاء و احشاء و پایان مرحله کشتار جداسازی شدند. حساسیت 17 گونه جداسازی شده با 10 آنتی­بیوتیک با استفاده از روش دیسک گذاری مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین مقاومت به سیپروفلوکساسین (8/58 درصد) سپس به نالیدیکسیک اسید (1/47 درصد)، تتراسیکلین (2/41 درصد)، انروفلوکساسین (4/29 درصد)، آمپی سیلین (5/23 درصد)، آموکسی­سیلین (9/5 درصد) و استرپتومایسین (9/5 درصد) مشاهده شد. این مطالعه نشان داد کاربرد یک سیستم پیشگیری کننده مانند سیستم تعیین نقاط کنترل بحرانی و ارزیابی مخاطرات در کنترل آلودگی به کمپیلوباکترها در کشتارگاه های دام ضروری به نظر می­رسد.

 

واژه­های کلیدی: کمپیلوباکتر، گوسفند، کشتار گاه، مقاومت آنتی بیوتیکی

 

 

 

مقدمه

   در میان بیماری­های منتقله از غذا گونه­های کمپیلوباکتر خصوصاً کمپیلوباکترژژونی و کمپیلوباکتر کولای به عنوان یکی از معمول­ترین و شایع­ترین علل باکتریایی در ایجاد اسهال می­باشند (NCCLS, 2003; Friedman, 2000). موارد وقوع بیماری­های غذازاد ناشی از گونه­های کمپیلوباکتر به طور وسیعی از کشورهای مختلف گزارش شده است. همه گیری­های ناشی از کمپیلوباکترها در انسان نادر می­باشد ولی موارد وقوع فردی به وفور وجود دارد، به نحوی که در آمریکا 5/2 میلیون مورد از کمپیلوباکتریوزیس انسان در هر سال و نزدیک به 49 مورد در هر 000/100 نفر درکشورهای اروپایی گزارش شده است (CDC, 2004; Butzler, 2004).

   غذا مسئول بیش از 80 درصد موارد کمپیلوباکتریوزیس انسان می­باشد،که در این میان گوشت خصوصا گوشت طیور، شیر خام، آب های آشامیدنی آلوده و غذاهایی خام و نیم پز  مهمترین فاکتورهای خطر در وقوع کمپیلوباکتریوزیس در انسان گزارش شده­اند. اگر چه در اکثر موارد آنتریت­ حاصل از کمپیلوباکتر نیازمند درمان نمی­باشد. در موارد حاد کمپیلوباکتریوزیس آنتی بیوتیک­های مورد استفاده عمدتاً اریترومایسین و یا یکی از فلوروکوینولون­ها مانند سیپروفلوکساسین می­باشد (Chai et al., 2007; Whyte et al., 2004). گزارش­های زیادی از مقاومت کمپیلوباکترها در برابر آنتی­بیوتیک­ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وجود دارد (Isenbarger et al., 2002; Aarestrup and Engberg, 2001). نتایج بیانگر آن است که وضعیت در کشورهای در حال توسعه بحرانی­ است چرا که در این کشورها معمولاً آنتی­بیوتیک­های وسیع­الطیف بدون کنترل در درمان و پیشگیری بیماری­ها در صنعت پرورش دام مورد استفاده قرار می­گیرد (Son et al., 2007). از آنجائیکه اطلاعات کمی در خصوص شیوع گونه­های کمپیلوباکتر در مواد غذایی با منشاء دامی در ایران وجود دارد، لذا در مطالعه حاضر به بررسی وضعیت آلودگی­ لاشه­های گوسفند به گونه­­های کمپیلوباکتر در مراحل مختلف کشتار و بررسی مقاومت آنتی­بیوتیکی گونه­های جدا شده پرداخته شد.

