تحلیل استنادی و ترسیم نقشه علمی مطالعات کتابداری و اطلاع‌رسانی در پایگاه استنادی "وب آو ساینس" از سال 1993 تا 2011

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 6، شماره 21، شهریور 1392، صفحه 9-22   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مریم اخوتی¹؛ حلیمه صادقی^{* 2}؛ علی طالبیان³؛ محمدرضا بانشی⁴

¹استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی و عضو کمیته علم سنجی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

²کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. ایران آدرس: کتابخانه مرکزیدانشگاه علوم پزشکی، خیابان غفاری،بیرجند. ایران

³عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

⁴استادیار گروه آمار و اپیدمیولوژی و عضو کمیته مدلسازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

چکیده

هدف: ترسیم نقشه علمی از روش‏های بازنمود انتشارات علمی یک حوزه از علم است. هدف این پژوهش تحلیل و ترسیم ساختار علمی مطالعات کتابداری و اطلاع‏رسانی در پایگاه "وب آو ساینس" است.
روش پژوهش: پ‍ژوهش از نوع کاربردی و روش تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، کلیه مقالات کتابداری و اطلاع‏رسانی نمایه شده در پایگاه "وب آو ساینس" طی سال‏های 2011 – 1993 است. ابزار گردآوری داده‏ها نمایه استنادی گسترش یافته علوم (SCIE) و نمایه استنادی علوم اجتماعی (SSCI) از مجموعه "وب آو ساینس" است. پس از جستجو در پایگاه "وب آو ساینس" رکوردهای بازیابی شده به حالت متن ساده وارد نرم‏افزار هیست سایت شد. برخی از فایل ها برای تجزیه و تحلیل بیشتر وارد نرم‏افزار excel شد. نقشه علمی نیز با استفاده از نرم‏افزار  "هیست سایت" ترسیم و خوشه‏های مهم تعیین شد.
یافته ها: متوسط رشد تولیدات علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی 0.013 درصد بوده ‌است. مجله "کتابخانه الکترونیکی" به عنوان مجله‏ای که بیشترین تولیدات علمی در آن منتشر شده است، شناخته شد (233 مدرک). دانشگاه ایلینویز بیشترین سهم را در بین سازمان های تولید کننده علم حوزه مورد بررسی داراست(118 رکورد). ضریب همکاری نویسندگان در حد پایین بود (0.24 درصد). بر اساس استناد جهانی (GCS) 3 خوشه تشکیل شد. موضوع اصلی خوشه‌ها، بازیابی اطلاعات و رفتار اطلاع‌یابی (خوشه 1)، رفتار اطلاع‌یابی کودکان (خوشه 2)، مصورسازی علم، علم اطلاع‌رسانی، بازیابی اطلاعات و علم‌سنجی (خوشه 3) بود.
نتیجه‏گیری: در این تحقیق مجلات مهم، نویسندگان پرکار، مؤسسه‏های فعال و کشورهای پیشرو در تولیدات علمی کتابداری و اطلاع‏رسانی مشخص شدند که می تواند الگوی مناسبی برای پژوهشگران این حوزه در داخل کشور برای ارتقای سطح کیفی و کمی تحقیقات باشد.

کلیدواژه‌ها

علم‏سنجی؛ نقشه علمی؛ پایگاه وب آو ساینس؛ کتابداری و اطلاع‏رسانی؛ تولیدات علمی

مراجع

Abedijafari, H., Porezat, A. A., Amiri, M., & Delbari Ragheb, F. (2011). Mapping the Discipline of Public Administration on the Basis of ISI Articles. Iranian Public Administration, 3(6), 127-148. [In Persian]

Aboui Ardakan, M., Abedi Jafari, H., & Aghazadeh DehDeh, F. (2010). Applying Clustering Methods in Drawing Maps of Science: Case Study of the Map For Urban Management Science. Information Science & Technology, 25 (3), 347 – 371 . [In Persian]

Ajiferuke, I, Burell, Q. & Tague, J. (2007). Collaborative coefficient: A single measure of the degree of collabortion in research. translated by faraj pahlo, A. Information Science and Technology, 23 (1-2), 169-180.

Boyack, K. W., Borner, K., Klavans, R. (2009). Mapping the structure and evolution of chemistry research. Scientometrics,79)1 (, 45–60.

Danesh, F, Abdulmajid, A. H., Afshar, M, Mousavifar, S & Farhadi, F. (2009). Correlation between Scientific Output and Collaboration among LIS Scholars around the World. Information Sciences & Technology, 25(1), 5-22. [In Persian]

Dehghan, Sh. (2007). Tolid etelaate elmi ketabdari va etelaresani dar iran, torkie, arabestan va mesr. Ketabdare va etelaresani, 10 (1), 179. [In Persian]

Dehghanpour, N. (2010). The scientific mapping of Iranian engineering researches in Dialogue database in 1990-2008. Master Dissertation, School of Education and Psychology, The University of Isfahan, Isfahan, Iran. [In Persian]

Garfield, E. (2010). The evolution of the science citation index. International microbiology, 10(1), 65-69.

Garfield, E., Paris, S., & Stock, W. G. (2006). HistCiteTM: A software tool for informetric analysis of citation linkage. Information Wissenschaft und Praxis, 57 (8), 391.

Hamidi, A., Asnafi, A.‏ R. & Osareh, F. (2008). Barasi tahlili va tarsim sakhtar entesharate elmi tolid shodeh dar hozehhaye ketabsanji, elmsanji va websanji dar payegah web of science taye salhaye 1990-2008. Faslnameh Ketabdari va Etelaresani, 11(2), 89-101. [In Persian]

Hariri, N. & Nikzad, M. (2011). Shabakehae hamtalifi dar maghalate irani reshtehae ketabdari va etelaresani, ravanshenasi, modereat va eghtesad dar payegah ISI bain salhae 2000 ta 2009. Pajoheshnameepardazesh va Modereat Etelaat, 26 (4), 825 – 844. [In Persian]

Hu, C. P., Hu, J. M., Gao, Y., & Zhang, Y. K. (2011). A journal co-citation analysis of library and information science in China.Scientometrics, 86(3), 657-670.