روابط اسماعیلیان قهستان با حکومت های همجوار از قرن 5 تا 8 هجری

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 9، دوره 7، شماره 28، مهر 1391، صفحه 1-20   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

محمد حسن آردم

کارشناس ارشد تاریخ تشیع

چکیده

از سرزمین قهستان در تاریخ به عنوان دروازه خراسان و خزانه کرمان یاد شده است. علت این مسئله به دلیل قرار گرفتن بر سر راههای تجاری، ازجنوب شرقی به شمال شرقی و مرکز ایران بود. لیکن رخداد تاثیرگذار در تاریخ ایران فتح قلعه­ی الموت به سال 483 ق توسط حسن صباح بود، که قاضی حسین قاینی را به سال 483 ق به عنوان داعی به قهستان اعزام نمود؛ و به زودی قاین، طبس، تون، خور، زوزن و اطراف آن به تصرف اسماعیلیان درآمد. اگرچه ملکشاه سلجوقی در لشکرکشی به الموت و قهستان به تحریک خواجه نظام­الملک توسی ناموفق بود، اما مرگ نا به هنگام ملکشاه به سال 485 ق موجب تقویت قوای حسن صباح و تصرف نواحی همجوار گردید.
در 17رمضان 559 ق حسن دوم با یک عمل انقلابی ندای قیامت سر داد و با گذشت دو ماه، مشابه این اقدام در قلعه مومن آباد قهستان جشنی برپا شد. اسماعیلیان با حضور گسترده در شهرها و دهات قهستان به مذهب خود جنبه­ی ملی دادند و علیه ظلم و جور متحد شدند. با حمله­ی مغول به ایران قهستان زیر سم ستوران آنان در هم کوبیده شد و سرانجام ناصرالدین عبدالرحیم ابن ابی­منصور، حاکم قهستان در سال 653ق تسلیم هولاکو خان گردید.

کلیدواژه‌ها

شیعیان؛ اسماعیلیه؛ سرزمین قهستان؛ تحولات سیاسی