مواد و روش­ها

جمع­آوری نمونه­ها

   در فاصله دی ماه 1385 تا اردیبهشت 1387 در مجموع 150 نمونه عضله از 50 رأس گوسفند کشتارشده در یکی ازکشتارگاه­های استان اصفهان (زرین شهر) در شرایط سترون نمونه برداری شد. تمام نمونه­ها از عضلات سطحی گردن و در سه مرحله مختلف کشتار شامل بعد از مرحله پوست کنی، بعد ازمرحله تخلیه امعاء و احشا و پایان مرحله کشتار اخذ شد. همه نمونه­ها در شرایط سترون و در کنار یخ در اسرع وقت به آزمایشگاه کنترل کیفی مواد غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد منتقل و مورد آزمایش قرار گرفتند.

 

جداسازی و تفکیک گونه­های کمپیلوباکتر

   از هر نمونه 10 گرم یکنواخت شده و به 90 میلی­لیتر آبگوشت غنی کننده کمپیلوباکتر                               (Preston Enrichment Broth Base, Himedia, Mumbai, India, M 899) غنی شده با مکمل انتخابی کمپیلوباکتر (Himedia, Mombia, India, FD 042) و 25 میلی­لیتر خون دفیبرینه گوسفند برای هر 475 میلی لیتر محیط اضافه شد. پس از 24 ساعت در دمای  42 درجه سانتی گراد با 10% CO₂ گرم­خانه گذاری، مقدار 1/0 میلی لیتر از آن برروی محیط کشت انتخابی کمپیلوباکتر (Himedia, Mumbai, India, M 994) غنی شده با مکمل آنتی­بیوتیکیHimedia, Mumbai, India, FD 006) و 5 درصد خون دفیبرینه گوسفند کشت داده شد و برای 48 ساعت در 42 درجه سانتی گراد با 10% CO₂ گرم­خانه گذاری شدند. کلنی­های تک رشد یافته جهت تأئید و تفکیک گونه­های کمپیلوباکتر از نظر رنگ­آمیزی گرم، تولید کاتالاز، اکسیداز، هیدرولیز هیپورات و مقاومت به سفالوتین مورد بررسی قرار گرفتند (, 2006 Taremi).

 

آزمون حساسیت ضد میکروبی

   حساسیت کمپیلوباکترهای جدا شده از نمونه­ها به روش دیسک گذاری و مطابق دستور العمل (2003) NCCLS ارزیابی شد. با این هدف کمپیلوباکترهای جدا شده از نمونه­ها پس از احیاء در شرایط سترون روی محیط کشت مولر هینتون آگار (Merck, Germany) حاوی 5 درصد خون گوسفند کشت سطحی داده شدند و سپس دیسک گذاری در دمای42 درجه سانتی گراد در گرم­خانه Co₂ دار (10% CO₂) به مدت 24 تا 48 ساعت گرم­خانه­گذاری شدند. دیسک­های آنتی­بیوتیکی مورد استفاده ساخت شرکت­های مدیای هند شامل: نالیدیکسیک اسید، سیپروفلوکساسین (5)، اریترومایسین (15)، تتراسایکلین (15)، استرپتومایسین ، آمپی­سیلین، آموکسی­سیلین  جنتامایسین ، کلرامفنیکل  و انروفلوکساسین  بودند. بعد از گرم­خانه گذاری هاله­های عدم رشد در اطراف دیسک­های آنتی­بیوتیک توسط کولیس مدل KT  با دقت 02/0 میلی­متر ساخت کشور چین اندازه­گیری و نتایج ثبت شد.

 

تجزیه و تحلیل آماری

   آنالیز آماری نتایج با استفاده از نرم­افزار (SPSS Chicago, IL) SPPSS ver. 15 و آزمون­های فریدمن با سطح اطمینان 5 درصد انجام شد.

 

