حاکمان خراسان و گسترش اسلام درعهد اموی

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 15، دوره 7، شماره 28، مهر 1391، صفحه 1-18   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

علی اکبر عباسی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

توسعه اسلام در ایالت خراسان عهد اموی به عوامل متعددی بستگی داشت غازیان، مجاهدان، فقیهان، عارفان، متکلمان و زاهدان هرکدام به نوعی در گروش بومیان به دین جدید موثر بودند. حاکمان خراسان هم در این ارتباط هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی داشتند برخی حاکمان عرب خراسان زمانی که به فکر تثبیت حکومت خویش بودند به فکر همدل شدن با بومیان و مسلمان نمودن اشراف و توسعه نفوذ خویش در بین رعایایِ نجبا بودند تا از این طریق هم متدینین را از خود راضی نمایند و خویشتن را طرفدار گسترش اسلام نشان دهند و هم ثغور قلمرو خویش را در برابر تهاجم ترکان بهتر حفظ نمایند و بر شورش­های احتمالی داخلی نیز بتوانند غلبه کنند از طرفی در مواردی نیز حاکمان منفعت طلب به جهت حس زیاده­خواهی و ارجحیت درآمدهای اقتصادی بر رشد اسلام به اجبار از نومسلمانان جزیه می­گرفتند و اصرار بر اهل ذمه بودن آنان داشتند و در این راستا بهانه­هایی می­آوردند که باعث ارتداد بسیاری از نومسلمانان شدند و عملا تاثیر منفی در رشد اسلام داشتند

کلیدواژه‌ها

حاکمان خراسان؛ نومسلمانان؛ اشراف؛ جزیه؛ رعایا؛ دین اسلام