اوضاع اجتماعی، مذهبی و علمی اروپا در قرون وسطی

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 1، دوره 7، شماره 26، اردیبهشت 1391، صفحه 1-18   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم باوفا¹؛ کبری شیخی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

²کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی

چکیده

فروپاشی امپراتوری روم در سده پنجم م، وضعیت جامعه اروپا را از نظر اجتماعی، مذهبی و فرهنگی دچار تزلزل کرد، به گونه­ای که اضمحلال جامعه اروپای مسیحی سبب پیدایی دوره­ای به نام «قرون وسطی» شد. در این دوره به دنبال بحران­های اجتماعی ناشی از خلاء قدرت سیاسی متمرکز و توانمند، سطح علمی جامعه اروپا تنزل بسیار یافت و فرد یا نهادی هم در اندیشه بسط یا بهبود آن نبود. علاوه بر این، امتناع کشیشان مسیحی به گسترش جامعه در حوزه علمی برای سرپوش گذاشتن به اعمال خود خاصه امتزاج دین مسیح با خرافات و برپایی دستگاه «تفتیش عقاید»، به شدت از جریان­های علمی جلوگیری کرد و با این کار، جامعه اروپا را به لحاظ سیاسی، اقتصادی و اخلاقی به ورطه نابودی کشاند. سرانجام، علی­رغم همه سخت­گیری­های کلیسا، فرقه­های متعددی در مسیحیت در جامعه اروپای سده­های میانه نظیر پروتستان شکل گرفت که راه را برای انجام اصلاحات دینی هموار و اروپا را وارد رنسانس نمود. در این میان، برخی عوامل در فراهم­سازی این تغییر و تحول مؤثر بودند؛ از جمله می­توان به تماس مردم اروپا با شرق اسلامی از طریق اسپانیا و سیسیل به ویژه بعد از جنگ­های صلیبی اشاره کرد. در این نوشتار، برآنیم، اوضاع اجتماعی، دستگاه تفتیش عقاید از سوی کلیسا و تأثیر آن را بر وضعیت اجتماعی و علمی اروپا در سده­های میانه بررسی نماییم.

کلیدواژه‌ها

امپراتوری روم؛ قرون وسطی؛ کشیشان مسیحی؛ دین مسیح؛ مسلمانان.