یافته­ها

   وضعیت آلودگی لاشه گوسفندان کشتار شده در کشتارگاه زرین­شهر اصفهان به طور خلاصه در جدول 1 مشخص شده است. در این مطالعه 150 نمونه از عضلات گردن 50 راس گوسفند کشتار شده در کشتارگاه در سه مرحله مختلف کشتار اخذ شد نتایج این مطالعه نشان داد که در مجموع از 150 نمونه عضله گوسفند بررسی شده 17 نمونه حاوی یکی از گونه­های کمپیلوباکتر بوده است. از این تعداد 13 نمونه (5/76 درصد) حامل کمپیلوباکترژژونی و 4 نمونه (1/23درصد) حامل کمپیلوباکتر کولای بوده است. وضعیت آلودگی لاشه­های گوسفند در هر یک از مراحل کشتار نشان داد که میزان و درصد آلودگی به کمپیلوباکتر در مرحله بعد از پوست کنی، بعد از تخلیه امعاء و احشاء و بعد از مرحله شستشو به ترتیب 5 (10درصد)، 8 (16درصد) و 4 (8 درصد) بوده است (جدول1). تجزیه و تحلیل آماری نشان داد اختلاف آماری معنی­داری بین سه مرحله مختلف کشتار گوسفندان شامل بعد از پوست­کنی، بعد از تخلیه احشاء و بعد از مرحله شستشو وجود نداشته است (05/0P>).

 

 

 

 

 

جدول 1: فراوانی و درصد آلودگی لاشه های گوسفند کشتارشده در کشتارگاه زرین شهر به گونه های کمپیلوباکتر در مراحل مختلف کشتار طی
 سال­های 87-1385

مراحل نمونه گیری	تعداد نمونه­ها	گونه­های کمپیلوباکتر	کمپیلوباکترژوژنی	کمپیلوباکترکولای
بعد از پوست کنی	50	5 (10درصد)	4 (80درصد)	1 (20 درصد)
بعد از تخلیه احشاء	50	8 (16درصد)	6 (75 درصد)	2 (25 درصد)
بعد از شستشو	50	4 (8 درصد)	3 (75 درصد)	1 (25 درصد)
مجموع	150	17 (3/11درصد)	13 (5/76 درصد)	4 (1/23درصد)

 

 

   در مجموع مقاومت آنتی­بیوتیکی 17 گونه کمپیلوباکتر شامل 13 گونه کمپیلوباکترژژونی و 4 گونه کمپیلوباکتر کولای بر علیه 10 آنتی­بیوتیک رایج مورد مصرف در علوم پزشکی و دامپزشکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد هیچ کدام از 17 گونه کمپیلوباکتر بررسی شده مقاومتی نسبت به
آنتی­بیوتیک­های کلرامفنیکل، جنتامایسین و اریترومایسین نشان ندادند، فقط 2 گونه به یک آنتی بیوتیک و 2 گونه به دو آنتی بیوتیک مقاومت نشان دادند، در حالی که مقاومت به سه و بیش از سه آنتی بیوتیک در 2/41 درصد موارد مشاهده شد. بیشترین مقاومت به ترتیب با8/58 درصد، 1/47 درصد و 2/41 درصد نسبت به سیپروفلوکساسین، نالیدیکسیک اسید و تتراسیکلین بود (05/0 (P value < (جدول2). 

 

 

جدول 2: مقاومت آنتی بیوتیکی گونه های کمپیلوباکتر جداشده از گوشت گوسفند کشتارشده در کشتارگاه زرین شهر به گونه های کمپیلوباکتر در مراحل مختلف کشتارطی سال های 87-1385

آنتی­بیوتیک
	کمپیلوباکتر (17=n)	کمپیلوباکتر ژوژنی (13=n)	کمپیلوباکترکولای (4=n)
نالیدیکسیک اسید (Na)	8 (1/47 %)	7 (8/53 %)	1 (25 %)
سیپروفلوکساسین (C)	10 (8/58 %)	9 (2/69 %)	1 (25 %)
اریترومایسین (E)	0	0	0
تتراسایکلین (T)	7 (2/41 %)	5 (5/38 %)	2 (50 %)
استرپتومایسین (S)	1 (9/5 %)	1 (7/7 %)	0
آمپی­سیلین (A)	1 (9/5 %)	1 (7/7 %)	0
آموکسی­سیلین (AM)	4 (5/23 %)	3 (1/23 %)	1 (25 %)
جنتامایسین (Gn)	0	0	0
کلرامفنیکل (Ch)	0	0	0
انروفلوکساسین (NFX)	5 (4/29 %)	3 (1/23 %)	2 ( 50 %)

 

 

 

 

بحث و نتیجه­گیری

   در پژوهش حاضر کمپیلوباکتراز 3/11 درصد مجموع نمونه عضلات بررسی شده جدا شد که کمپیلوباکتر ژژونی با 5/76 درصد شیوع، غالب­ترین گونه جداسازی شده بود و مابقی گونه­های جداسازی شده گونه کمپیلوباکتر کولای بود. نتایج بررسی حاضر با مطالعه  Whyte و همکاران (2004) مطابقت دارد، وایت و همکاران طی مطالعه­ی تحت عنوان بررسی وقوع کمپیلوباکتر در مواد غذایی در  ایرلند نشان دادند که از 262 نمونه گوشت گوسفند 31 نمونه (8/11درصد) آلوده به گونه­های کمپیلوباکتر است (Whyte et al., 2004). بخش دیگری از مطالعه Whyte و همکاران (2004) حاکی از آن است که از 31 گونه کمپیلوباکتر جداسازی شده 27 گونه کمپیلوباکترژژونی (1/87 درصد) و 4 گونه کمپیلوباکترکولای (9/12درصد) بوده است، که این بخش ازمطالعه همخوانی با مطالعه حاضر دارد. مقایسه میزان آلودگی در نمونه­های مورد بررسی در مطالعه حاضر با نتایج بدست آمده از مطالعات مشابه توسط  Hussain  و همکاران (2007) و Phillipsو همکاران (2006) نشان می­دهد میزان آلودگی نمونه­ها در مطالعه حاضر بالاتر بوده است. در مطالعه Hussain و همکاران (2007) از پاکستان میزان آلودگی گوشت گوسفند به گونه­های کمپیلوباکتر 1/5 درصد گزارش شده است، دراین مطالعه از 24 گونهکمپیلوباکترجدا شده از نمونه­های گوشت گوسفند، فراوان­ترین گونه جداسازی شده مربوط به کمپیلوباکتر ژژونی با 62 درصد و مابقی گونه کمپیلوباکترکولای بوده است. Phillips و همکاران (2006) ازاسترالیا میزان آلودگی لاشه­های گوسفند را 2/0 درصد گزارش نموده­اند. درمقابل Zweifelو همکاران (2004) درمطالعه­ای بر روی 653 نمونه لاشه گوسفند تعداد نمونه­های آلوده به گونه­های کمپیلوباکتر 114 نمونه (5/17 درصد) بوده است که درمقایسه با نتایج مطالعه حاضر وضعیت آلودگی بالاتری را نشان می­دهد. در این مطالعه از 114 کمپیلوباکتر جداسازی شده 64 نمونه (9/64 درصد) از گونه کمپیلوباکترژژونی و 40 نمونه (1/35 درصد) از گونه کمپیلوباکتر کولای بوده است.

   نسبت گونه­های کمپیلوباکترژژونی و کمپیلوباکتر کولای جدا شده در مطالعه حاضر با مطالعات مشابه، همخوانی دارد (Pezzotti et al., 2003; Chafir et al., 2007).

   میزان آلودگی نمونه­ها به کمپیلوباکتر در مطالعه حاضر نسبتاً بالا است که  علت این امر احتمالاً  به آلودگی بینابینی در طول مرحله پوست­کنی دستی، مراحل تخلیه امعاء و احشاء و عدم رعایت اصول بهداشتی در طول خط کشتار نسبت داد. در بررسی حاضر مشخص گردید که اختلاف آماری معنی­داری بین سه مرحله مختلف کشتار شامل مرحله بعد از پوست­کنی، مرحله بعد از تخلیه امعاء و احشاء و مرحله بعد از شستشو وجود ندارد اگر چه در بررسی متون، گزارش مشابهی در این خصوص مشاهده نشد لذا عدم اختلاف آلودگی در مراحل مختلف کشتار را می­توان به آلودگی اولیه لاشه گوسفندان طی مرحله پوست­کنی نسبت داد که در این کشتارگاه به صورت سنتی و اولیه انجام
می­گیرد، و در ادامه عدم شستشوی مناسب و صحیح باعث شده است که لاشه­های آلوده همچنان حامل کمپیلوباکتر در مرحله بعد از شستشو باقی بمانند.

   مقاومت بالای گونه های کمپیلوباکتر به سیپروفلوکساسین، نالیدیکسیک اسید و تتراسایکلین مشاهده شده در این مطالعه با مطالعات مشابه همراه است (Yildirim et al., 2005; Ge et al., 2003; Andersen et al., 2003; Taremi et al., 2006). مقاومت بالا نسبت به این آنتی بیوتیک­ها ممکن است نتیجه استفاده بی رویه این آنتی بیوتیک­ها در صنعت دامپروری و امور دامپزشکی باشد. در مقابل عدم مقاومت گونه­های بررسی شده به کلرامفنیکل، جنتامایسین و اریترومایسین احتمالاً ناشی از عدم استفاده و یا استفاده محدود این دارو ها در امور فوق الذکر می­باشد. اگر چه این نتایج با مطالعات Taremi و همکاران (2006) و Anderson و همکاران (2006) مشابه است، شیوع بالائی از مقاومت گونه­های کمپیلوباکتر به اریترومایسین در برخی از گزارش­ها  نیزمشاهده می­شود (Rahimi, 2010; Van Looveren et al., 2001).

   به طور کلی مقدار زیادی از مواد غذایی به عنوان حامل کمپیلوباکتر در انتقال این باکتری به انسان نقش بازی می­کند که در این بین گوشت و محصولات گوشتی خصوصاً گوشت  دام و طیور از اهمیت ویژه­ای برخوردارند اما مهمتر از نوع ماده غذایی، عوامل مهمی که در انتقال بیماری به انسان نقش مهمی دارند عدم رعایت اصول بهداشتی در طی مراحل تولید غذا، جابجایی و نگه­داری نامناسب غذا و مصرف غذاهای خام یا نیمه­پز شده می­باشد. رعایت اصول بهداشتی در طی مراحل کشتار خصوصاً شستشوی مناسب و صحیح لاشه­ها در پایان مراحل کشتار، حمل و نقل صحیح لاشه­ها در زمان توزیع، نگهداری و جلوگیری از آلودگی بینابینی و پخت کامل غذا می­تواند در حد بسیار زیادی در کاهش کمپیلوباکتریوزیس انسان مؤثر باشد.

 

 

منابع

• Aarestrup, FM. and Engberg, J. (2001). Antimicrobial resistance of thermophilic Campylobacter. Veterinary Research, 32: 311-321.
• Andersen, SR., Saadbye, P., Shukri, NM., Rosenquist, H., Nielsen, NL. and Boel, J. (2006). Antimicrobial resistance among Campylobacter jejuni isolated from raw poultry meat at retail level in Denmark. International Journal of Food Microbiology, 107: 250-255.
• Butzler, JP. (2004). Campylobacter, from obscurity to celebrity. Clinical Microbiology and Infection, 10: 868-876.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2004). Preliminary Food Net data on the incident of infection with pathogens transmitted commonly through food-selected sites, United States, 2003. Morbidity and Mortality Weekly Report, 53: 338-343.
• Chai, LC., Robin, T., Ragavan, UM., Gunsalam, JW., Bakar, FA., Ghazali, FM., Radu, S. and Kumar, MP. (2007). Therophilic Campylobacter spp. in salad vegetables in Malaysia. International Journal of Food Microbiology, 117: 106-111.
• Friedman, CR., Neimann, J., Wegener, HC. and Tauxe, RV. (2000). Epidemiology of Campylobacter jejuni infection in the United States and other industrialized nations, In: Nachamkin I, Blaser MJ (Eds.), Campylobacter. 2nd Edition, ASM Press. Washington, DC, 121-138.
• Ge, B., White, DG., McDermott, P.F., Girard, W., Zhao, S., Hubert, S. and Meng, J. (2003). Antimicrobial-resistant Campylobacter species from retail raw meats. Applied and Environmental Microbiology, 69: 3005-3007.
• Ghafir, Y., China, B., Dierick, K., De Zutter, L. and Daube, G. (2007). A seven-year survey of Campylobacter contamination in meat at different production stages in Belgium. International Journal of Food Microbiology, 116: 111-120.
• Hussain, I., Mahmood, MS., Akhtar, M. and Khan, A. (2007). Prevalence of Campylobacter species in meat, milk and other food commodities in Pakistan. Food Microbiology, 24: 219-222.
• Isenbarger, DW., Hoge, CW., Srijan, A., Pitarangsi, C., Vithayasai, N., Bodhidatta, L., Hickey, KW. and Cam, P. (2002). Comparative antibiotic resistance of diarrheal pathogens from Vietnam and Thailand, 1996-1999. Emerging Infectious Diseases's, 8: 175-180.
• National Committee for Clinical Laboratory Standards (NCCLS). (2003). Performance standards for antimicrobial disk susceptibility tests, Approved standard, 8th Edition, NCCLS document M2-A8. NCCLS, Wayne, 21.
• Pezzotti, G., Serafin, A., Luzzi, I., Mioni, R., Milan, M. and Perin, R. (2003). Occurrence and resistance to antibiotics of Campylobacter jejuni and Campylobacter coil in animals and meat in Northeastern Italy. International Journal of Food Microbiology, 82: 281-287.
• Phillips, D., Jordan, D., Morris, S., Jenson, I. and Sumner, J. (2006). Microbiological quality of Australian sheep meat in 2004.  Meat Science, 74: 261-266.
• Rahimi, E. (2010). Occurrence and resistance to antibiotics of Campylobacter spp. in retail raw sheep and goat meat in Shahrekord, Iran. Global Veterinaria, 4: 504-509.
• Son, I., Englen, MD., Berrang, ME., Fedorka-Cray, PJ. and Harrison, MA. (2007). Prevalence of Arcobacter and Campylobacter on broiler carcasses during processing. International Journal of Food Microbiology, 113:16-22.
• Taremi, M., Soltan-Dallal, MM., Gachkar, L., Moez-Ardalan, S., Zolfagharian, K. and Zali, MR. (2006). Prevalence and antimicrobial resistance of Campylobacter isolated from retail raw chicken and beef meat, Tehran, Iran. International Journal of Food Microbiology, 108: 401-403.
• Van Looveren, M., Daube, G., De Zutter, L., Dumont, JM., Lammens, C., Wijdooghe, M., Vandamme, P., Jouret, M., Cornelis, M. and Goossens, H. (2001). Antimicrobial susceptibility of Campylobacter strains isolated from food animals in Belgium. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 48: 235-240.
• Whyte, P., McGill, K., Cowley, D., Madden, RH., Moran, L., Scates, P., Carroll, C., O'leary, A., Fanning, S., Collins, JD., McNamara, E., Moore, JE. and Cormican, M.  (2004). Occurrence of Campylobacter in retail foods in Ireland. International Journal of Food Microbiology, 95: 111-118.
• Yildirim, M., Istanbulluoglu, E. and Ayvali, B. (2005). Prevalence and antibiotic susceptibly of thermophilic Campylobacter species in broiler chickens. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 29: 655-660.
• Zweifel, C., Zychowska, MA. and Stephan, R. (2004). Prevalence and characteristics of shiga toxin-producing Escherichia coli, Salmonella spp. and Campylobacter spp. isolated from slaughtered sheep in Switzerland. International Journal of Food Microbiology, 92: 45-53.

 

مراجع

• Aarestrup, FM. and Engberg, J. (2001). Antimicrobial resistance of thermophilic Campylobacter. Veterinary Research, 32: 311-321.
• Andersen, SR., Saadbye, P., Shukri, NM., Rosenquist, H., Nielsen, NL. and Boel, J. (2006). Antimicrobial resistance among Campylobacter jejuni isolated from raw poultry meat at retail level in Denmark. International Journal of Food Microbiology, 107: 250-255.
• Butzler, JP. (2004). Campylobacter, from obscurity to celebrity. Clinical Microbiology and Infection, 10: 868-876.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2004). Preliminary Food Net data on the incident of infection with pathogens transmitted commonly through food-selected sites, United States, 2003. Morbidity and Mortality Weekly Report, 53: 338-343.
• Chai, LC., Robin, T., Ragavan, UM., Gunsalam, JW., Bakar, FA., Ghazali, FM., Radu, S. and Kumar, MP. (2007). Therophilic Campylobacter spp. in salad vegetables in Malaysia. International Journal of Food Microbiology, 117: 106-111.
• Friedman, CR., Neimann, J., Wegener, HC. and Tauxe, RV. (2000). Epidemiology of Campylobacter jejuni infection in the United States and other industrialized nations, In: Nachamkin I, Blaser MJ (Eds.), Campylobacter. 2nd Edition, ASM Press. Washington, DC, 121-138.
• Ge, B., White, DG., McDermott, P.F., Girard, W., Zhao, S., Hubert, S. and Meng, J. (2003). Antimicrobial-resistant Campylobacter species from retail raw meats. Applied and Environmental Microbiology, 69: 3005-3007.
• Ghafir, Y., China, B., Dierick, K., De Zutter, L. and Daube, G. (2007). A seven-year survey of Campylobacter contamination in meat at different production stages in Belgium. International Journal of Food Microbiology, 116: 111-120.
• Hussain, I., Mahmood, MS., Akhtar, M. and Khan, A. (2007). Prevalence of Campylobacter species in meat, milk and other food commodities in Pakistan. Food Microbiology, 24: 219-222.
• Isenbarger, DW., Hoge, CW., Srijan, A., Pitarangsi, C., Vithayasai, N., Bodhidatta, L., Hickey, KW. and Cam, P. (2002). Comparative antibiotic resistance of diarrheal pathogens from Vietnam and Thailand, 1996-1999. Emerging Infectious Diseases's, 8: 175-180.
• National Committee for Clinical Laboratory Standards (NCCLS). (2003). Performance standards for antimicrobial disk susceptibility tests, Approved standard, 8th Edition, NCCLS document M2-A8. NCCLS, Wayne, 21.
• Pezzotti, G., Serafin, A., Luzzi, I., Mioni, R., Milan, M. and Perin, R. (2003). Occurrence and resistance to antibiotics of Campylobacter jejuni and Campylobacter coil in animals and meat in Northeastern Italy. International Journal of Food Microbiology, 82: 281-287.
• Phillips, D., Jordan, D., Morris, S., Jenson, I. and Sumner, J. (2006). Microbiological quality of Australian sheep meat in 2004.  Meat Science, 74: 261-266.
• Rahimi, E. (2010). Occurrence and resistance to antibiotics of Campylobacter spp. in retail raw sheep and goat meat in Shahrekord, Iran. Global Veterinaria, 4: 504-509.
• Son, I., Englen, MD., Berrang, ME., Fedorka-Cray, PJ. and Harrison, MA. (2007). Prevalence of Arcobacter and Campylobacter on broiler carcasses during processing. International Journal of Food Microbiology, 113:16-22.
• Taremi, M., Soltan-Dallal, MM., Gachkar, L., Moez-Ardalan, S., Zolfagharian, K. and Zali, MR. (2006). Prevalence and antimicrobial resistance of Campylobacter isolated from retail raw chicken and beef meat, Tehran, Iran. International Journal of Food Microbiology, 108: 401-403.
• Van Looveren, M., Daube, G., De Zutter, L., Dumont, JM., Lammens, C., Wijdooghe, M., Vandamme, P., Jouret, M., Cornelis, M. and Goossens, H. (2001). Antimicrobial susceptibility of Campylobacter strains isolated from food animals in Belgium. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 48: 235-240.
• Whyte, P., McGill, K., Cowley, D., Madden, RH., Moran, L., Scates, P., Carroll, C., O'leary, A., Fanning, S., Collins, JD., McNamara, E., Moore, JE. and Cormican, M.  (2004). Occurrence of Campylobacter in retail foods in Ireland. International Journal of Food Microbiology, 95: 111-118.
• Yildirim, M., Istanbulluoglu, E. and Ayvali, B. (2005). Prevalence and antibiotic susceptibly of thermophilic Campylobacter species in broiler chickens. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 29: 655-660.
• Zweifel, C., Zychowska, MA. and Stephan, R. (2004). Prevalence and characteristics of shiga toxin-producing Escherichia coli, Salmonella spp. and Campylobacter spp. isolated from slaughtered sheep in Switzerland. International Journal of Food Microbiology, 92: 45-53.